Geri Dön

Ekoeleştiri bağlamında Yaman Koray'ın romanları üzerine bir inceleme

An analysis of Yaman Koray's novels in the context of ecocriticism

PDF İndir

  1. Tez No: 934160
  2. Yazar: ŞEVVAL GÜNERİ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FUNDA ÖZŞENER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 129

Özet

İnsanoğlu, yaratılışı sebebiyle yaşadığı çevreyi değiştirip geliştirme ihtiyacı duyan bir varlıktır. İnsanın bu içgüdüsü, var olduğu doğanın düzenini değiştirme içgüdüsü kendi yararı için iyi bir ilerleme olarak sayılabilir. Bu değiştirme olgusu, tarihsel süreç içerisinde elbette her zaman iyi bir sonuç vermemiştir. İnsanlığın gelişme uğruna verdiği çabalar, kimi zaman yeryüzündeki tüm varlıklar içerisinde yalnızca kendi cinsi için fayda sağlayacak türdendir. Bu sebeple canlı-cansız her varlığa ev sahipliği yapan doğayı derinden etkileyen bu“çaba”, insanlığın korkusuz ve hırslı bir şekilde, gücünü yalnızca kendisi için kullandığının da bir kanıtıdır. Doğal çevreye verilen zarar, o kadar büyük boyutlara ulaşmıştır ki dünyanın bu denli zarar görmesine karşı, çevre kirliliğini önlemek, tasarruf sağlamak, israfı engellemek adına çeşitli bireysel ya da örgütsel hareketler ortaya konulmuştur. Bu oluşumların yeterli gelmemeye başladığı durumlar da ise sanat devreye girmiştir. Sanat, özellikle de edebiyat, hayatın gerçeklerini yansıtmada en önemli araçların başında geldiği için örgütsel hareketlerin yanında sesini daha çok duyurmak isteyen insanlar, bu alanlardan etkin şekilde yaralanmışlardır. Buna ilaveten doğayı koruma adına akademik mecrada, akademisyenler tarafından da birçok yayın ortaya çıkarılmış ve birçok faaliyet yürütülmüştür. Çevre sorunlarını ve insan elinden olan tahribatları da konu edinen edebiyat, bir yandan bu sorunları ele alırken; diğer yandan okura çevre bilincini aşılamayı amaçlamıştır. Sözlü edebiyat döneminden itibaren doğa, edebi eserlerde konu edilen önemli temalardan biridir. Ancak“Çevre bilinci”oluşturma amacı ile yazılan eserlerle, doğayı salt tema olarak kullanan eserler birbirinden farklı niteliktedir. Doğa yazını, eserle okura çevre ile ilgili bilgiler veren estetik bir roman türü sayılır. Bunun yanında ekoeleştiri kuramı ışığında kaleme alınan eserler ise Dünya edebiyatında genel olarak insan eliyle bütün varlıklara ve doğaya verilen yıkımı konu alan ve bunun devamında bu bilinci oluşturmayı hedef edinen bir kuramdır, türdür. Ekoeleştirinin terim olarak ilk kullanımı, 1978 senesinde William Rueckert'in Edebiyat ve Ekoloji isimli makalesindedir. Terim olarak kullanımının ardından, Amerikan yazınından diğer dünya edebiyatlarına yayılan bu kuram, Türk edebiyatına da girer girmez etkilerini hissettirmeye başlamıştır. Edebi açıdan Türkiye'de bu hareketin önemli temsilcilerinden biri de Yaman Koray'dır. Bu çalışmada Yaman Koray'ın eserleri ekoeleştiri kuramı ışığında incelemeye tabi tutulmuştur. Sanatçının eserlerinde öne çıkardığı bulgular ve mesajlar; ekoeleştiri, ekopsikoloji, ekofeminizm, insanın doğa üzerindeki tahakkümü, doğanın içkin değeri, doğa ve insanın karşılıklı etkileşimi, kentleşme sorunsalı ve çevre kirliliği ve tahribatı üzerinden toplum eleştirisi gibi alt başlıklar çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Özet (Çeviri)

Human beings are creatures that feel the need to change and develop the environment they live in due to their creation. This instinct of man, the instinct to change the order of nature in which he exists, can be considered as a good progress for his own benefit. This phenomenon of change has of course not always yielded good results throughout history. The efforts of mankind for development are sometimes of a kind that will benefit only his own kind among all beings on earth. For this reason, this“effort”that deeply affects nature, which hosts all living and non-living beings, is also evidence that mankind uses its power only for itself, fearlessly and ambitiously. The damage done to the natural environment has reached such great dimensions that various individual or organizational movements have been put forward against the world being damaged to such an extent, in order to prevent environmental pollution, to provide savings and to prevent waste. When these formations became insufficient, art came into play. Since art, especially literature, is one of the most important tools in reflecting the realities of life, people who wanted to make their voices heard more, in addition to organizational movements, have effectively benefited from these areas. In addition, many publications have been published and many activities have been carried out by academics in the academic field for the protection of nature. Literature, which also deals with environmental problems and human-made destruction, has aimed to instill environmental awareness in the reader while addressing these problems on the one hand. Nature has been one of the important themes discussed in literary works since the period of oral literature. However, works written with the aim of creating“environmental awareness”and works that use nature as a theme are different from each other. Nature literature is considered an aesthetic novel genre that provides information about the environment to the reader through the work. In addition, works written in the light of ecocriticism theory are a theory and genre that generally deals with the destruction caused by humans to all beings and nature in world literature and aims to create this awareness. The first use of ecocriticism as a term was in William Rueckert's article titled Literature and Ecology in 1978. After its use as a term, this theory spread from American literature to other world literatures and began to make its effects felt as soon as it entered Turkish literature. One of the important representatives of this movement in Turkey from a literary perspective is Yaman Koray. In this study, Yaman Koray's works were examined in the light of ecocriticism theory. The findings and messages that the artist puts forward in his works were evaluated within the framework of subheadings such as ecocriticism, ecopsychology, ecofeminism, human domination over nature, the intrinsic value of nature, the interaction between nature and humans, the problem of urbanization, and social criticism through environmental pollution and destruction.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    469591

    A postcolonial ecocritical approach to Animal's People by Indra Sinha

    Indra Sinha'nın Animal's People adlı romanına postkolonyal ekoeleştirel bir yaklaşım

    YEŞİM İPEKÇİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    İngiliz Dili ve EdebiyatıFırat Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SEDA ARIKAN

  2. Tez No

    677873

    Ecocriticism, ecophobia and romantic ecology: Coleridge and an ecophobic reading of 'The Rime of the Ancient Mariner'

    Ekoeleştiri, ekofobi ve romantik ekoloji: Coleridge ve 'Rime of the Ancient Mariner''ın ekofobik okuması

    ÇAĞLA KILINÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    İngiliz Dili ve EdebiyatıKocaeli Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT KADİROĞLU

  3. Tez No

    968472

    Çağdaş ispanyol edebiyatı yazarlarından Sara Mesa'nın Cara de pan ve Un incendio invisible eserlerinin ekoeleştiri çerçevesinde incelenmesi

    An analysis of the books Cara de pan and Un incendio invisible by contemporary spanish literature author Sara Mesa within the framework of ecocriticism

    BUSE EROĞLU OFLUOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET İLGÜREL

  4. Tez No

    601960

    An ecocritical study of J.G. Ballard's climate fiction novels

    J.G. Ballard'ın iklim kurgu romanlarının ekoeleştirel incelemesi

    CENK TAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    İngiliz Dili ve EdebiyatıPamukkale Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ALİ ÇELİKEL

  5. Tez No

    636534

    Ekoeleştiri bağlamında Buket Uzuner'in 'Tabiat dörtlemesi' serisindeki üç roman üzerine bir değerlendirme

    An evaluation of three novels in Buket Uzuner's 'Tabiat dörtlemesi' series in the context of ecocriticism

    YASAMAN GONAGOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İLKNUR TATAR KIRILMIŞ

Geri Dön