Testing the indirect effect of external locus-of-hope on life satisfaction serially through internal hope and psychological need satisfaction: University students vs. type II diabetes patients
Dış umut odağının yaşam memnuniyeti üzerindeki dolaylı etkisinde içsel umut ve psikolojik ihtiyaç doyumunun seri aracı rolünün test edilmesi: Üniversite öğrencileri ve tip II diyabet hastaları
- Tez No: 939199
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZLEM BOZO
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Umut, psikolojik bir güç kaynağı olarak tanımlanmış olsa da, umut odağının iyi oluşla nasıl ilişkili olduğuna dair sınırlı veri bulunmaktadır. Öz-Belirleme Kuramı, bireysel kaynakların rolüne ek olarak dış etkenlerin de hedefe ulaşmadaki rolünü anlamak için uygun bir çerçeve sunmaktadır. Umut Kuramı insanların hedefleri“nasıl”takip ettiğini ele alırken, Öz-Belirleme Kuramı hedeflerin“neden”seçildiğine odaklanır. Umut odağı boyutlarının psikolojik ihtiyaçların doyumu merceğinden incelenmesi iyi oluş araştırmalarına katkıda bulunabilir. Birinci çalışmada, iç umut odağı, dış umut odağı (aile, akranlar ve maneviyat) ve psikolojik ihtiyaç doyumu arasındaki boylamsal etkiler üniversite öğrencileriyle incelenmiştir. Sonuçlar iç umut odağının ihtiyaç doyumu üzerindeki boylamsal etkilerini tutarlı olarak göstermiştir. Ayrıca, akran ve spiritüel umut odağı, içsel umut odağını pozitif yönde yordamıştır. Bu sonuçlara dayanarak, umut odağı boyutlarının ve ihtiyaç doyumunun yaşam doyumu ile ilişkisini incelemek için boylamsal bir model geliştirildi. Bulgular, aile ve akran umut odağı boyutlarının yaşam doyumu üzerindeki dolaylı etkilerinin, iç umut odağı ve ihtiyaç doyumunun seri aracılık rolüyle sağlandığını göstermiştir. Birinci çalışmanın sonuçlarına dayanarak, ikinci çalışmada tip II diyabetli bireylerden oluşan bir örneklem incelendi ve iç umut odağı ve ihtiyaç tatmininin seri aracılık yoluyla aile umut odağının yaşam doyumu üzerinde anlamlı dolaylı etkisi bulundu. Akran ve spiritüel umut odağının istatistiksel olarak anlamlı etkisi bulunamamıştır. Bu bulgular, farklı örneklemlerde umut odağı ve ihtiyaç doyumunun kritik rolünün altını çizmektedir.
Özet (Çeviri)
Although hope has been identified as a source of psychological strength, limited data exists on how locus-of-hope is related to well-being. Self-Determination Theory (SDT) is a promising framework for further investigation of the role of external agents -in addition to the role of personal resources- in goal-achievement. Hope theory addresses“how”people pursue goals whereas SDT focuses on“why”goals are pursued. Examining locus-of-hope dimensions can advance the understanding of well-being through the lens of need satisfaction. In Study 1, the longitudinal effects among internal locus-of-hope, external locus-of-hope (family, peers and spirituality) and need satisfaction were examined with university students. According to results, cross-lagged effects of internal locus-of-hope were consistently established on need satisfaction, indicating that there is a direction from internal locus-of-hope to need satisfaction. Moreover, peer and spiritual locus-of-hope positively predicted internal locus-of-hope, but family locus-of-hope did not. Based on cross-lagged panel analysis, a longitudinal model was developed to examine how the locus-of-hope dimensions and need satisfaction predicted life satisfaction. The findings indicated indirect effects of family and peers locus-of-hope dimensions on life satisfaction, serially mediated through internal locus-of-hope and need satisfaction. Building on Study 1, Study 2 examined a sample of individuals with type II diabetes and found a significant indirect effect of family locus-of-hope on life satisfaction through the serial mediation of internal locus-of-hope and need satisfaction. Peer and spiritual locus-of-hope did not yield statistically significant effects. These findings underscore the critical role of locus-of-hope and need satisfaction in fostering well-being across different samples.
Benzer Tezler
- Uzaktan eğitim öğrencilerinin akademik başarılarının bireysel özellikler ile yordanması
Prediction of distance education students' academic achievement with individual traits
EKREM BAHÇEKAPILI
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELÇUK KARAMAN
- Zemin çivileri tasarım prensipleri ve davranışın sonlu elemanlar yöntemiyle analizi
Başlık çevirisi yok
ALPER ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGeoteknik Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. TUĞRUL ÖZKAN
- Tüketici boykot davranışlarının marka nefreti perspektifinden analizi: Karma yöntem yaklaşımı
Analysis of consumer boycott behavior from the perspective of brand hate: A mixed-methods approach
ELİF GÜNER
- Spor bilimlerinde çalışan akademisyenlerin ilişki kalitesi ve kurumlarının psikolojik güçlendirmelerinin örgütsel bağlılıklarına etkisinde örgütsel sinizmin aracı rolü
The mediator role of organization cynicism in the effect to organization commitments of the quality of relationship of academicians working in sports science and psychological empowerments of their institutions
MAHMUT ULUKAN
Doktora
Türkçe
2023
SporKütahya Dumlupınar ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN ERSOY
- Üniversitelerde kurumsal itibar yönetimi: Yapısal eşitlik modeli ile itibar unsurlarının analizi
Corporate reputation management for universities: Analysis of reputation components with structural equation modeling
ORHAN DURSUN
Doktora
Türkçe
2025
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ALTIN GÜMÜŞSOY