İç mekan tasarımlarının fikri mülkiyet hakları kapsamında 'eser' veya 'tasarım' olarak korunmasının analizi
The analysis of the protection of interior designs as 'work' or 'design' within the scope of intellectual property rights
- Tez No: 934301
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLÇİN CANKIZ ELİBOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Artan rekabet ortamında, fikri bir çabanın ürünü olarak ortaya çıkan fikir ve sanat mahsullerinin hukuki açıdan koruma altına alınması bir zorunluluk haline gelmiştir. Türkiye'de bu koruma, mevcut sistemde Fikri Mülkiyet Hakları çatısı altında“5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu”(FSEK) ve“6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu”(SMK) ile sağlanmaktadır. İç mimarlık mesleğinin bir çıktısı olan iç mekan tasarımları da konu bağlamındaki insanın fikri çabasının bir ürünüdür. Bu çalışma, iç mekan tasarımı faaliyeti sonucunda ortaya konulan iç mekan tasarımlarının, Türkiye'de 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında“eser”ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında“tasarım”olarak ne şekilde korunduğu; mevcut sistemde sağlanan korumanın yeterliliği, teori ve pratikte karşılaşılan sorunlar, bu sorunların kaynakları ve çözüm önerilerine yönelik bir değerlendirmeye odaklanmaktadır. Bu kapsamda, iç mekan tasarımlarına yönelik tescil başvuru süreçlerinde yer alan Patent veya Marka Vekilleri, hukuki süreçlerde görev alan bilirkişiler, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemeleri'nde görev yapan veya yapmış olan hakimler, TÜRKPATENT Tasarım Dairesi ve Telif Hakları Genel Müdürlüğü uzmanları ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırma, 32 katılımcı ile nitel araştırma olarak gerçekleştirilmiş; yarı yapılandırılmış sorular üzerinden yapılan yüz yüze görüşmelerle veri toplanmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi prosedürlerine uygun şekilde incelenmiş ve bulgulara ulaşılmıştır. Bulgular, mevcut sistemin iç mekan tasarımlarına yönelik bir koruma sağladığını, ancak kimi sorunların da var olduğunu ve bu sorunlara yönelik önerileri içermektedir. Çalışma kapsamındaki en önemli bulgu; iç mekan tasarımının ne olduğu ve çıktılarının neler olduğuna ilişkin bilgi eksikliği ve bu sebeple, FSEK ve SMK kapsamında yanlış yorumlamaların olduğudur. Çalışma, ulaşılan bulgular ve ilgili literatür ekseninde, Türkiye'de iç mekan tasarımlarının fikri mülkiyet hakları kapsamında“eser”veya“tasarım”olarak korunmasına yönelik değerlendirmeler ve öneriler içermektedir.
Özet (Çeviri)
In an increasingly competitive environment, it has become a necessity to legally protect intellectual and artistic products that emerge as a result of an intellectual effort. In Turkey, this protection is provided under the title of Intellectual Property Rights in the current system with the“Law No. 5846 on Intellectual and Artistic Works”and the“Law No. 6769 Industrial Property”. Interior designs, which is the outputs of the professional discipline of interior architecture, is also a product of the intellectual effort of the person in the context of the subject. This study focuses on an evaluation of whether the interior designs produced as a result of interior design activities are protected as“work”within the scope of the Intellectual and Artistic Works Law No. 5846 (FSEK) and as“design”within the scope of the Industrial Property Law No. 6769(SMK) in Turkey; the adequacy of the protection provided in the current system, the problems encountered in theory and practice, the sources of these problems and solution proposals. In this context, interviews were conducted with attorneys and design agents involved in registration application processes for interior designs, experts who take part in concrete events in legal processes, judges who serve or have served in intellectual and industrial property rights courts, experts from TURKPATENT Design Department, and General Directorate of Copyrights. The research was conducted with 32 participants within the framework of the qualitative research methods; and the data was collected through face-to-face interviews conducted through semi-structured questions. The obtained data was examined by content analysis procedures and findings were reached. The findings include the fact that the current system protects interior designs, but there are serious problems and suggestions for these problems. The most important finding within the scope of the study is the lack of information on interior design and its outputs; and relatedly some misinterpretations regarding the scope of FSEK and SMK. The study was concluded with evaluations and suggestions for the protecting interior designs within the scope of intellectual property rights in Turkey, based on the findings and the relevant literature.
Benzer Tezler
- Mekân tasarımında dokunma duyusu ve tasarım ilkelerinin gözmerkezci yaklaşım kapsamında incelenmesi
Investigation of the sense of touch and design principles in space design within the scope of the eye-centered approach
ZÜLAL SERDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İç Mimari ve DekorasyonFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH SALBACAK
- Müzelerde iç mekân kurgusunun cephe sistemleri ile ilişkisi
The relationship of interior facade systems in museums
DEMET YÜCE AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İç Mimari ve DekorasyonKocaeli Üniversitesiİç Mimarlık Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELMA KAYHAN TUNALI
- Kurum kimliğinin ürünsüz vitrin tasarımındaki etkisi
The effect of institution identity on display without products
EMİNE AYDA GELGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. OSMAN ARAYICI
- Evrensel tasarım ve sürdürülebilirlik ara kesitinde ofis iç mekan çözümlemeleri
Office interior analysis at the interception of universal design and sustainability
SERENAY ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENAY ÇABUK
- Colour of brand in space: Colour design and brand identity in the retail spaces of global coffee shop chains in İzmir
Mekanda markanın rengi: İzmir'de global kahve mağazası zincirlerinin ticari alanlarında renk tasarımı ve marka kimliği
TÜRKAN CANSU MOHAMMED
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İç Mimari ve DekorasyonYaşar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHENK YILMAZ