Cinsiyet disforisi olan bireylerde genom boyu çalışmaları ile nedensellik araştırılması
Causality analysis in gender dysphoria individuals with genome wide studies
- Tez No: 936297
- Danışmanlar: PROF. DR. AYFER ÜLGENALP, DOÇ. DR. TUFAN ÇANKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Genetik, Moleküler Tıp, Psikiyatri, Genetics, Molecular Medicine, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Moleküler Tıp Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Moleküler Tıp Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Bu tez kapsamında, cinsiyet disforisinin gelişiminde etkisi olan genetik faktörlerin aydınlatılabilmesi amacıyla cinsiyet disforisi tanısı olan 8 transseksüel erkek ve 1 transseksüel kadın bireye tüm ekzom dizileme analizi gerçekleştirilmiştir. Filtreleme sonrası 2283 varyant elde edilmiştir. İlk olarak bu varyantların ait olduğu genlerde daha önce bildirilen olası aday genler araştırılmıştır. Toplam 18 gende 30 varyant saptanmış olup bunlardan daha önce bildirilen GOLGA8J genindeki rs879121178 varyantı bir bireyde ve PCDHA8 genindeki rs548940626 varyantı başka bir transseksüel bireyde tespit edilmiştir. Daha sonra en az 2 bireyde ortak genlerde mevcut olan varyantlar araştırılmıştır. Toplamda 236 gende 537 varyant tespit edilmiştir. Bu varyantlar arasında, APOBEC1 genindeki rs139646668 varyantı, FBXL6 genindeki rs550638473 varyantı ve RRH genindeki rs145995401 varyantı ikişer bireyde saptanmıştır. Bu iki değerlendirme sonucu elde edilen genlere işlevsel zenginleştirme analizi gerçekleştirilmiştir. Son aşamada beynin cinsel farklılaşmasına yönelik gen ontoloji terimleri üzerinden oluşturulan gen seti taranmış olup 365 gende 401 varyant tespit edilmiştir. Elde edilen gen seti fonksiyonel analize tabi tutulmuştur. İşlevsel zenginleştirme analizi sonucunda“plazma membran yapışma molekülleri aracılığıyla homofilik hücre yapışması”biyolojik süreçlerinde 17 genin zenginleştiği tespit edilmiştir (p: 2,6E-10, Benjamini: 2,3E-7). Moleküler fonksiyon analizi sonucunda“kalsiyum iyon bağlama”teriminde 28 genin zenginleştiği gözlemlenmiştir (p: 1,4E-7, Benjamini: 4,8E-5). Yolak analizinde ise“cadherin sinyal yolağı”nda zenginleşme tespit edilmiştir (Fold enrichment: 4,56, p: 1,71E-04, FDR: 2,73E-02). Beynin cinsel farklılaşması ile ilişkili olabilecek genlerin moleküler fonksiyon zenginleşme analizi sonucunda“nükleer östrojen reseptör bağlanması”moleküler fonksiyonunda 8 gende zenginleşme olduğu görülmüştür (p: 9,3E-6, Benjamini: 1,2E-3). Tüm değerlendirmeler sonucunda ön plana çıkan 18 gen aday gen olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada, cinsiyet disforisinin genetik temelinde hücre adhezyonu ile ilişkili genlerin öne çıktığı belirlenmiştir. Özellikle bu bulgu, transseksüel erkek bireylerde ilk kez rapor edilmekte olup, cinsiyet kimliğinin biyolojik temellerini anlamaya yönelik literatüre özgün bir katkı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Within the scope of this thesis, whole exome sequencing was performed on 8 transgender men and 1 transgender woman diagnosed with gender dysphoria to investigate the genetic basis. After filtering, 2.283 variants were identified. First, previously reported candidate genes were examined, revealing 30 variants in 18 genes, including GOLGA8J (rs879121178) and PCDHA8 (rs548940626) variants detected in two individuals. Second, variants present in common genes in at least 2 individuals were investigated, resulting in 537 variants in 236 genes. Among these, APOBEC1 (rs139646668), FBXL6 (rs550638473), and RRH (rs145995401) gene variants were detected in two individuals each. Functional enrichment analysis was performed on the genes obtained as a result of these two evaluations. Third, a gene set created from gene ontology terms related to brain sexual differentiation was analyzed and 401 variants were detected in 365 genes. The obtained gene set was subjected to functional analysis. Seventeen genes were found to be enriched in the biological processes of“homophilic cell adhesion via plasma membrane adhesion molecules”(p: 2.6E-10, Benjamini: 2.3E-7) and 28 genes were observed to be enriched in the molecular function of“calcium ion binding”(p: 1.4E-7, Benjamini: 4.8E-5). In the pathway analysis, enrichment was found in“cadherin signaling pathway”(Fold enrichment: 4.56, p: 1.71E-04, FDR: 2.73E-02). Enrichment analysis of genes that may be associated with brain sexual differentiation, 8 genes were enriched in the molecular function of“nuclear estrogen receptor binding”(p: 9.3E-6, Benjamini: 1.2E-3). Finally, 18 genes have been identified as candidate genes. In this study, it was determined that genes related to cell adhesion are prominent in the genetic basis of gender dysphoria. This finding is reported for the first time in transgender male individuals and provides an original contribution to the literature on understanding the biological basis of gender identity.
Benzer Tezler
- Cinsiyet disforisi olan bireylerde çocukluk çağı travmalarının bağlanma stilleriyle ilişkisi
The relati̇onshi̇p between attachment styles and chi̇ldhood traumas i̇n i̇ndi̇vi̇duals wi̇th gender dysphori̇a
ELSHAD GULMAMMADOV
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Psikiyatriİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENOL TURAN
- Cinsiyet disforisi olan bireylerde minör fiziksel anomalilerin ve otistik özelliklerin incelenmesi
Investigation of minor physical anomalies and autistic trai̇ts in individuals with gender dysphoria
YASİN KAVLA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Psikiyatriİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENOL TURAN
- Menstrual disfori yaşayan ergenlerde menstruasyon supresyonunda kullanılan yöntemlerin seçilmesinde etkili olan nedenlerin değerlendirilmesi
Evaluation of the factors affecting the selection of methods used for menstrual suppression in adolescents experiencing menstrual dysphoria
ÖYKÜ SARIKAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıHacettepe ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNEM AKGÜL
- Cinsiyet disforisi hastalarında cinsel yaşam kalitesinin ve cinsel memnuniyetin değerlendirilmesi
Evaluation of sexual quality of life and sexual satisfaction in patients with gender dysphoria
AHMET VURAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Ürolojiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaÜroloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET HAMZA GÜLTEKİN
- Cinsiyet disforisi nedeniyle histerektomi ve bilateral salpingooferektomi ameliyatı olan ve uzun süre androjen kullanan hastaların karotis arter intima-media kalınlık ölçümü ile kardiyovasküler hastalık risk artışının araştırılması
Increased risk of cardiovascular disease by measurement of carotis arter intima-media thickness of patients with hysterectomy and bilateral salpingoopherectomy surgery and using androgens for A long time DUE to gender dysphoria
ABDULKADİR GÜLLÜCE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Kadın Hastalıkları ve Doğumİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaKadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ÇEPNİ