Dijital dönüşümün iktisadi büyüme üzerine etkisinin analizi: Türkiye örneği
Analysis of the impact of digital transformation on economic growth: The case of Türkiye
- Tez No: 940237
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELTEM OKUR DİNÇSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 273
Özet
İletişim ve teknoloji alanında ortaya çıkan hızlı ilerlemelerin etkisiyle, ülkeler için bu gelişmelere ayak uydurmak zorunluluk haline gelmiştir. Bu süreçte dijital dönüşüm teknolojilerinin makroekonomik etkilerinin neler olacağının belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada Türkiye için 2008-2023 yıllarına ait dijital dönüşümün ekonomik büyüme üzerindeki etkisinde belirleyicisi olduğu düşünülen bağımlı değişken GDP (USD) ve bağımsız değişkenler BİT hizmet ihracatları (USD), sabit geniş bant paketi fiyatları (USD), mobil hücresel düşük kullanım paketleri (USD), yüksek teknoloji ihracatları (USD) kullanılmıştır. Literatür incelemesi yapılırken Web of Science veri tabanına“dijital dönüşüm ekonomik büyüme”anahtar kelimesi yazılarak, bibliyometrik analiz, veri görselleştirme ve akademik atıf ilişkilerini analiz etmek ve incelemek amacıyla araştırmacılar tarafından kullanılan bilimsel haritalar oluşturmaya olanak sağlayan bir veri analizi yazılımı olan VOSviewer kullanılmıştır. Ayrıca değişkenlerin ekonomik analizinde ve öngörülerde veri bilimi ve makine öğreniminde (ML) yaygın olarak kullanılan Python programlama dilinden yararlanılmıştır. Python Programlama dili ile ADF, PP, KPSS, Zivot Andrews Birim Kök Testleri, ARDL Sınır Testi, Etki Tepki Analizi, ARIMA, SARIMA Modeli, Doğrusal Regresyon Python Modellemesi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre bilgi ve iletişim teknolojileri hizmet ihracatındaki artışın (ICTE) ekonomik büyümeye pozitif etkisi gözlemlenmiştir. Bu, teknolojik ilerlemenin ekonomide dışsal bir etken değil, büyümeyi teşvik eden içsel bir faktör olduğunu gösterir. Ayrıca yüksek teknoloji ihracatındaki artışın (örneğin elektronik ürünler ve yazılım) ekonomik büyümeye önemli bir katkı sağladığını ortaya koymuştur. Bu durum, bilgi ekonomisi ve Ar-Ge yatırımlarının uzun vadeli büyümeye etkisini doğrulamaktadır. Elde edilen sonuçlar Schumpeter'in“yaratıcı yıkım”kavramı ile ilişkilendirebilir. Teoriye göre ekonomik büyümenin temel kaynağı olarak inovasyonu ve teknolojik değişimi işaret eder. Yeni teknolojilerin eski sistemleri ortadan kaldırarak daha verimli ekonomik yapılar oluşturduğu belirtilir. Türkiye'de ICT sektörünün büyümesi, ekonomik dönüşümün temel bir parçası olarak öne çıkmıştır. Yeni teknolojilerin ihracata entegre edilmesi, rekabet gücünü artırarak ekonomik büyümeyi desteklemiştir. Analizde rastgele gürültü ve dalgalanmaların ekonomik tahminlere eklenmesi, büyüme üzerindeki dışsal şokların etkisini değerlendirme imkanı sunmuştur. Bu tür belirsizliklerin etkileri, Schumpeter'in ekonomik dalgalanmalara olan bakış açısını destekler. Ek olarak Neo-Klasik Büyüme Teorisi ve Azalan Verimler ilişkisine göre, büyümenin sermaye birikimi ile sürdürülebileceğini ancak azalan marjinal verimlerin etkisiyle büyüme hızının zamanla düşeceğini savunur. Bu teori, teknolojik gelişmenin büyüme üzerinde dışsal bir etkisi olduğunu öne sürer. Bu çalışmada geleceğin vizyonu olarak görülen dijital dönüşümün nasıl gerçekleştirileceği konusunda ülke ekonomilerine yol haritası sunulmaya çalışılmaktadır. Bu dönüşümle birlikte oluşacak makroekonomik etkilerin düzeyinin ne şekilde olacağının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada yapılan analizlerden elde edilen sonuçlar ile Türkiye ekonomisinin dijital dönüşüm belirleyicileri ile nasıl etkileneceği ve ekonomik büyümeye nasıl etki edeceği öngörülerek bu alandaki çalışmalara ışık tutulması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
With the impact of rapid advances in the field of communication and technology, it has become a necessity for countries to keep up with these developments. In this process, it is very important to determine what the macroeconomic effects of digital transformation technologies will be. In this study, the dependent variable GDP (USD), which is thought to be the determinant of the impact of digital transformation on economic growth for Türkiye between 2008-2023, and the independent variables ICT service exports (USD), fixed broadband package prices (USD), mobile cellular low usage packages (USD), high technology exports (USD) were used. While conducting the literature review, the keyword“digital transformation economic growth”was written to the Web of Science database, and VOSviewer, a data analysis software that allows researchers to create scientific maps used to analyze and examine bibliometric analysis, data visualization, and academic citation relationships, was used. In addition, the Python programming language, which is widely used in data science and machine learning (ML), was used in the economic analysis of variables and predictions. ADF, PP, KPSS, Zivot Andrews Unit Root Tests, ARDL Bounds Test, Impulse Response Analysis, ARIMA, SARIMA Model, Linear Regression Python Modeling were performed with the Python Programming language. According to the results, it is observed that the increase in information and communication technology service exports (ICTE) has a positive effect on economic growth. This shows that technological progress is not an external factor in the economy, but an internal factor that encourages growth. It also reveals that the increase in high-technology exports (e.g. electronic products and software) makes a significant contribution to economic growth. This situation confirms the effect of the information economy and R&D investments on long-term growth. The results obtained can be associated with Schumpeter's concept of“creative destruction”. According to the theory, innovation and technological change are the main sources of economic growth. It is stated that new technologies eliminate old systems and create more efficient economic structures. The growth of the ICT sector in Turkey has emerged as a fundamental part of economic transformation. The integration of new technologies into exports has supported economic growth by increasing competitiveness. The addition of random noise and fluctuations to economic estimates in the analysis has provided the opportunity to evaluate the effect of external shocks on growth. The effects of such uncertainties support Schumpeter's perspective on economic fluctuations. In addition, according to the Neo-Classical Growth Theory and the relationship of Diminishing Returns, it argues that growth can be sustained with capital accumulation, but the growth rate will decrease over time due to the effect of decreasing marginal returns. This theory suggests that technological development has an external effect on growth. This study attempts to present a roadmap to national economies on how to realize digital transformation, which is seen as the vision of the future. It is aimed to determine the level of macroeconomic effects that will occur with this transformation. The results obtained from the analyses conducted in the study aim to shed light on studies in this field by predicting how the Turkish economy will be affected by digital transformation determinants and how it will affect economic growth.
Benzer Tezler
- Yenilik ve teknolojik dönüşümlerin bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü performansına etkisi
The effect of innovation and technological transformations on the performance of information and communication technologies industry
MUSTAFA TAYLAN GÜVERCİN
- Gelişmekte olan ülkelerde dijital ekonomi: Türkiye örneği
The digital economy in developing countries: Case study of Turkey
SERHAT YÜCEKAYA
- Dijital dönüşümün ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye örneği
The effect of digital transformation on economic growth: Case of Turkey
BEKİR PAKDEMİRLİ
- Türkiye'de küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde dijital dönüşüme yönelik bir analiz
An analysis of small and medium-sized enterprises in Turkey for digital transformation
SUPHİYE İPEK ÇAKSUN ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM BÖRKE TUNALI ÇAKIR
- Endüstri 4.0'ın doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerindeki etkileri: Ampirik çalışma ve Türkiye ekonomisi için çıkarımlar
Effects of industry 4.0 on foreign direct investments: empirical study and inferences for Turkish economy
SUAT AKSOY