Elit basketbolcularda fair play yönelimi
Fair play orientation among elite basketball players
- Tez No: 937788
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLFEM SEZEN BALÇIKANLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Spor, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı
- Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
Yakın temas gerektiren basketbolda, saha içinde hem fair playe uygun hem de fair playe aykırı davranışlarla karşılaşılmaktadır. Giderek artan maddi kazanç hedefleri, zafer elde etme arzusu ve başarılı olma hırsı gibi çeşitli baskı unsurları, sporda ahlaki değerlerin öneminin azalmasına yol açmakta, bu durum özellikle profesyonel sporcuların fair playe uygun davranış sergileme konusunda çeşitli güçlükler yaşamalarına neden olmaktadır. Kendilerini yetkin hissetmek amacıyla kazanmayı hedefleyen ve bu nedenle amaçlarına ulaşmak için ellerinden gelen her şeyi yapacakları öngörülen sporcuların, yazılı kurallara uymanın ötesinde, fair playe uygun davranışları yaşamın her alanında sergilemelerinin özellikle bu seviyede daha değerli olduğuna inanılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, yakın temaslı branşlardan olan ve başta gençler olmak üzere geniş bir kitleye hitap ederek toplumda rol model olma konusunda ön plana çıkan basketbol branşında bir durum belirlemesi yapmak amacı ile elit basketbolcuların fair play yönelimlerinin belirlenmesi hedeflenmektedir. Araştırma kapsamında, sporcuların deneyim ve görüşlerini detaylı bir şekilde ortaya koyabilmek için nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel araştırma deseninden faydalanılmıştır. Araştırma grubunu amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme aracılığıyla seçilmiş en az 3 sezondur aktif bir şekilde Türkiye Basketbol Süper Ligi (BSL) ve Türkiye Kadınlar Basketbol Süper Ligi (KBSL)'nde oynayan, Türkiye Basketbol Milli Takımı'nda yer almış aynı zamanda Turkish Airlines EuroLeague ile BKT EuroCup liglerinde ülkemizi temsil eden takımlarda görev alan 12 kadın ve 16 erkek toplam 28 elit basketbol oyuncusu oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak“Elit Basketbolcularda Fair Play Yönelimi”başlıklı yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veri toplama sürecinde bireysel görüşme yönteminden yararlanılmıştır. Verilerin analizinde ise nitel içerik analizi yöntemine başvurulmuştur. Fair playe uygun davranış yönelimi temasına ait bulgular;“bireysel algı”,“sporcu kimliği ve farkındalık”,“rakip ve hakem algısı”,“takım arkadaşlığı ve fair play yönelimi”,“fair playe yönelimde etken faktörler”,“takım dinamikleri ve fair play”, fair play ve performans ilişkisi“ ve ”fair playe uygun davranışları artırma“ olarak kategorize edilmiştir. Fair playe aykırı davranış yönelimi temasına ait bulgular ise; ”sporcu kimliği“, ”fair playe aykırı davranışta hakem ve rakip“, ”takım içi davranışlara yönelik görüşler“, ”fair playe aykırı davranmada spor paydaşları etkisi“, ”fair play anlayışını benimseme ve takım dinamiği“ ve ”basketbolda performans ve fair play etkisi" olarak kategorize edilmiştir. Araştırma bulguları; sporcuların fair play anlayışlarının yalnızca oyun anındaki eylemlerle sınırlı olmadığı; bunun ötesinde etik değerlere dayalı bir yaşam biçiminin parçası haline geldiği ancak spor ortamında yer alan faktörlerin çeşitli bağlamlarda sporcuların fair play yönelimlerini olumlu ya da olumsuz yönde etkilediğini göstermektedir. Bu bağlamda, sporun hem sahada hem toplumda dönüştürücü gücü göz önünde bulundurularak, fair play anlayışının bireyde ahlaki bir yönelim hâline gelebilmesi için spor ortamında yalnızca başarıya değil, sürece ve değerlere de odaklanan bütüncül bir anlayışın benimsenmesi; etik değerlerin eğitim yoluyla içselleştirilmesi, rol model uygulamalarının yaygınlaştırılması ve sporun tüm paydaşlarının ortak bir etik sorumluluk anlayışı içinde hareket etmesi gerektiği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In basketball, which requires close contact, fair and unfair play behaviors are encountered on the court. Various pressure factors, such as increasing financial gain goals, the desire for victory, and the ambition to succeed, lead to a decrease in the importance of moral values in sports, and this situation causes professional athletes to experience various difficulties in exhibiting fair play behaviors. It is believed that it is more valuable, especially at this level, for athletes who aim to win to feel competent and therefore are expected to do everything in their power to achieve their goals, to exhibit fair play behaviors in every aspect of their lives beyond complying with the written rules. Therefore, this study aims to determine the fair play orientations of elite basketball players to assess a situation in the basketball discipline, which is one of the close-contact disciplines and stands out as a role model in society by appealing to a broad audience, especially young people. Within the scope of the research, to reveal the experiences and opinions of the athletes in detail, a basic qualitative research design was utilized from qualitative research methods. The research group consists of 28 elite basketball players, 12 women and 16 men, who have been actively playing in the Turkish Basketball Super League (BSL) and the Turkish Women's Basketball Super League (KBSL) for at least 3 seasons, who have taken part in the Turkish Basketball National Team, and who have also taken part in the teams representing our country in the Turkish Airlines EuroLeague and BKT EuroCup league, selected through criterion sampling, which is one of the purposeful sampling methods. A semi-structured interview form titled“Fair Play Orientation Among Elite Basketball Players”was used as a data collection tool. The individual interview method was utilized in the data collection process. The qualitative content analysis method was used to analyze the data. The results belonging to the theme of fair play behavior orientation were categorized as“individual perception”,“athlete identity and awareness”,“perception of opponent and referee”,“teammateship and fair play orientation”,“the factors affecting fair play orientation”,“team dynamics and fair play”,“fair play and performance relationship”and“increasing fair play appropriate behaviors”. The results belonging to the theme of the unfair play behavior orientation were categorized as“athlete identity”,“unfair behaviors to referee and opponent”,“opinions on intra-team behaviors”,“the effect of sports stakeholders on unfair behaviors”,“adoption of fair play understanding and team dynamics”, and“performance and fair play effect in basketball”. The results of the study show that athletes' understanding of fair play is not limited to the actions during the game; beyond that, it has become a part of a lifestyle based on ethical values, but the factors in the sports environment affect the fair play orientations of athletes positively or negatively in various contexts. In this context, considering the transformative power of sports both on the field and in society, it is thought that for the understanding of fair play to become a moral orientation in individuals, a holistic experience that focuses not only on success but also on process and values should be adopted in the sports environment; ethical values should be internalized through education, role model practices should be made widespread and all stakeholders of sports should act in a common understanding of moral responsibility.
Benzer Tezler
- Elit basketbolcularda pilates egzersizlerinin core stabilizasyonu ve denge parametreleri üzerine etkileri
The effect of pilates exercises on core stabilization and balance parameters in elite basketball players
ÖZLEM ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SporSelçuk ÜniversitesiAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET PENSE
- Elit basketbolcularda farklı oyun formlarında anlık iş yükü ve yorgunluk takibi
Workload and fatigue monitoring for elite basketball players in different game forms
ÖZGÜR DOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
SporGazi ÜniversitesiAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEYFİ SAVAŞ
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜMER ALVURDU
- Elit basketbolcularda süspansiyon antrenmanlarının çeviklik ve kuvvet performansına etkisi
Agility and strength performance of the effect of the elite basketball training in suspension
AHMET METİN KINIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
SporGedik ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ÖZGÜR NALBANT
- Elit basketbolcularda kol ve bacak hacminin çeviklik, reaksiyon ve anaerobik güç değerleri ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship of arm and leg volume with agility, reaction and anaerobic strength in elite basketball players
NAZLI GÜLBUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SporSüleyman Demirel ÜniversitesiEgzersiz ve Spor Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN IŞILDAK
- Elit basketbolcularda kafein takviyesinin kan laktat seviyesi, performans ve antrenman sonrası yorgunluk üzerine etkisi
Effect of caffeine supplementation on blood lactate level, performance and post-training fatigue in elite basketball players
KEREM FIRINCIOĞULLARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikUluslararası Kıbrıs ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE OKAN