Dijital finansal içerme: E7 ülkelerine yönelik endeks oluşturma ve panel veri analizi
Digital financial inclusion: index construction and panel data analysis in the context of E7 countries
- Tez No: 940379
- Danışmanlar: PROF. DR. TUĞRUL KANDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Finansal hizmetlerin geleneksel kullanım biçimi, zaman içinde önemli ölçüde değişmiştir. Bu değişim, internet hizmetinin yaygınlaşması ve teknolojinin ilerlemesiyle birlikte finans sektörünün dijitalleşmesine yol açmıştır. Bu gelişme, finansal hizmetlere erişim imkânı olmayan ya da sınırlı olan bireylerin sisteme dahil olmasına katkı sağlamış ve böylece resmi finansal hizmetlerin kullanımı artmıştır. Ancak tüm bu ilerlemelere rağmen, finansal hizmetlerden yararlanmayan büyük bir kesimin varlığı, küresel ölçekte önemli bir konu haline gelmiştir. Bu durum, finansal içermenin ve onun bir devamı olan dijital finansal içermenin önemini ortaya çıkarmıştır. Bu sebeple, finansal hizmetlerin internet ve mobil telefonlar gibi dijital araçlarla sağlanmasını ifade eden dijital finansal içerme seviyesi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi, bu araştırmanın temelini oluşturmuştur. Bu bağlamda, dünya ekonomisinin geleceği için önemli haline gelen EAGLE ülkelerinin (Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Rusya, Meksika, Türkiye), 2004-2023 yıllarını kapsayan dönemdeki endeksi hesaplanmış ve bu endeksi etkileyen faktörler araştırılmıştır. Endeks oluşturmasında, literatürde yaygın olarak kullanılan Temel Bileşenler Analizi ve Sarma Endeksi olarak adlandırılan endeks hesaplama yöntemleri kullanılmıştır. Her iki yöntemle hesaplanan endeks değerleri birbirine yakın sonuç vermektedir. Endeks değerlerine göre, Çin'in diğer ülkelere göre kıyasla daha yüksek dijital finansal içerme seviyesine sahip olduğu gözlemlenmiştir. Sonrasında, bu iki endeksi etkileyen faktörleri belirlemek için panel veri analizi kullanılmıştır. Literatür taraması sonucunda, kişi başına düşen gayrisafi yurtiçi hasıla, kentsel ve kırsal nüfus, işsizlik oranı açıklayıcı değişken, dijital finansal içerme endeksleri ise açıklanan değişken olarak belirlenmiştir. Oluşturulan modellerde, söz konusu değişkenlere ait veriler arasında yatay kesit bağımlılığının ve heterojenliğinin tespiti sonrasında, ikinci nesil birim kök analizi gerçekleştirilmiştir. Bu test sonuçlarına göre, Westerlund Panel Eşbütünleşme testi, uzun dönem katsayı tahmini için Ortak Bağlantılı Etkiler Ortalama Grup Tahmincisi (CCEMG) ve Dumitrescu-Hurlin nedensellik testleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda, değişkenler arasında uzun dönemli bir eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Eşbütünleşme katsayılarının tahmini için uygulanan CCEMG test sonucuna göre, GSYİH, işsizlik ve kentsel nüfusun oluşturulan her iki endeksi pozitif yönde; kırsal nüfusun ise negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Ayrıca, GSYİH'dan dijital finansal içermeye, kentsel ve kırsal nüfustan dijital finansal içermeye nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. İşsizlikten dijital finansal içermeye ise ilk model için nedensellik ilişkisi rastlanmazken, ikinci modelde nedensellik ilişkisinin varlığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara dayanarak, ülkelerin gelişmişlik seviyesi ile dijital finansal içerme seviyesi büyük oranda paralellik göstermektedir. Bunun yanı sıra bulgular, ekonomik büyüme, işsizlik ve nüfus yapısının dijital finansal içermeyi önemli düzeyde etkilediğini sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla bu çalışma dijital finansal içermenin artırılması için, ekonomik ve demografik faktörlere dayalı stratejilerin geliştirmesine yönelik girişimlerin artırılması gerekliliğini vurgulamaktadır. Özellikle kırsal alanlarda finansal hizmetlerin ve dijital altyapının geliştirilmesine yönelik atılacak adımlar finansal dışlanmayı azaltacak ve resmi finansal hizmetlerin kullanımı teşvik edecektir.
Özet (Çeviri)
The traditional way of using financial services has changed significantly over time This change, along with the widespread adoption of Internet services and technological advancements, has led to the digitalization of the financial sector. This development has contributed to the inclusion of individuals with no or limited access to financial services into the system, thereby increasing the use of formal financial services. However, despite all these advancements, the existence of a large segment that does not benefit from financial services has become an important issue on a global scale. This situation has highlighted the importance of financial inclusion and its continuation, digital financial inclusion. Therefore, the examination of the level of digital financial inclusion, which refers to the provision of financial services through digital tools such as the internet and mobile phones, and the factors affecting it, has formed the basis of this research. In this context, the index of the EAGLE countries (Brazil, China, India, Indonesia, Russia, Mexico, Turkey), which have become important for the future of the global economy, in the period covering the years 2004-2023, is calculated, and the factors affecting this index are investigated. In creating the index, commonly used index calculation methods in the literature, namely Principal Component Analysis and the Sarma Index, have been employed. The index values calculated by both methods give close results to each other. According to the index values, China has a higher level of digital financial inclusion compared to other countries. Afterwards, panel data analysis was used to determine the factors affecting these two indexes. As a result of the literature review, gross domestic product per capita, urban and rural population, and the unemployment rate are determined as explanatory variables and digital financial inclusion indices are determined as the explained variables. In the developed models, after detecting cross-sectional dependence and heterogeneity in the data related to the relevant variables, a second-generation unit root test is conducted. According to these test results, the Westerlund Panel Cointegration test, the Common Correlated Effects Mean Group Estimator (CCEMG) for long-term coefficient estimation, and the Dumitrescu-Hurlin causality tests were used. As a result of the analysis, a long-term cointegration relationship exists between the variables. According to the CCEMG test results applied for the estimation of cointegration coefficients, GDP, unemployment, and the urban population positively influenced both indexes, while the rural population had a negative effect. In addition, a causality relationship exists from GDP to digital financial inclusion and from urban and rural populations to digital financial inclusion. While no causality relationship is found between unemployment to digital financial inclusion in the first model, the existence of a causality relationship is determined in the second model. Based on the findings, the level of development of countries and the level of digital financial inclusion are largely parallel. In addition, the findings conclude that economic growth, unemployment, and population structure significantly affect digital financial inclusion. Therefore, this study emphasizes the necessity of increasing initiatives to develop strategies based on economic and demographic factors in order to increase digital financial inclusion. The steps towards the development of financial services and digital infrastructure, especially in rural areas, will reduce financial exclusion and encourage the use of formal financial services.
Benzer Tezler
- Network analysis of co-search-based investor attention on stock prices
Ortak arama tabanlı yatırımcı dikkatinin hisse senedi fiyatları üzerindeki ağ analizi
MÜGE ÖZDEMİR
Doktora
İngilizce
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY TAŞ
- Hastane bilgi yönetim sistem verilerine veri madenciliği ile işlerlik kazandırılması için bir adım : K-ortalama algoritmasında uygun parametre seçimi
A step towards the functionality of hospital information managment system data using data mining techniqees : Selection of appropriate parameters for K- means
MERYEM YILDIZLI
Doktora
Türkçe
2018
BiyoistatistikÇukurova ÜniversitesiBiyoistatistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZELİHA NAZAN ALPARSLAN
- Dijital finansal okuryazarlık düzeyinin yatırım tercihlerine etkisinin araştırılması
Investigating the effect of digital financial literacy level on investment preferences
FATMA ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MaliyeKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KURTARAN
- Growth of digital financial products and services: A research on the expansion of Fintech services and solutions in Turkey
Dijital finansal ürün ve hizmetlerin büyümesi: Türkiye'de Fintech hizmet ve çözümlerinin genişlemesi üzerine bir araştırma
ELİF BİLGİÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
BankacılıkBahçeşehir ÜniversitesiYönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. SABA GAMZE ORAL
- Dijital finansal kapsayıcılık endeksi ve karbon emisyonları ilişkisi: Ampirik bir inceleme
An empirical analysis of the relationship between the digital financial inclusion index and carbon emissions
TUĞBA GÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
EkonomiYıldız Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN AĞAN KARADUMAN