Chemical composition of precipitation in central Anatolia
İç Anadolu bölgesi yağışlarının kimyasal bileşimi
- Tez No: 93413
- Danışmanlar: PROF. GÜRDAL TUNCEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Yaş çökelme, asit nötralizasyonu, mevsimsellik, zaman trendi analizi, faktör analizi, potansiyel kaynak katkı fonksiyonu, iç Anadolu. vı %£. YÜKSEKÖĞRETfiM KUKOTJ, Wet deposition, neutralization of acidity, seasonality, time trend analysis, factor analysis, potential source contribution function, Central Anatolia. IV
- Yıl: 2000
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
oz İÇ ANADOLU BÖLGESİ YAĞIŞLARININ KİMYASAL BİLEŞİMİ Tunçer, Burcu Yüksek Lisans, Çevre Mühendisliği Bölümü Tez Danışmanı: Prof. Dr. Gürdal Tuncel Haziran 2000, 146 sayfa İç Anadolu'da kırsal bir alanda Mart 1993 ile Haziran 1993 tarihleri arasında toplanan yaş çökelme örneklerinde iyon derişimleri ölçülmüştür. Bu çalışma iyonların asitliğe ve nötralizasyona olan etkilerini incelemek, yaş çökelme akılarım hesaplamak, kısa ve uzun dönem değişkenliğini araştırmak, zaman trendi analizini yapmak, kirleticilerin bölgeye olan taşınımlarım anlayabilmek ve bu bulguları EMEP istasyonlarının verileri ile karşılaştırmak üzere yapılmıştır. Çubuk II İstasyonu' nda toplanan yağmur örnekleri yaş örnekleme cihazı ile ölçülmüştür. Daha sonra, örnekler Refik Saydam Hıfzısaha Merkezi'nde iyon kromotografi, spektrofotometrik indofenol metodu ve alevli atomik absorbsiyon metodu ile analiz edilmiştir. Toplam veri seti H*, SO42“, NO3”, NH/, Na+, Mg2+, Ca2+, Cl“ ve K+derişimlerini içermektedir. Çubuk II istasyonunun yıllık ortalama iyon derişimleri diğer EMEP istasyonlarınınverileri ile karşüaştırılmıştır ve NO3”ile Cl“ hariç tüm iyonların orta düzeyde kirlilik seviyesinde kaldığı bulunmuştur. Toplam anyon derişimlerinin toplam katyon derişimlerine oranının 0.63 olması anyon eksikliğini işaret etmektedir. Ortalama pH 6.23 olarak bulunmuştur. Regrasyon analizi sonuçlarına göre, asitliğin büyük bir bölümü HNO3 olarak bulunmaktadır. Nitratı nötralize eden iyonların başında Ca2+ gelmektedir. Bunun yanısıra, SO42”ağırlıklı olarak Mg2+ tarafından nötralize olurken, NlV“ ve Na+ un da diğer nötralizanlar olduğu bulunmuştur. Ayrıca, Avrupa'da yağmur asitliğinin nötralizasyon ile belirlendiği bulunmuştur. İyon derişimlerindeki kısa dönem değişiklikleri nötralizasyonun mevsimselliğine ve toprak iyonlarının hareketine bağlı olarak gerçekleşmektedir. SO42”azalan bir trende sahipken, NO3“ için herhangi bir uzun zaman trendine rastlanmamıştır. Faktör analizi sonuçları üç kaynağın gözlenen derişimlerin oluşumuna katkıda bulunduğunu göstermiştir. Bunlar, yerel faktör, uzun mesafeli taşınma faktörü ve serbest asitlik faktörüdür. Potansiyel kaynak katkı fonksiyonu, NO3”ile SO42" in kaynak bölgeleri olarak Orta ve Kuzeydoğu Avrupa'yı işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT CHEMICAL COMPOSITION OF PRECIPITATION IN CENTRAL ANATOLIA Tunçer, Burcu M. S., Department of Environmental Engineering Supervisor: Prof. Dr. Gürdal Tuncel June 2000, 146 pages Concentrations of major ions measured in wet deposition samples collected between March 1993 and June 1998 at a rural site in Central Anatolia were investigated to understand their influence on the acidity and neutralization of precipitation, to determine the wet deposition fluxes in the region, to investigate short and long term variability of wet deposition, to study time trends, to understand long-range transport of pollutants to Central Anatolia and to compare the findings with that of the stations of the EMEP Network. Precipitation samples collected at Çubuk II Air Sampling Station by a wet only sampler were analyzed by using ion chromatography, spectrophotometric indophenol method and flame atomic absorption at the laboratory of Refik Saydam Centre of Hygiene. The combined data set provided concentration values for H/1“, S042”, N03“, NH4+, Na+, Mg2+, Ca2+, CI”and K+. mComparison of the annual ion concentrations measured at Çubuk II station with that of the EMEP Network stations revealed that all ions except NO3“ and CI”were in the moderately polluted range. The ratio of the equivalent sum of anions to the equivalent sum of cations was found to be 0.63 indicating anion deficiency. The average pH was found as 6.23. According to the results of stepwise multiple regression analysis, most of the acidity was in the form of HNO3. Ca2+ played a leading role in neutralizing NO3“, whereas Mg2+ predominantly neutralized SO42”. NH4+ and Na+ were the other neutralizes of acidity. Additionally, acidity of precipitation in Europe is primarily determined by the neutralization process. Short term observed variations in ion concentrations are determined by the seasonality of neutralization process and behaviour of crustal ions. A decreasing time trend was observed for SO42“, while NO3”showed no significant long-term trend. Results of factor analysis suggest that there are three sources contributing to the observed concentrations, namely, local sources, long-range transport and free acidity. The results of potential source contribution function revealed that Central and Northeastern Europe are the most important source regions for NO3' and SO42.
Benzer Tezler
- Tuz Gölü Havzası güneyinde yer alan neojen yaşlı halit çökellerinin kökeninin belirlenmesi
Determination of the origin of the neogene aged halite deposits in the southern part of the Tuz Gölü Basin
HATİCE ÜNAL ERCAN
Doktora
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAZZEZ ÇELİK KARAKAYA
- Mersin-Taşucu-Boğsak kaynağı ve dolayının karst hidrojeolojisi
The Karst hydrogeology of the Mersin-Taşucu-Boğsak karst spring and its surrounding area
H.TURGUT ÖZTAŞ
- Mersin'de yağmur suyunun temel iyonik bileşimi - asit yağmurları
Major ionic composition of rainwater in Mersin - acid rain
PELİN TÜRKER
- Anyonik reaktiflerin sepiyolit tarafından adsorplanma mekanizması
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SABRİ ÇELİK
