Ebu't-Tayyib et-Taberî'nin et-Ta'lîkatü'l-kübrâ adlı eserinin ibadetler bölümü bağlamında fıkıhçılığı
Abu al-Tayyib al-Tabari's jurisprudence in the context of the chapter on worship in his work al-Ta'līqat al-Qubrā
- Tez No: 934141
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM ÖNDER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Ebu't-Tayyib et-Taberî (ö. 450/1058), ashâb-ı vücûhtan sayılan erken dönem Şâfiî fakihlerinden biridir. Irak ekolünü temsil eden önemli isimlerden ve döneminin ilmî otoritelerinden biri kabul edilen Ebû Tayyib et-Taberî, ilmî titizliği, güvenilirliği, usûl ve furû meselelerine hâkimiyeti, güzel ahlakı ve takvası ile ön plana çıkmış, gerek kendi dönemi gerekse sonraki dönemlerde âlimler tarafından birçok övgüye mazhar olmuştur. Erken yaşlarda ilim tahsiline başlayan Taberî, doğduğu Âmül şehri başta olmak üzere Cürcân, Dînever, Nîsâbûr ve Bağdat'ta birçok âlimin ders halkalarına katılmış ve Hatîb el-Bağdâdî (ö. 463/1071), Ebû Bekir eş-Şîrâzî (ö. 476/1083) ve İbnü's-Sabbâğ (ö. 477/1084) gibi mezhep içinde temayüz eden birçok isme talebelik yapmıştır. Usûl, cedel, mezhep, hilaf, hadis ve şiir alanlarında derinleşmiş olan müellif, çok sayıda eser kaleme almış ve bu alanlardaki birikimini sonraki nesillere aktarmada önemli bir rol oynamıştır. Yazdığı eserler arasında et-Talîkatü'l-kübrâ adıyla bilinen Müzenî'nin (ö. 264/878) el-Muhtasar'ı üzerine yazdığı geniş hacimli şerhi, kendi dönemi ve sonraki nesiller tarafından büyük önem atfedilen bir eser haline gelmiştir. Sahabeden başlayarak kendi dönemine kadar çok sayıda ismin fıkhî görüşlerine yer vermesi açısından bu kitap, hilaf türünün başarılı bir örneği kabul edilir. Aynı zamanda erken dönemde kaleme alındığı için, içerdiği usûlî bilgiler açısından, o dönemin usûl tartışmalarını göstermesi bakımından hatrı sayılır bir konumda bulunmaktadır. Yine hem İmâm Şâfiî'nin farklı görüşlerini hem de mezhep içindeki ihtilafları nakletmesi ve çoğu zaman tercihlerini beyan etmesi bakımından büyük bir öneme sahiptir. Daha çok tercihlerinden teşekkül eden ictihâdî faaliyetlerinin yanı sıra müellif, eserinde mezhep içi ictihad ve tahrîclerde de bulunmaktadır. Bu tezde Taberî'nin fıkıhçılığı söz konusu eseri üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda ilk bölümde Taberî'nin hayatı, ilmî kişiliği, eserin önemi, muhtevası, metodu, kaynakları gibi konular ele alınmıştır. İkinci bölümde Taberî'nin hükümleri delillendirme yöntemi ve usûli görüşleri incelenmiştir. Son bölümde ise müellifin fıkhî ictihadları üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda mezhep sınırları içinde yaptığı ictihadlar, tahrîcler ve tercihleri tespit edilmiş ve incelenmeye tabi tutulmuştur.
Özet (Çeviri)
Abu al-Tayyib al-Tabari (d. 450/1058) is one of the early Shafi'i jurists who is considered one of the ashab al-wujūh. Abu Tayyib al-Tabari, who is considered one of the important names representing the Iraqi school and one of the scholarly authorities of his time, came to the forefront with his scholarly rigor, reliability, mastery of usul and furū' issues, good morals and taqwa, and was praised by scholars both in his own period and later periods. Al-Tabari began to study at an early age and attended the lectures of many scholars in his hometown of Āmul, as well as in Jurjān, Dīnawar, Nīsābūr, and Baghdad, and was a student of many prominent figures in the sect, such as al-Khatīb al-Baghdādī (d. 463/1071), Abū Bakr al-Shīrāzī (d. 476/1083), and Ibn al-Sabbāgh (d. 477/1084). Deeply specialized in usul, jadal, madhhab, khilafah, hadith, and poetry, he wrote many works and played an important role in passing on his knowledge in these fields to the next generations. Among his works, his voluminous commentary on al-Muḥtasar of al-Musanī (d. 264/878), known as al-Talīqat al-Kubrā, became a work of great importance in his own time and in the following generations. This book is considered to be a successful example of the khilaf genre in that it includes the jurisprudential opinions of many names from the Companions to his own time. At the same time, since it was written in the early period, it is in a respectable position in terms of the usūlical information it contains and the usūl debates of that period. It is also of great importance in that it conveys both Imām Shāfiʿī's different views and the disagreements within the sect and often declares his preferences. In addition to his ijtihādī activities, which are mostly composed of his preferences, the author also makes intra-sectarian ijtihād and tahrîc in his work. In this thesis, al-Tabari's jurisprudence is tried to be revealed through this work. In this context, the first chapter discusses al-Tabari's life, scholarly personality, the importance of the work, its content, methodology, and sources. In the second part, al-Tabari's method of proving the rulings and his legal opinions are analyzed. In the last section, the author's jurisprudential ijtihad is emphasized. In this context, his ijtihad, tahrîc and preferences within the boundaries of the sect have been identified and analyzed.
Benzer Tezler
- Ebu't-Tayyib et-Taberî'nin et-Ta'lîkatü'l-Kübrâ fi'l-Füru' isimli eserinin hilâf ilmi açısından incelenmesi (Kitabü'l-gasp özelinde)
Examination of Ebu't-Tayyib et-Taberî's work 'et-Ta'lîkatü'l-Kübrâ fi'l-Füru'' from the perspective of Ilm al-khilaf (In Kitabü'l-gasp)
ESMA İLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER YETKİN
- قرة الأنظار على شرح تنوير الأبصار لأبي الطيب السندي (1149هـ)المقدمة إلى نهاية كتاب الطهارة (دراسة وتحقيقاً)
Ebû Tib es-Sindi'nin (Ö. 1149 H.) Kurratü'l-Enzâr Alâ Şerhi Tenviri'l-Ebsâr adlı eserinin tahkik ve analizi (Giriş bölümünden taharet bölümüne kadar)
OSAMAH GHANAM MOHAMMED MOHAMMED
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Abdulsalam Yousuf Essa AL-YAGOOB
- Sıddîk Hasan Han (Ö. 1307/1890) ve Hadis Şerh Metodu
Siddiq Hasan Khan (D. 1307/1890) and Hadith Commentary Method
YUNUS HATİPOĞLU
- Ebu't-Tayyib el-Lugavî ve Arap dilbilimi açısından Kitâbu'l-Ezdâd'ı
Abu at-Tayyib al-Lughawî and his work Kitâb al-Addâd from the viewpoint of Arabic linguistics
SELÇUK PEKPARLATIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET TASA
- Ebu't-Tayyib el-Mutenebbî'nin şiirlerinde yabancılaşma olgusu
The phenomenon of alienation in the poems of Ebu't-Tayyib el- Mutanebbi
ABDULKADİR AYDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH TUR