Ergenlerde sosyal dışlanma ile okula aidiyet arasındaki ilişki: Yaşantısal kaçınma ve öz şefkatin aracı rolü
The relationship between social exclusion and school belonging in adolescents: The mediating role of experiential avoidance and self-compassion
- Tez No: 939912
- Danışmanlar: DOÇ. DR. IŞIL TEKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Bu araştırma, ergenlerde sosyal dışlanma, yaşantısal kaçınma, öz şefkat ve okula aidiyet arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlayan bir çalışmadır. Çalışmadaki değişkenlerin doğrudan ilişkilerinin incelenmesinin yanı sıra sosyal dışlanma ile okula aidiyet ilişkisinde yaşantısal kaçınma ve öz şefkatin aracı ve sıralı aracı rolünün olup olmadığı da araştırılmıştır. Ayrıca okula aidiyet; çeşitli demografik değişkenler (cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, okulun bulunduğu ilçe, okul başarı ortalamaları, samimi olunan arkadaş sayısı ve günlük teknolojik cihaz kullanım süresi) açısından incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul 'un Kadıköy, Pendik ve Sultanbeyli ilçelerinde devlete bağlı farklı lise türlerinde öğrenim gören 333'ü kız 322'si erkek olmak üzere toplam 655 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak“Kişisel Bilgi Formu”,“Ergenler İçin Sosyal Dışlanma (Ostrasizm) Ölçeği”,“Kaçınma ve Birleşme Ölçeği- Gençler 8 (KBÖ- G8)”,“Öz Şefkat Ölçeği- Kısa Formu”ve“Okula Aidiyet Ölçeği”kullanılmıştır. Analiz için SPSS 27 Paket Programı ve Hayes Process Macro eklentisi kullanılmış; değişkenler arasındaki ilişkilerin analizi için Pearson Momentler Çarpım Korelasyonu, değişkenlerin demografik faktörlere göre farklılaşma durumu analizi için Bağımsız Gruplar t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Welch Testi, aracılık analizleri için ise Hayes Process Macro Model 4 ve Model 6 kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, sosyal dışlanma ile yaşantısal kaçınma arasında pozitif yönlü, öz şefkat arasında negatif yönlü ve okula aidiyet arasında negatif yönlü anlamlı ilişki; yaşantısal kaçınma ile öz şefkat arasında negatif yönlü anlamlı, okula aidiyet arasında ise negatif yönlü anlamlı; öz şefkat ile okula aidiyet arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki bulunmuştur. Aracılık analizi sonucuna göre sosyal dışlanma ile okula aidiyet arasındaki ilişkide yaşantısal kaçınma ve öz şefkatin ayrı şekilde modele dahil edildiğinde kısmi aracı rolde olduğu bulunmuştur. Sosyal dışlanma düzeyi arttıkça yaşantısal kaçınmanın da arttığı; bunun da okula aidiyeti düşürdüğü sonucu elde edilmiştir. Benzer şekilde sosyal dışlanmanın öz şefkati azalttığı; bunun da okula aidiyeti azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak sosyal dışlanma ile okula aidiyet arasında yaşantısal kaçınma ve öz şefkatin sıralı aracılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Demografik değişkenler açısından ise okula aidiyetin cinsiyet, kardeş sayısı, anne eğitim durumu, okulun bulunduğu ilçe, okul başarı ortalaması, samimi olunan arkadaş sayısı ve günlük teknolojik cihaz kullanım süresine göre farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the relationship between social exclusion, experiential avoidance, self-compassion, and school belonging among adolescents. In addition to analyzing the direct relationships between these variables, the study also investigates whether experiential avoidance and self-compassion have mediating and sequential mediating roles in the relationship between social exclusion and school belonging. Furthermore, school belonging is examined in relation to various demographic variables (gender, age, grade level, number of siblings, mother's education level, father's education level, district in which the school is located, academic achievement, number of close friends, and daily use of technological devices). The study sample consisted of 655 high school students (333 female, 322 male) from various public high schools in the Kadıköy, Pendik, and Sultanbeyli districts of Istanbul. Data were collected using the“Personal Information Form,”“Social Exclusion (Ostracism) Scale for Adolescents,”“Avoidance and Fusion Questionnaire for Youth–8 (AFQ-Y8),”“Self-Compassion Scale–Short Form,”and“School Belonging Scale.”Data analyses were conducted using SPSS 27 and the Hayes Process Macro. Pearson Product-Moment Correlation was used to examine the relationships between variables, while Independent Samples t-Test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA), and Welch Test were used to analyze differences across demographic factors. Hayes Process Macro Model 4 and Model 6 were employed for mediation analyses. As a result of the study, a significant positive relationship was found between social exclusion and experiential avoidance, a significant negative relationship between social exclusion and self-compassion, and a significant negative relationship between social exclusion and school belonging. Furthermore, a significant negative relationship was observed between experiential avoidance and self-compassion, and between experiential avoidance and school belonging, while a significant positive relationship was found between self-compassion and school belonging. According to the results of the mediation analysis, it was determined that experiential avoidance and self-compassion had a partial mediating role in the relationship between social exclusion and school belonging when included in the model separately. It was found that as the level of social exclusion increases, experiential avoidance also increases, which in turn decreases school belonging. Similarly, it was concluded that social exclusion decreases self-compassion, which also leads to a decrease in school belonging. However, the sequential mediating effect of experiential avoidance and self-compassion in the relationship between social exclusion and school belonging was not found to be statistically significant. In terms of demographic variables, it was found that school belonging differed according to gender, number of siblings, mother's education level, district where the school is located, average academic performance, number of close friends, and daily duration of technology use.
Benzer Tezler
- Ergenlerde sosyal dışlanma, yalnızlık ve okul öznel iyi oluş arasındaki ilişki: Empatik eğilimin aracı rolü
Adolescents' social exclusion, loneliness and subjective well-being in school: Mediating role of emphatic tendency
AYÇE BÜYÜKCEBECİ
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Özgül öğrenme güçlüğü eş tanılı dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde okul reddi ile damgalanma, sosyal dışlanma ve algılanan sosyal desteğin ilişkisi
The relationship between school refusal, stigmatization, social exclusion, and perceived social support in adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder and comorbid specific learning disorder
ALPER ÇALIŞKAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. İPEK SÜZER GAMLI
- Ergenlerde bağlanma sosyal dışlanma ve riskli davranışların incelenmesi
Investigation of attachment, social exclusion and risky behaviors in adolescsents
AYTEKİN GÜRTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FAHRİ SEZER
- Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı, siber dışlanma ve öz şefkat arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between social media addiction, cyber exclusion and self-compassion in adolescents
YASEMİN PETEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Aktif spor yapan ortaöğretim öğrencilerinin sosyal dışlanma ve sosyal medya bağımlılığı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Manisa ili örneği)
Investigation of the relationship between social exclusion and social media addiction levels of high school students actively engaged in sports (Manisa province example)
ŞENAY ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU OLCAY KARABULUT