Mazıdağı (Mardin) fosfat kayasındaki nadir toprak element içeriklerinin araştırılması
Investigation of Rare Earth Element Contents in Mazıdağı (Mardin) Phosphate Rock
- Tez No: 936010
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA AKYILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Fosfat kayası, Nadir toprak elementi, ileri teknoloji, Mazıdağı, Phosphate rock, rare earth element, advanced technology, Mazıdagı
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 33
Özet
Yeterli saflık ve miktardaki fosfatlı mineraller içeren kayalar, fosfat veya fosfat kayası olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, Mazıdağı fosfat kayasındaki nadir toprak elementlerinin içerikleri incelenmiştir. Tüvenan cevherin kimyasal bileşiminin yüksek P₂O₅ (%23,72) ve CaO (%54,36) değerlerine sahip olduğu tespit edilmiştir. ICP-MS/MS analizleri ile belirlenen nadir toprak elementleri dağılımında; Y (31,91 ppm), La (10,63 ppm), Nd (5,48 ppm), Ce (4,71 ppm) ve U (41,85 ppm) elementlerinin öne çıktığı görülmüştür. Numunelerdeki P₂O₅ oranları, ticari olarak işlenebilir seviyelerde fosfat cevheri potansiyeli göstermektedir. CaO'nun yüksek olması, fosfatlı birimlerin çoğunlukla florapatit ile zengin olduğunu göstermektedir. Bu yapı, nadir toprak elementlerinin (REE) apatitin kristal yapısına dahil olabileceğini desteklemektedir. Fosfat çamurlarında yapılan analizlerde de Yttrium (Y): 31,91 ppm, Lantan (La): 10,63 ppm, Neodimyum (Nd): 5,48 ppm ve Uranyum (U): 41,85 ppm gibi sonuçlar tespit edilmiştir. Bu değerler, sadece cevherin fosfor içeriği değil, aynı zamanda stratejik elementler açısından da önemli bir kaynak potansiyeli taşıdığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Rocks containing phosphate minerals with sufficient purity and quantity are defined as phosphate or phosphate rock. In this study, the contents of rare earth elements in the Mazıdağı phosphate rock were investigated. It was determined that the chemical composition of the ore has high P₂O₅ (23.72%) and CaO (54.36%) values. The distribution of rare earth elements, as determined by ICP-MS/MS analysis, shows that Y (31.91 ppm), La (10.63 ppm), Nd (5.48 ppm), Ce (4.71 ppm), and U (41.85 ppm) are the most prominent elements. The P₂O₅ levels in the samples indicate a potential for commercially viable phosphate ore. The high CaO content suggests that the phosphate units are predominantly enriched with fluorapatite. This structure supports the possibility that rare earth elements (REEs) could be incorporated into the crystal structure of apatite. Analyses of phosphate sludges also revealed results such as Yttrium (Y): 31.91 ppm, Lanthanum (La): 10.63 ppm, Neodymium (Nd): 5.48 ppm, and Uranium (U): 41.85 ppm. These values indicate that the ore is not only significant for its phosphorus content but also represents a valuable resource in terms of strategic elements.
Benzer Tezler
- Mardin-Mazıdağı fosfat kayasının yaş baca gazı desülfürizasyonunda kullanımının incelenmesi
The investigation of Mardin-Mazidagi phosphate rock utilization for wet flue gas desulphurisation
HAYRUNNİSA ÇAVUŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2012
Kimya MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ŞAHİN GÜLABOĞLU
- Mardin-Mazıdağı fosfat kayası ile baca gazı desülfürizasyonunda elde edilen ürünün zenginleştirilmesi ve sülfürik asitte çözünürlüğünün incelenmesi
The upgrading of the product that was obtained by the desulfurization of Mardin-Mazıdağı phosphate rock with flue gas and the investigation of its resolution in H2SO4 solutions
MELİKE SINIRKAYA
Doktora
Türkçe
2008
Kimya MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADİR ÖZER
- Fosfat kayasının asetik asit çözeltilerindeki çözünme kinetiği
Dissolution kinetics of phosphate rocks in acetic acid solutions
JULİDE KAYMAK
- Mazıdağı (Mardin) fosfat yataklarının yan kayaçlarının incelenmesi
Investigation of the range rocks of Mazıdağı (Mardin) phosphate deposits
İRFAN YORULMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiMunzur ÜniversitesiStratejik Hammaddeler ve İleri Teknoloji Uygulamaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ERDEM
- Survey of phosphate rock flotation methods
Fosfat kayası yüzdürme yöntemlerinin araştırılması
BARIŞ ÜNAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Kimya MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. ÖNDER ÖZBELGE