Geri Dön

Müridin manevi yolculuğuna etkisi açısından 'Nisbet' kavramı

In terms of its effect on the spiritual journey of the disciplethe concept of 'Nisbah'

PDF İndir

  1. Tez No: 939373
  2. Yazar: MAHMUT KELEŞ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAN DÖNER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 57

Özet

Nisbet, sadık kimselerin nefsi'nin iradi bir şekilde edindiği faziletlerin, gayr-ı iradi bir şekilde sirayet etmesi durumuna verilen isimdir. Böylelikle sirayet edecek olan erdemleri, bu işin nasıl ve ne şekilde gerçekleşeceğini incelemek yazının temel amacını oluşturmaktadır.“Kâmil bir zattan başka birine akseden hallere 'Nisbet' denir.”“Bu haller şer-i şerifin gerekleri olan vecibeler cinsinden olursa buna 'İslam nisbeti' denir. Aşk ve muhabbet cinsinden olursa buna da 'cezbe nisbeti' denir. Ahlak nevinden olana: Ahlak, Erdem Nisbeti, sohbet nevinden olana: Sohbet Nisbeti adı verilir. İntikal Nisbeti ve Mürid Nisbeti adında olan türleri de mevcut olabilmektedir. Nisbet kavramı tam da burada, müridin geleneksel terbiye usullerine ilave olarak orta çıkar. Tasavvuf öğretisinin kaynağı kuran ve sünnettir. Bu sebeple bir takım ahlak öğretilerinde olduğu gibi sadece teorik ahlak esas alınmaz. Teoriyi de kapsayan ve daha ziyade aksiyonlarda kendini belli eden teori ve pratiğin cem edildiği moral yapısına ulaşım hedeflenir. Fikirde ve işte tevhid olma durumudur. Eylemin vuku bulması için kişide herhangi bir zorlama olmadan, rahatça iyiliğin sergilenmesi bu yapıya ulaşmanın gayesini oluşturmaktadır. Tevbe suresinin 119. ayetinde bildirildiği üzere: ”Ey îmân edenler! Allah'tan korkun ve sâdıklarla beraber olun!“ Dikkat edilirse emir sâdık olunuz değil sâdıklarla beraber olunuz şeklindedir. Bu hitaptan anlaşılmaktadır ki beraber olunma halinin kişiye olan etkisi başka türlüdür. Konumuzun da özünü ihtiva eden işte tam da bu durumdur. Birlikteliğin maverasında mevcut bulunan ve aksetmeye meyyal nice nice hallerin bekleyip durmasıdır. Sirayet edecek olan hallerin neler olduğunu ve kişiyi nasıl etkileyeceğini açıklamak hedeflenmektedir. Kemâlât sahibi gönlün miratı, rahmânî nisbetlerini muhtaç ve talip kişiye aksettirir. Bu mukabele edimi sayesinde mürid farkına varmadan irşâd olunur. Nazar, rabıta, tefekkür, ihsan gibi kavramların maverasında, bahsedilen bu nisbet/yansı durumu bizatihi mevcuttur. İbadetlerin: sabır, tevekkül, kanaat, teslimiyyet, eşitlik, cömertlik, ihsan, dürüstlük gibi ahlaki erdemleri ihtiva etmesi ve bunların ”Nisbet“ dediğimiz özel bir usul ile aksetmesi sonucunda gerçekleşen ve tasavvuf ilk dönem literatüründe var olan ”Hal“ kavramından çeşitli yönlerden farklılık arz eden ”İslam Nisbeti" müridi terbiyede farklı bir metod olarak diğer yöntemlerden ayrılır. İbadetlerin hallerinin aksetmesi İslam Nisbeti, ibadetlerin ve Hakkın sevgisinin aksetmesi ise Muhabbet Nisbeti olarak karşımıza çıkar. Müellif Hânî'nin bahsettiği Nisbet kavramının, övülen ahlaki vasıfları temin etmek için mühim bir tasavvufî yöntem olduğu, ibadetlerin ihtiva ettiği erdemlerin yansımasını ve bu ameliyenin yakınlık sebebi ile sağlandığı tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Nisbah: : The condition where the virtues acquired voluntarily by the nafs are transmitted in an involuntary way is called Nisbah. As stated in the 119th verse of At-Tawbah Surah:“O believer! Fear Allah and be around faithful. If you pay attention, the command is not to be loyal but, be around faithful. It has been understood from this address that the effect of being together on a person is different. It is exactly this situation that contains the essence of our subject. It has been the biding of situations that exist in periphery of togetherness and tend to be reflected. ”The states that are transmitted from a Kâmil person to another person are called ' Nisbah'.“If these states are of the kind of obligations that are the requirements of Sharia, It has been called Islam's Nisbah, and if they are of the kind of love and affection, it is called 'the nisbah of love'. That which is of the type of morality. Morality, Virtue, Nisbah which is type of conversation: It has been called Nisbah of Conversation. There are also types called the Nisbah of Intikal and Mürid's Nisbiyat. The origin of Sufism teaching is the Quran and the Sunnah. For this reason, unlike some moral teachings, only theoretical morality is not taken as basis. It is aimed to reach a dualist moral structure in which theory and practice, which includes theory and manifests itself in actions, are combined. It has meant to be in the harmony of thought and work. Purpose of reaching this dualist structure is to demonstrate goodness freely, without any pressure on the person for the action to take place. The fact that worships contain moral virtues such as patience, trust, conviction, submission, equality, generosity, benevolence, honesty, and that they are reflected through a special method we call ”Nisbah“ The concept of nisbet is in addition to the traditional discipling of the disciple. The mirāt of the perfected heart reflects its merciful nisbahs to the seeker. Through this act of reciprocation, the murid is discipled without realizing it. For this reason, many wise men said: ”He who does not understand anything from our silence will not understand anything from our words.“ This situation of reflection is present in the context of concepts such as evil eye, rabita, contemplation, and bestowal. As a matter of fact, Sheikh Sâdî Şîrâzî expresses the virtue of being together with the faithful as follows: ”Kitmir, the dog of the Ashab-ı Kehf, gained great honor because he was with the faithful and showed loyalty to them, and his name was mentioned in the Holy Quran. Hz. Noah and the Prophet. As for Lot's wives, they fell into hell because they were with sinners."

Benzer Tezler

  1. Tez No

    606419

    Ahmed Yesevî'nin Dîvân-ı Hikmet'inde mürşid kavramı

    The thought of Murshid (Guide) in Dıvan-e Hikma by Ahmad Yasawi

    NURGÜL KAYNAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BETÜL GÜRER

  2. Tez No

    676909

    Esrar Dede Divanı'nda din ve tasavvuf

    Religion and sufism in the Divan of Esrar Dede

    CEYLAN KAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıBayburt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RUKEN KARADUMAN

  3. Tez No

    917170

    Seyr ü sülûkte rüyâ tâbiri: Halvetiyye literatürü örneği

    Dream interpretation in sufi path: Example of the Halwatiyya literature

    NURHAN ÇELİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DERYA BAŞ

  4. Tez No

    953484

    Karabaş Velî ve Tarîkatnâme isimli eseri (Metin-inceleme)

    Karabash Veli and his work entitled Tarikatnama (Text and analysis)

    SEDANUR KÜÇÜKESKİCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    DinSelçuk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SAMİ BAYRAKCI

  5. Tez No

    112948

    Tarikatler öncesi dönemde mürşit-mürid ilişkisi

    The relationship of sheikh-murid before tariqats

    İDRİS TÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    DinDokuz Eylül Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. HİMMET KONUR

Geri Dön