Değişen çağda tekstil ve moda tasarımı alanında biyoteknoloji olanağında deneysel arayışlar
Experimental search in the possibilities of biotechnology in the field of textile and fashion design in a changing age
- Tez No: 936539
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA ENGİN ALPAT
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Biyoteknoloji, Güzel Sanatlar, Tekstil ve Tekstil Mühendisliği, Biotechnology, Fine Arts, Textile and Textile Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 338
Özet
İlk çağlardan günümüze insanlığın en eski yaratım nesnelerinden biri tekstildir. Tekstil, bu uzun zaman içerisinde, değişen ve gelişen şartların etkisi ile çok çeşitli şekillerde ilerlemiş ve dönüşüme uğramıştır. Geleneksel tekstil alanında uzun yıllar kullanılmış olan doğal lifler ve boyar maddeler; doğal kaynakların azalması ve kısıtlanması, endüstrileşmenin hızlı bir şekilde yükseliş göstermesi ile birlikte tarihsel süreç içerisinde yok olma tehlikesine maruz kalmıştır. Yaşanan bu olumsuzluk, insan ve diğer canlılar için büyük bir sorundur. Sorunun akılcı ve yapıcı bir şekilde çözülmesi için bazı adımlar atılmaya başlanmıştır. Çözüm odaklı bu adımların temelinde insan ve çevreye zarar vermeyen malzeme ve üretim yöntemlerinin önemi artmıştır. Tekstil ve moda alanında teknolojinin de katkısı ile“Biyo-temelli”çalışmalar ön plana çıkmaya başlamıştır. Geleneksel ya da güncel uygulama çalışmalarının teknolojik gelişmeler ışığında yenilikçi ve yaratıcı yorumlamalarla birlikte, standart malzemelerin dışına çıkılarak tasarım alanında yeni kavramların gelişmesine paralel olarak özgün fikirler ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda gerek ihtiyaç ve zorunluluk, gerekse yenilikçilik ve çeşitlilik ile farklı disiplinlerin birbirleri ile etkileşiminin artması; sanat, tasarım, mühendislik ve çeşitli bilim alanlarının kendi sınırlarını aşmasını sağlamakta; tekstil ve moda tasarımı endüstrisinde yaratıcılık ve işlevsellik açısından tasarım-teknolojiyi kapsayan yeni, farklı, faydalı ürünler hayatımızda yer almaktadır. Tekstil ve moda endüstrisi kapsamında yer alan ürünlerin tasarım ve üretim anlayışında pazarın büyümesi, yeni elyaf ve ipliklerin keşfedilmesi, mevcut dokular, dokumasız yüzeyler ve yenilikçi bitim işlemleri, teknoloji ve bilimin gelişmesi ile kayda değer bir gelişim ve değişim süreci yaşanmıştır ve bu süreç içerisinde“alanlar arası etkileşim”günümüz ve gelecek için önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Son yıllarda ortaya çıkan çevresel krizler, yaşanabilir dünyanın tehlikeye girme riski, insan ve diğer canlıların sağlık faktörünün önem kazanması, sürdürülebilirlik hareketinin daha etkin olması; tasarım, üretim, tüketim ve uygulama felsefesini büyük ölçüde etkilemiştir. Bu bağlamda teknoloji ve bilimin öncülüğünde geliştirilen teknolojik tekstiller, nano teknolojik kumaş ve elyaflar, akıllı tekstil malzemeleri, biyo temelli tekstil ürünleri gibi yenilikçi uygulama ve üretim alanları; tekstil, bilim ve teknolojinin birleşimi olan ürünler ortaya çıkarılmasına olanak sağlamaktadır. Bu noktada fermente bir içecek olarak bilinen kombucha' nın fermantasyon süreci sonucunda oluşan selülozik yapı, tekstil ve moda endüstrisi için potansiyel bir biyomalzeme kaynağı olduğu bilimsel çalışmalar ve araştırmalarla vurgulanmıştır. Bu durum, sürdürülebilir üretim sürecinde yenilikçi bir yaklaşım sunmaktadır. Araştırma, tekstil ve moda endüstrisinde biyo-teknolojilerin potansiyelini ve spekülatif tasarım yaklaşımlarını araştırmayı ve bu yaklaşımlara katkı sunacak deneysel bir çalışma yaparak ortaya çıkan materyalin biçimsel olanaklarının incelenmesini amaçlamaktadır. Ayrıca araştırmanın amacı, tekstil ve moda endüstrisinde yeni bir teknoloji, üretim yöntemi ve tasarım pratiğinin bir parçası olarak kurulursa, gelişen biyoteknolojide tasarımcı ve tasarım rolünün ne olabileceğini ve olması gerektiğini keşfetmektir. Araştırmaya konu ile ilgili literatür taramaları, projeler, şirketler ve sektör raporları gözden geçirilerek başlanmıştır. Elde edilen verilerden destek alınarak tekstil ve moda tasarımı alanındaki güncel eğilimler vurgulanarak deneysel ürünler elde edilmiştir. Bu çalışma, biyoteknolojinin sürdürülebilir çözümler, yeni malzemeler ve döngüsel modeller geliştirme ile önemli endüstri sorunlarına çözüm üretme olanaklarını incelemektedir. Teknolojik gelişmeler ve doğanın bize sunduğu olanakların ortak alanda bir araya gelmesi günümüz dünyasında bir zorunluluk halini almıştır. Bu bakış açısından yola çıkılarak, bu çalışmada öncelikli olarak sürdürülebilirlik felsefesi çatısı altında biyomalzeme, biyoteknoloji ve biyo tasarım kavramları kapsamında tekstil ve moda tasarımı alanını kapsayan materyallerin üretim/tasarım ve kullanım/uygulanabilirlik süreçlerine etkileri; bu süreç içerisindeki önemi ve sunduğu yenilikçi fikirler incelenmiştir. Bu tez çalışmasında, biyoteknoloji olanağında tekstil ve moda tasarımı alanında gerçekleşen yenilikler detaylı bir biçimde incelenerek bu alandaki kullanım imkanları ve karşılaşılan güçlükler araştırılmış, örnekler üzerinden değerlendirilmiştir. Bu temel prensip gözetilerek doğa ilham kaynaklı, canlılara zarar vermeyen, yenilikçi fikir olanağı sunan alternatif malzeme üretimi ve tasarımları ile yaratıcı biyo temelli malzeme geliştirilmiş, bu malzeme ile deneysel doku ve giysi tasarımları yapılarak alternatif kumaş yapabilme imkanı irdelenmiştir. Bu çalışma için, biyoteknoloji alanının ve kavramının, tekstil ve moda endüstrisinde yeni malzeme önerileri sunmasının yanında üretim süreçlerini iyileştirme, atık miktarında azalma ve fabrikasyon nitelikli ürünler geliştirme potansiyel özelliği taşıdığı için estetiği ve moda alanını üretme ve tüketme anlayışımızı önemli ölçüde etkileyebileceği düşüncesi önemlidir. Tez çalışmasının birinci bölümünde araştırma problemi, araştırmanın amacı ve önemi, sınırlılıklar ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde kuramsal açıklamalar ve ilgili araştırmalar yer almaktadır. Üçüncü bölümde sürdürülebilirlik ile ilgili detaylı açıklamalara yer verilmiştir. Dördüncü böümde çalışmanın yöntem ve materyal kısmı detaylı bir biçimde açıklanmıştır. Beşinci bölümde biyoteknoloji kapsamında tekstil tasarım önerileri yer almaktadır. Son bölüm sonuç ve önerilerden oluşmaktadır.
Özet (Çeviri)
Textiles have been one of humanity's oldest creative artifacts since the earliest ages. Throughout this extensive period, textiles have evolved and transformed in various ways under the influence of changing and developing conditions. Natural fibers and dyes, which were used for many years in the field of traditional textiles, have faced the risk of extinction in the historical process due to the depletion and restriction of natural resources and the rapid rise of industrialization. This adversity poses a significant problem for humans and other living beings. To address this issue rationally and constructively, certain steps have been initiated. At the core of these solution-oriented steps, the importance of materials and production methods that do not harm humans and the environment has increased. With the contribution of technology in the field of textiles and fashion,“bio-based”studies have started to come to the forefront. In light of current developments, innovative and creative interpretations of traditional or conventional application studies are emerging, along with new concepts in the field of design by moving beyond standard materials. Recently, the increasing interaction of different disciplines due to both necessity and innovation has enabled art, design, engineering, and various scientific fields to transcend their boundaries. In the textile and fashion design industry, new, diverse, and beneficial products that encompass design and technology are entering our lives in terms of creativity and functionality. Within the scope of the textile and fashion industry, the design and production approach of products has undergone a significant development and transformation process with the growth of the market, the discovery of new fibers and yarns, existing textures, non-woven surfaces, innovative finishing processes, and the advancement of technology and science. In this process,“interdisciplinary interaction”emerges as an important concept for the present and future. Recent environmental crises, the risk of endangering a livable world, the increasing importance of human and other living beings' health factors, and the more effective sustainability movement have significantly influenced the philosophy of design, production, consumption, and application. In this context, innovative application and production areas such as technological textiles, nano-technological fabrics and fibers, smart textile materials, and bio-based textile products, developed under the leadership of technology and science, enable the creation of products that are a combination of textiles, science, and technology. This research aims to investigate the potential of biotechnologies and speculative design approaches in the textile and fashion industry, and to examine the formal possibilities of the material obtained by conducting an experimental study that will contribute to these approaches. Furthermore, the aim of the research is to explore what the role of the designer and design can and should be in developing biotechnology if it is established as part of a new technology, production method, and design practice in the textile and fashion industry. The research started with a review of literature reviews, projects, companies, and industry reports on the subject. Based on the data obtained, experimental products were produced by emphasizing current trends in the field of textile and fashion design. The possibilities of whether biotechnology can offer sustainable solutions, new materials, and circular models, and whether it can overcome significant industry problems, have been investigated. The convergence of technological developments and the opportunities offered by nature has become a necessity in today's world. From this perspective, this study primarily examined the effects of materials covering the field of textile and fashion design within the scope of biomaterials, biotechnology, and bio-design concepts under the umbrella of sustainability philosophy, on the production/design and usage/applicability processes, the importance of this process, and the innovative ideas it offers. In this thesis, the innovations in the field of textile and fashion design in the possibility of biotechnology were examined in detail, and the usage possibilities and difficulties encountered in this field were investigated and evaluated through examples. With this basic principle in mind, creative bio-based materials were developed with nature-inspired, harmless to living beings, innovative idea opportunities, and experimental fabric and garment designs were made with this material, and the possibility of making alternative fabrics was examined. For this study, the idea that it is necessary to discover how and in what direction the field and concept of biotechnology can affect our understanding of producing and consuming aesthetics and fashion is important. In the first chapter of the thesis, information about the research problem, the purpose and importance of the research, and limitations are included. In the second chapter of the study, theoretical explanations and related research are included. In the third chapter, detailed explanations about sustainability are included. In the fourth chapter, the method and material part of the study are explained in detail. In the fifth chapter, textile design proposals within the scope of biotechnology are included. The last chapter consists of results and suggestions.
Benzer Tezler
- Osmanlı'dan günümüze giyimde markalaşma sürecinin sosyopolitik ve sosyoekonomik yönden incelenmesi
The examination of the clothing industry from the Ottoman to the present in terms of socio-political and socio-economic
CEMRE ÇETİNKAYA ÇAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Giyim EndüstrisiHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA DOĞAN SÖZÜER
- Halı dokuma tekniğiyle kumaş tasarımı/üretimi ve giysi önerileri
Fabric design / production and clothing submission with carpet weaving techniques
SEHER ÖNEMLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Giyim EndüstrisiDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. SEDEF ACAR
- Ev tekstilinde renk olgusu
Color case in home textiles
DİLEK YURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. CEMAL MEYDAN
- Metal tekstil yöntemlerinin takı ve tasarım uygulamaları
Application of metal textile methods on jewellery and design
ÇİMEN BAYBURTLU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2016
El SanatlarıHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞENAY ALSAN
- Modada sanal gerçeklik ile baskı teknolojilerinin entegrasyonu
Integration of virtual reality and printing technologies in fashion
BAHAR DEMİRCİ AKARSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel Sanatlarİstanbul Arel ÜniversitesiModa ve Tekstil Tasarımı Anasanat Dalı
DOÇ. DR. CEYHUN BERKOL