Agency in artificial systems: A free energy principle perspective
Serbest enerji prensibi perspektifinden yapay sistemlerde öznesellik
- Tez No: 936967
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAJID DAVOODY BENI, DR. CEYHAN TEMÜRCÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Felsefe, Science and Technology, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Enformatik Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Canlı organizmaların öznesel davranışı, yani kendileri için önemi olan davranışlar sergileme yetenekleri yapay sistemlere aktarılabilmesi zor bir özelliktir. Bu zorluk klaisk yapay zeka uygulamalarında Çerçeve Problemi'yle karşılaşılmasına yol açar. Enaktif yaklaşımlar bu problemi sistemin çevreyle olan aktif iletişimini vurgulayarak ve bilişi bu aktif iletişmeden ayrılamayacak bir kapasite olarak betimleyerek çözmeye çalışır. Bu tezin ilk bölümünde Çerçeve Problemine Yaşam Zihin Sürekliliği Tezi üzerinden önerilen çözümlerin tarihsel gelişimini inceliyoruz. Fakat bu perspektiften geliştirilen çözümler yapay sistemlerdeki bilişsel kapasiteleri savunulmasını zorlaştırmaktadır. İkinci bölümde, biyolojik olmayan yapay sistemlerin Serbest Enerji Prensibi altında nasıl gerçek anlamda öznesel olabileceklerini tartışarak bir çerçeve geliştiriyoruz.
Özet (Çeviri)
Agentic behavior of living organisms, meaning that their ability to engage in actions that have significance for the system, is difficult to capture in artificial systems. This difficulty leads to the Frame Problem in classical approaches to artificial intelligence. Enactive approaches aim to solve this problem by emphasizing the situated activity of the system, and picture cognition as a capacity that cannot be separated from environmental interactions. The first part of this thesis focuses on the historical roots of the Frame Problem and its solution in Life Mind Continuity Thesis. This solution, however, prevents further discussions of genuine agency in non-living systems. In the second part, a perspective on how actions of non-biological artificial systems can be genuinely agentic within the Free Energy Principle framework is developed.
Benzer Tezler
- Mekanın kendi varoluşunu inşa edebilmesi için eş varoluşsal hak arayışı; hetero-fenomenolojik oluş
The search for seeking equal existential right to the ability of building self-existence of the space; hetero-phenomenological becoming
AYÇİN ATUKEREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ERKÖK
- Yapay zeka felsefesinde felsefi işlevselciliğin eleştirisi
The critique of the philosophical functionalism in the philosophy of artificial intelligence
TARIK TAZEGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECATİ MURAD OMAY
- Çanakkale'deki KOBİ'lerin sanayi 4.0 sürecine hazırlanmasında Güney Marmara Kalkınma Ajansı'nın rolü
The role of The South Marmara Development Agency in the preparation of SMES in Çanakkale for the industry 4.0 process
ŞAHVER BANU ÇAĞLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonomiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİROL AKGÜL
- Üniversite öğrencilerinin yapay zeka etiğine ilişkin tutumları üzerine bir karma yöntem araştırması
A mixed methods study on university students' attitudes towards artificial intelligence ethics
NESLİHAN VERDA ÖZMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Yönetim Bilişim SistemleriAkdeniz ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAYFUN YÖRÜK