Geri Dön

Dökümhanelerde iç ortam hava kalitesinin partikül bazında araştırılması

Research about indoor air quality in foundries based on particles

  1. Tez No: 93759
  2. Yazar: MURAT ÇALI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA TALHA GÖNÜLLÜ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: İç ortam hava kalitesi, toz, partikül, dökümhane, havalandırma sistemleri xı, Indoor air quality, dust, particulate, foundry, exhausting systems xn
  7. Yıl: 2000
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 109

Özet

ÖZET Üretim proseslerinden kaynaklanan partiküler maddeler, işçi sağlığı açısından önemli akut ve kronik zararlar doğurabilmektedir. Dökümhaneler, iç ortam partikül kirliliği sorununa sahip endüstriyel sektörler içinde önde gelmektedir. Günümüzde, Türk döküm endüstrisinin, Avrupa ve diğer ülkelerdeki döküm malzemesi kullanıcılarına döküm malzemesi tedarik etmede önemli bir paya sahip olması ve bu paydaki artış eğilimi; bu sektörün işçi sağlığı açısından önemini pekiştirmektedir. Demir ve demirdışı maddeler ile yapılan döküm işlerinde partikül ve gazlar oluşturabilen muhtemel işler: Ergitme işlemi, Dökülmüş malzemenin kumdan ayrılması için sarsıldığı ve kumun hazırlandığı işlemler ve Kalıba erimiş metalin dökülmesi işlemi şeklinde belirlenmiştir. Yukardaki kirletici kaynaklara ilave olarak metal ramatı işi yapılan küçük dökümhanelerdeki eleme işlemleri de verilebilir. Bu tezde döküm işlemleri sırasında oluşan partiküllerin miktarı ve özelliklerinin belirlenmesi ve alınması gerekli tedbirlerin sunulması amaçlanmıştır. Bu amaçla; 7 büyük (fabrika) ve 45 küçük kapasiteli (atölye) tesiste çeşitli noktalardaki iç ortam havasında partikül madde tayinleri yapılmıştır. Ölçümler, partikül kaynağına yakın olarak çalışanların üzerine yerleştirilen portatif bir cihaz yardımı ile yapılmıştır. Cihaz ile iç ortamdaki inhalable ve respirable partiküller tutulmuş ve partikül miktarları belirlenmiştir. Büyük tesislerde genelde kirli havayı çekme sistemleri mevcuttur. Fabrikalarda en çok tozun oluşmasına neden olan birimin kum hazırlama birimi olduğu belirlenmiştir: inhalable: 16.5 mg/ m3 ve respirable: 9.9 mg/m3. Potaların üstünde ise bunlara ait değerlerin sırasıyla 1 1.6 ve 5.3 mg/m3 konsantrasyonları mevcuttur. Bu tesislerin içinin tümünü karakterize eden ortalama değerler ise inhalable: 8.9 ve respirable: 7.4 mg/ m3 şeklinde belirlenmiştir. Küçük tesislerde ise inhalable partikül miktarı ortalama 19.6mg/m3, respirable partikül miktarı ise 8.6 mg/m3 olarak belirlenmiştir. Yapılan tüm deneysel çalışmalar sonucunda; genelde büyük/küçük döküm tesislerinin inhalable ve respirable partiküller açısından ulusal ve uluslararası yönetmelik ve standartlara uymadığı görülmüştür. Büyük tesislerde havalandırma sistemlerinin bulunması nedeniyle nispeten daha iyi sonuçlar elde edilmiştir. Tez çalışması kapsamında elde edilen bulgulardan yola çıkarak; sektörde havalandırma sistemlerinin mutlaka kurulması ve düzenli bir şekilde çalıştırılmasının gerektiği belirlenmiştir. Keza, çalışanların da periyodik sağlık kontrolleri yapılmalı ve maske kullanma özendirilmeli, gerektiğinde zorunlu getirilmelidir.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Particulate matters resulting from manufacturing processes may produce some acute and chronic harms for worker health. Foundries come almost ahead of industrial sectors having indoor atmosphere particulate material problem. Today's Turkish Foundry Sector has an important share for supply casted material to European and other countries, and this share is getting enlarged every year. This case is making worker health's importance in the sector consolidated. Possible particulate and waste gas producing processes in ferrous and non-ferrous foundry plants are: metal melting crucible, moulding sand preparation, sand mould preparation, moulding and separation of moulded material from sand mould. As another source, sifting facilities made at small metal recovery plants can be counted. In the thesis, determination of amounts and specifications of particulate matters being produced during various foundry processes, and presentation of measures have to be taken in the plants are aimed. For this purpose, determinations of indoor air particulate materials at various manufacturing units of 7 large and 45 small foundry plants were made. Measurements were carried out at worker point subjected to particulate source, by adapting a personal instrument (SKC 224-PCXR8) on every worker. Inhalable and respirable particulates from indoor air were sampled by the instrument, and later determined by weighting. In large plants usually there was an exhaust system to take out the polluted air. In those plants, sand preparation unit was determined that is the most particulate matter producing unit: inhalable: 16.5 mg/ m3 and respirable: 9.9 mg/m3. Air from metal melting crucibles has had subsequently: 1 1.6 and 5.3 mg/m3. Average concentrations determined for overall medias at large scale plants were as: inhalable: 8.9 and respirable: 7.4 mg/ m3. Average concentrations obtained for small scale plants were as: inhalable: 19.6mg/m3 and respirable: 8.6 mg/m3. At the result of the experimental studies, inhalable and respirable particulate matters in indoor air of all foundries (both of large and small) were generally exceeding national and international standards and regulations. Because of having ventilation systems, better results were obtained in large plants. In this negative findings, large plants having exhausting system have much better indoor air quality than small plants. By means of findings from the thesis study, it is determined that exhausting system to clean up the indoor air in the industrial sector should be assembled and operated adequately. Furthermore, routine health inspections for workers should be done, and mask using during work should be encouraged or hardened.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    630498

    Dökümhane maça üretiminde ortaya çıkan kimyasal maddeler ve bu maddelerin kontrolü

    Chemical substances used in core making in cast irons and the control of these substances

    ONUR ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    KimyaÜsküdar Üniversitesi

    İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜGE ENSARİ ÖZAY

  2. Tez No

    315303

    Dökümhanelerden kaynaklanan atıkların uygun geri kazanım / tekrar kullanım ve bertaraf yöntemlerinin incelenmesi

    Investigation of appropriate recovery / reuse and disposal methods of wastes generated from foundries

    HATİCE MERVE BAŞAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Kimya Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURAN DEVECİ AKSOY

  3. Tez No

    725926

    The effect of dead clay contents on mechanical properties of foundry molding sands

    Ölü bentonit içeriğinin döküm kalıp kumlarının mekanik özelliklerine etkisi

    MEHRAN JALALI KANDELOUS

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NECİP ÜNLÜ

  4. Tez No

    581076

    Küresel grafitli dökme demir malzemelerin tahribatsız ultrasonik muayene yöntemi ile küresellik özelliğinin incelenmesi

    Nodularity characterization of spheroidal graphite cast irons by nondestructive ultrasonic method

    EREN YALÇINDAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Metalurji MühendisliğiBursa Teknik Üniversitesi

    İleri Teknolojiler Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İSRAFİL KÜÇÜK

  5. Tez No

    88179

    Dökümhanelerde TAGUCHİ deney dizaynının uygulanması

    A Sample desing of experiment and TAGUCHİ experimental desing in the foundry

    AHMET SELÇUK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Metalurji MühendisliğiSakarya Üniversitesi

    Metalurji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖZEL

Geri Dön