Özel eğitim meslek okulu mezunu özel gereksinimli bireylerin iş yaşamı deneyimlerinin farklı açılardan incelenmesi: Fenomenolojik bir araştırma
A phenomenological study on examining thework-life experiences of special needsindividuals graduated from specialeducation vocational schoolsfrom different
- Tez No: 938753
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESRA KANLI DENİZCİ, DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL YILMAZ ATMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu araştırmanın amacı özel eğitim meslek okulundan mezun olan ve aktif olarak bir işte çalışan özel gereksinimli bireylerin, ailelerinin ve işverenlerinin deneyimlerini incelemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojinin kullanıldığı bu araştırmaya özel eğitim meslek okulundan mezun olan beş özel gereksinimli birey, dört aile ve dört işveren katılmıştır. Araştırma kapsamındaki veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu, araştırmacı günlüğü aracılığı ile toplanmıştır. Bu veriler tematik analiz yoluyla analiz edilerek alt kodlar, kodlar, alt temalar ve ana temalar oluşturulmuştur. Araştırmadan elde edilen veriler incelendiğinde özel gereksinimli bireylerin iş deneyimlerini genellikle mutluluk ile ifade ettiği, bireylerin mesleki eğitime yönelik aldıkları eğitime ilişkin ise daha çok akademik eğitim aldıkları, meslek okulunda aldıkları eğitimin yeterli olmadığına yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Özel gereksinimli bireylerin aileleri ile yapılan görüşmede ise ailelerin çocuklarına yönelik iş yaşamını girmeye karşı minnet duygusu taşıdıkları ve çocuklarının iş yaşamına girmesi deneyimini emeklerinin karşılığı olarak tanımladıkları belirlenmiştir. Ailelerin çocuklarının aldıkları mesleki eğitim süreci ve iş yaşamına ilişkin süreçlerde ise genellikle ailelerin aldıkları eğitimin çocuğun gelişiminde etkili olduğu ancak mesleki gelişiminde çok etkisi olmadığını ifade etmişler ve mesleki gelişime yönelik sınırlılıkların bulunduğunu ifade etmişlerdir. İş verenler özel eğitim meslek okulu mezunu özel gereksinimli bireyler ile çalışmaktan mutluluk duyduklarını belirtirken mesleki eğitimin yetersiz olduğunu iş yaşamında mesleki eğitimin etkisiz olduğunu ifade etmişlerdir. Elde edilen bulgular incelendiğinde özel gereksinimli bireyler, aileler ve işverenlerin iş yaşam deneyimlerinin olumlu olduğu ancak özel eğitim meslek okulları kapsamında almış oldukları mesleki eğitimlerin sınırlı olduğu okullarda iş yaşam becerilerine yönelik sınırlı çalışma ve eğitimlerin yapıldığı ifade edilmiştir. Mesleki eğitim alan özel gereksinimli bireylerin iş yaşamı deneyimlerine ilişkin yapılacak araştırmalarda farklı araştırma yöntem teknikleri kullanılabileceği gibi özel gereksinimli bireylerin mesleki eğitimden iş yaşamına geçiş sürecine ilişkin araştırmalar yapılarak özel gereksinimli yetişkinlere yönelik yapılan araştırmalar arttırılabilir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the experiences of individuals with special needs who graduated from special education vocational schools and are actively employed, as well as the experiences of their families and employers. This research employed a qualitative methodology, specifically the phenomenological approach. Participants included five individuals with special needs who graduated from a special education vocational school, four family members, and four employers. Data were collected through semi-structured interview forms and the researcher's diary. The data collected were analyzed using thematic analysis, resulting in the identification of sub-codes, codes, sub-themes, and main themes. The findings revealed that individuals with special needs generally expressed their work experiences with a sense of happiness. However, regarding their vocational training, they reported that they had primarily received academic education and perceived their vocational education at the special education vocational school as insufficient. Interviews with family members indicated that families felt a deep sense of gratitude for their children's participation in work life, viewing it as a reward for their longstanding efforts. Families emphasized that while the education their children received contributed significantly to their overall development, it had limited impact on their vocational growth, highlighting certain limitations in the vocational training process. Employers reported satisfaction with working alongside graduates of special education vocational schools but stated that the vocational training these individuals had received was inadequate and had limited applicability in the work environment. Overall, the findings suggest that while the employment experiences of individuals with special needs, their families, and employers were positive, the vocational education provided by special education vocational schools was perceived as limited, particularly regarding work-life skills development. Future research could employ different methodological approaches to further explore the work-life experiences of individuals with special needs who have received vocational training. Additionally, increasing research focused on the transition from vocational education to employment for adults with special needs is recommended.
Benzer Tezler
- Özel gereksinimi olan bireylerin okul hayatından iş hayatına geçiş becerilerinin anne-baba görüşlerine göre belirlenmesi
Determination of the parents' perspectives on the skills of people with special needs during the transition from school to working environment
MEHTAP COŞGUN BAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖNÜL AKÇAMETE
- Özel eğitim öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık öz yeterlik ve psikolojik yardım alma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between psychological endurance self-efficacy and attitudes of getting psychological assistance of special education teachers
BAYRAM KEÇİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN PİŞTAV AKMEŞE
- Cumhuriyet tarihinde özel eğitim faaliyeti yapan ilk sivil toplum kuruluşu: Türkiye Sağır Dilsiz ve Körler Tesanüt Cemiyeti (1930-1960)
The first civil society organization to provide special education activities in the history of the Republic: Turkey Deaf, Mute and Blind Society of Co-linity (1930-1960)
TUNCAY YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU MERYEM DEMİRKIRAN
- Alan değişikliğiyle özel eğitim okullarında çalışan sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin mesleki doyum düzeylerinin incelenmesi: (Mersin ili örneği)
Special education classroom teachers and special education teachers working in schools with a change of field of investigation of the level of professional satisfaction: (Example of mersi̇n provi̇nce)
MEHMET YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LÜTFİ ÜREDİ
- Özel eğitim meslek okulunda çalışan branş öğretmenlerinin karşılaştığı güçlüklerin belirlenmesi
Identifying the challenges which branch teachers working in special education vocational schools encounter
AYŞEGÜL AVAN CİNGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAHYA ÇIKILI