Ortoreksiya ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları, besin seçimi ve beden imajı değişkenleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Evaluation of the relationship between orthorexia and healthy lifestyle behaviors, food choice and body image variables
- Tez No: 939646
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU ÇIRPAN KANTARCIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Ortoreksiya nervoza, sağlıklı beslenmeye yönelik takıntılı bir ilgi olarak tanımlanmaktadır. Sağlıklı beslenmeye yönelik daha dengeli ve olumlu ilgi ise sağlıklı ortoreksiya olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada ortoreksiyanın her iki boyutunun ortoreksik eğilim ile ilişkili olabileceği düşünülen demografik değişkenler, sağlıklı yaşam biçimi davranışları, besin seçimi ve beden imajı ile ilişkilerinin incelenmesi ve sağlıklı ortoreksiya ve ortoreksiya nervoza boyutlarının hangi değişkenler tarafından yordandığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi, 18-65 yaş aralığında bulunan, okuma-yazma bilen, çevrimiçi ulaşılabilen ve çalışmaya katılmayı kabul eden 346 katılımcıdan oluşmaktadır. Verilerin toplanması sürecinde katılımcıların cinsiyet, yaş, eğitim düzeyleri gibi bilgilerinin ve ortoreksik eğilim ile ilişkili olabileceği düşünülen özelliklerinin belirlenmesi amacı ile Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Sağlıklı ortoreksiya ve ortoreksiya nervozanın değerlendirilmesi için her iki boyutun ölçümünü sağlayan Teruel Ortoreksiya Ölçeği (TOÖ), sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi amacı ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBD-II) ve besin seçim tercihlerinin belirlenmesi amacı ile Besin Seçimi Anketi (BSA) kullanılmıştır. Beden imajının değerlendirilmesi ise Vücut Algısı Ölçeği (VAÖ) ile sağlanmıştır. Bu çalışmada, orta yetişkinlik döneminde olanlarda, egzersiz yapanlarda daha yüksek sağlıklı ortoreksiya düzeyi; ailesinde kronik hastalık bulunmayanlarda, kilo verme amacı ile diyet yapanlarda daha yüksek ortoreksiya nervoza düzeyi; diyet yapanlarda ise hem sağlıklı ortotekisya hem de ortoreksiya nervoza boyutunda daha yüksek düzeyler saptanmıştır. Sağlıklı ortoreksiya ve ortoreksiya nervozanın yordanmasına ilişkin yürütülen analiz sonucunda sağlıklı ortoreksiyayı yordayan moedelde doğal içerik alt boyutu, sağlıklı yaşam biçimi davranışları, sağlık, etik kaygı, duygu-durum alt boyutları ve beden imajının yer aldığı görülmüştür. Bulgular, doğal içerik tercih etme eğiliminin, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının benimsenmesinin, sağlık ve etik kaygı alt boyutuna verilen önem ve beden imajının olumlu olmasının sağlıklı ortoreksiya eğilimini güçlendirdiğini göstermiştir. Duygu-durum alt boyutuna verilen önemin artmasının ise sağlıklı ortoreksiya eğilimini azalttığı bulunmuştur. Ortoreksiya nervozayı yordayan modelde ise sağlıklı ortoreksiya, doğal içerik, kilo kontrolü, etik kaygı ve aşinalık alt boyutunun yer aldığı görülmüştür. Bulgular, sağlıklı ortoreksiyadaki artışın, kilo kontrolüne verilen önemin artmasının, etik kaygı ve aşinalık alt boyutlarının önem kazanmasının ortoreksiya nervoza eğilimini arttırdığını göstermiştir. Doğal içerik alt boyutundaki artışın ise ortoreksiya nervoza eğilimini azalttığı bulunmuştur. Sonuçlar sağlıklı ortoreksiya ve ortoreksiya nervozanın farklı değişkenler tarafından yordandığını ortaya koymuştur. Çalışmadan elde edilen bulgular literatür çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Orthorexia nervosa is defined as an obsessive interest in healthy eating, whereas a more balanced and positive interest in healthy eating is referred to as healthy orthorexia. This study, it was aimed to examine the relationships of both dimensions of orthorexia with demographic variables which are thought to be related to orthorexic tendency, healthy lifestyle behaviours, food choice and body image, and to determine which variables predict the dimensions of healthy orthorexia and orthorexia nervosa. The sample of the study consisted of 346 participants between the ages of 18-65, who were literate, could be reached online and agreed to participate in the study. In the process of data collection, Demographic Information Form was used to determine the information such as gender, age, education level of the participants and the characteristics thought to be related to orthorexic tendency. For the evaluation of healthy orthorexia and orthorexia nervosa, the Teruel Orthorexia Scale (TOS) was used to measure both dimensions, the Healthy Lifestyle Behaviours Scale II (HLBSII) was used to evaluate healthy lifestyle behaviours, and the Food Choice Questionnaire (FCQ) was used to determine food choice preferences. Body image was assessed with the Body Perception Scale (BPS). In this study, higher levels of healthy orthorexia were found in those who were in middle adulthood, exercised; higher levels of orthorexia nervosa were found in those who had not a family history of chronic diseases and those who dieted for weight loss; and higher levels of both healthy orthorexia and orthorexia nervosa were found in those who dieted. As a result of the analysis conducted on the prediction of healthy orthorexia and orthorexia nervosa, it was seen that the natural ingredients subdimension, healthy lifestyle behaviours, health, ethical concern, mood sub-dimensions and body image were included in the model predicting healthy orthorexia. The findings showed that the tendency to prefer natural ingredients, the adoption of healthy lifestyle behaviours, the importance given to the sub-dimension of health and ethical concern, and the positive body image strengthened the tendency towards healthy orthorexia. Increasing the importance given to the mood sub-dimension was found to decrease the tendency towards healthy orthorexia. In the model predicting orthorexia nervosa, healthy orthorexia, natural ingredients, weight control, ethical concern and familiarity sub-dimension were included. The findings showed that the increase in healthy orthorexia, the increase in the importance given to weight control, the increase in the importance of ethical concern and familiarity sub-dimensions increased the tendency to orthorexia nervosa. The increase in the natural ingredients sub-dimension was found to decrease the tendency towards orthorexia nervosa. The results revealed that healthy xvi orthorexia and orthorexia nervosa were predicted by different variables. The findings of this study have been discussed within the framework of existing literature.
Benzer Tezler
- Ortoreksiya nervoza: Obsesif inanışlar, sosyal görünüş kaygısı, beden memnuniyeti ve yaşam tarzı özellikleri açısından karma desen ile incelenmesi
Orthorexia nervosa: A mixed-methods study in terms of obsessive beliefs, social appearance anxiety, body satisfaction and lifestyle characteristics
BEGÜM ESER TERLİKSİZ
Doktora
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FEYRUZ USLUOĞLU
- Malatya Battalgazi yurdunda kalan kız öğrencilerin ortoreksiya nevroza düzeyleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ilişkisinin incelenmesi
Examination of the relationship between orthorexia nevrosa levels and healthy lifestyle behaviors of female students in Malatya Battalgazi dormitory
BERFİN OKTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Beslenme ve Diyetetikİnönü ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ÖZER
- Özel bir hastanede çalışan personelin obezite önyargılarının ve ortorektik davranışlarının değerlendirilmesi
Obesity prejudices and orthorectic behaviors of employees in A private Hospital
PAKİZE GİZEM AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE AKSOYDAN
- Yetişkin bireylerde ortoreksiya durumunun beslenme durumu, sağlıklı yaşam biçimi ve sosyal görünüş kaygısı ile ilişkisinin incelenmesi
The relationship between orthorexia, nutritional status,healthy lifestyle behaviors and social appearanceanxiety in adult individuals
ŞEVVAL DALDA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikÜsküdar ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TEVFİK KOÇAK
- Ortoreksiya nervoza semptom düzeyi ile obsesif kompulsif belirti düzeyi, mükemmeliyetçilik ve ruminasyon düzeyi arasındaki ilişki
The relationship between orthorexia nervosa symptom level and obsessive compulsive symptom level, perfectionism and rumination level
GİZEM ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAntalya Bilim ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OĞUZHAN HERDİ