Öğretmenlerin eğitimde hesap verebilirlik ve örgütsel güven algılarının yüksek riskli sınavlar bağlamında değerlendirilmesi: Rize örneği
Evaluation of the teachers' perceptions about accountability in education and organizational trust in the context of high-stakes exams: The Rize case
- Tez No: 939895
- Danışmanlar: PROF. DR. CEM TUNA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Toplum yaşamını etkileyen en önemli organizasyonlardan biri olan eğitim – öğretim faaliyetleri, tarih boyunca üzerinde köklü değişiklikler yapılan bir faaliyet sahası olarak tanımlanmaktadır. Hızla modernleşen ve küreselleşen dünyada eğitim – öğretim faaliyetlerinin niteliğinin arttırılması, eğitim paydaşları için önemli bir konu olarak göze çarpmaktadır. Hesap verebilirlik kavramı, eğitimde nitelik artırımı amacıyla ortaya konan kavramlardan biridir. Amerika Birleşik Devletleri'nde uygulanmaya başlanan ve yüksek riskli sınavlar kavramı üzerinden tanımlanan sınavlar, eğitim faaliyetlerinde yeni tartışmaları başlatmıştır. Bu araştırmada, 2023 – 2024 Eğitim Öğretim Yılı itibariyle Milli Eğitim Bakanlığı tarafından başlatılan yüksek riskli sınavlara ortaöğretim düzeyindeki öğretmenlerin hesap verebilirlik ve örgütsel güven algılarına yönelik etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yönteminin ilkelerine uygun şeklilde düzenlenen bu çalışmanın katılımcıları araştırma amaçları doğrultusunda örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklemesi kullanılarak tespit edilmiştir. Araştırma deseni olarak olgubilim/fenomenoloji deseniyle belirlenen araştırmanın çalışma grubunu, 2024 – 2025 Eğitim Öğretim Yılı itibariyle Rize ili Merkez ilçesinde belirlenmiş okullarda Türk Dili ve Edebiyatı ve Matematik branşında görev yapmakta olan on öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüş formu kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler, betimsel ve içerik analizi yöntemi ile değerlendirilerek bulgu haline dönüştürülmüştür. Katılımcı görüşleri, hesap verebilirlik kavramı ve eğitimdeki yerine yönelik görüşler, Türkiye'deki hesap verebilirlik uygulamalarına yönelik görüşler, eğitim paydaşlarına yönelik hesap verebilirliğe ilişkin görüşler, güven ögelerine yönelik düşünceler, güven oluşturucu ögelerinin güven ilişkilerini etkilemesine yönelik düşünceler, örgütsel güven kavramına yönelik düşüncele, yüksek riskli sınavlar ve eğitim sistemindeki rolüne yönelik görüşler, yüksek riskli sınavların öğretmenlerin hesap verebilirlik ve örgütsel güven algıları üzerindeki muhtemel etkileri ve eğitimde merkezileşme ve sınavların denetimine ilişkin görüşler temaları altında değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları öğretmenlerin çoğunlukla eğitim – öğretim faaliyetleri içerisinde hesap verebilirlik kavramını sorumluluk merkezinde tanımladıklarını; hesap verebilirliğin eğitim faaliyetleri içerisinde farklı rollerde ortaya konduğunu; bürokratik hesap verebilirliğin uygulamada en güçlü hesap verebilirlik alt boyutu olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Öğretmenlerin çoğunluğu çalıştıkları kurumun hesap verebilirlik düzeyinin yeterli olduğunu savunurken; örgüt içerisinde bir dizi ögenin belli sebepler doğrultusunda örgütsel güveni oluşturduğunu belirtmektedir. Katılımcılar örgütsel güven kavramını ise şeffaflık ögesi merkezinde tanımlamaktadır. Öğretmenler, yüksek riskli sınavların uygulanmasının eğitim sistemindeki rolünün, eğitim sistemine etkilerinin ve örgütsel güven algısına yönelik etkilerinin olumlu ya da olumsuz olduğuna dair bir dizi argümanı ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Educational and instructional activities, one of the most crucial organizations that affects the social life, were defined as an operation field radical changes applied throughout the history. Increasing the quality of education in a rapidly modernizing and globalising world glitters the stakeholders of the education as an important issue. The notion of the accountability is one of the concepts set forth in order to increase the quality of education. The exams, defined as high - stakes exams, and started to be applied in the United States of America and opened new discussions on the educational activities. In this study, it was aimed to evaluate the effect of the high – stakes exams which were applied in 2023 – 2024 Educational Year by Ministry of National Education on high school's teachers perceptions for accountability and organizational trust. The participants of this study, conducted correlativelty with the principles of quantitiative research method, were selected by criterion sampling method, one of the sampling method, in accordance with the aims of the study. The study group of the research, which was administered with a phenemonology design, consisted of ten teachers who serve as Turkish Language and Literature and Mathematic teachers in the Central district of Rize province and at the selected schools in the 2024 – 2025 Educational Year. The research data was collected using semi – structered interview form developed by the researcher. The collected data was transformed into findings by using descriptive and content analysis methods. Participants' opinions were evaluated under the themes of as follows: Opinions on the concept of accountability and the place of the accountability in the education, opinions on the accountability practicies in Turkey, opinions on accountability of the stakeholders in the education, opinions on the elements of the trust, opinions on the trust provider elements affecting the trust relationships, opinions on the high – stakes exams and their effects on the educational system, possible effects of high – stakes exams on teachers' perceptions of accountability and organizational trust, opinions on centralization on education and governalization of the exams. Results of the research revealed that majority of the teachers defined the notion of accountability in the educational activities at the context of responsibility, the accountability is propounded in different roles in the educational activites and bureaucratic accountability is the most powerful accountability sub – dimension of the accuntability in practice. Majority of the teachers claimed that the level of the accountability practices of the organizations they work for is sufficient while the organizational trust is created with the aid of obvious elements in an organization. Participants defined the notion of the organizational trust at the core of element of transparency. Teachers put a group of positive and negative arguments at the topic of role and the effect of the high – stakes exams on educational system and the effect of the high – stakes exams on organizational trust.
Benzer Tezler
- Eğitimde hesap verebilirliğe ilişkin model önerisi
A model proposal for educational accountability
DİLEK PEKİNCE KARDAŞ
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİN
- Sosyal girişimci okulların geliştirilmesinde üçüncü sektörün rolü: Okul- sivil toplum kuruluşu iş birliği politikası geliştirme
The Role of the third sector in the development of social entrepreneurial schools: Development of school- non-governmental organization cooperation policy
BURCU DEMİROGLARI
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL BALKAR
- Okul müdürlerinin ders denetim etkinliklerinin hesap verebilirlik çerçevesinde incelenmesi
Analyzing the school principals' classroom supervision activities in terms of accountability
OSMAN NURİ UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDAL KÜÇÜKER
- Öğretmenlerin hesap verebilirliklerini öğrencilerin akademik başarısı açısından değerlendirmeleri
Teachers' accountability from dimension of student's academical achievement
ESİN SALDUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN BAKİOĞLU
- Liselerde okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişkide okul hesap verebilirliğinin aracılık rolü
The mediating role of school accountability in the relationship between school effectiveness and school climate
SERVET BALIKCI
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED ZİNCİRLİ