Comparative analysis of human and chatbotinteractions in english as a foreign language learning:A neuroscientific perspective
Yabancı dil olarak ingilizce öğreniminde insan ve chatbot etkileşimlerinin karşılaştırmalı analizi: Nörobilimsel bir perspektif
- Tez No: 940558
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMİN KAZAZOĞLU, DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİR RUŞEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Dil Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İngiliz Dili Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Etkileşim, pratik yapma, geribildirim alma ve anlamlı iletişim kurma fırsatları sunduğu için dil ediniminde temel bir unsur olarak görülmektedir. Dil öğrenimi geleneksel olarak insan-insan etkileşimine dayanırken, yapay zekânın entegrasyonu, daha kişiselleştirilmiş ve kolay erişilebilir dil pratiği sunan sohbet botu aracılı iletişimi beraberinde getirmiştir. Artan ilgiye rağmen, insan-insan etkileşimi (İİE) ile insan-bilgisayar etkileşimi (İBE) arasındaki bilişsel ve duygusal farklılıklara, özellikle nöral düzeyde odaklanan çalışmalar alanyazında oldukça sınırlıdır. Bu araştırmanın temel amacı, elektroensefalografi (EEG) yöntemi kullanarak İİE ve İBE sırasında gerçek zamanlı İngilizce konuşma esnasında beyin aktivitesini, özellikle alfa ve teta dalgalarını, incelemektir. Çalışma, bu iki etkileşim türü arasında alfa ve teta aktivitelerinin farklılık gösterip göstermediğini araştırmakta; bu beyin dalgaları aracılığıyla etkileşimi şekillendiren bilişsel ve duygusal süreçlere dair içgörüler sunmayı amaçlamaktadır. Yarı deneysel karma yöntem deseninin benimsendiği çalışmada, biri İBE (n=20), diğeri İİE (n=17) olmak üzere toplam 37 İngilizce Öğretmenliği lisans öğrencisi yer almıştır. Çalışma, tam donanımlı bir hastane ortamında, bir nörolog gözetiminde yürütülmüştür. Katılımcılar, spontane konuşma görevlerini tamamlarken EEG verileri Neuron-Spectrum.NET cihazı ile toplanmış, veriler frekans (güç spektral) analizi ile incelenmiş ve bağımsız örneklemler t-testi ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca, katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş veriler tematik analiz yoluyla değerlendirilmiştir. Sonuçlar, iki grup arasında alfa ve teta aktivitesinde anlamlı farklılıklar olduğunu göstermiştir. İİE grubunda frontal bölgelerde daha yüksek alfa aktivitesi gözlemlenirken, İBE grubunda temporal bölgelerde daha belirgin alfa aktivitesi tespit edilmiştir. Ayrıca, İBE grubunda frontal ve temporal bölgelerde daha yüksek teta aktivitesi kaydedilmiştir. Bu bulgular, iki etkileşim türünde farklı bilişsel ve duygusal katılım desenlerine işaret etmektedir. Nitel veriler de bu sonuçları desteklemektedir. İİE'deki katılımcılar, duygusal ve doğal etkileşimin önemini vurgularken; İBE'deki katılımcılar, chatbot iletişiminin daha az stresli olduğunu vurgulamıştır. Bununla birlikte, bazı katılımcılar chatbotların anlama kapasitesi ve doğallığı konularında sınırlamalar olduğunu ifade etmiştir. Bu çalışma, nörobilişsel dil araştırmalarına katkıda bulunmakta ve öğrenci merkezli, yapay zeka destekli dil öğrenme ortamlarının tasarımı için içgörüler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Interaction is considered essential in the context of language acquisition, as it facilitates practice, enables feedback, and fosters meaningful communication. Although language learning has traditionally relied on human-to-human interaction, the integration of artificial intelligence has introduced chatbot-mediated exchanges, offering more personalized and easily accessible language practice. Despite growing interest in these technologies, the cognitive and emotional differences between human-human interaction (HHI) and human-computer interaction (HCI) remain underexplored, particularly at the neural level. The primary aim of this research is to address this gap by examining neural activity, especially alpha and theta oscillations, during real-time English-speaking tasks in Human-Human Interaction (HHI) and Human-Computer Interaction (HCI) by employing an electroencephalography (EEG) technique. Accordingly, the analysis of alpha and theta oscillations sheds light on the underlying cognitive and emotional mechanisms underpinning interaction in each context. Adopting a quasi-experimental mixed-methods design, the study involved 37 ELT students (20 in HCI, 17 in HHI) and was conducted in a hospital setting under neurologist supervision. EEG data collected during spontaneous English-speaking tasks were analyzed using frequency (power spectral) analysis and independent samples t-tests. Qualitative data from semi-structured interviews were analyzed through thematic analysis. The results indicated significant differences in alpha and theta activity between the two conditions. The HHI group exhibited higher alpha activity in frontal regions, while the HCI group had greater alpha in temporal regions. Additionally, the HCI group exhibited heightened theta activity in both frontal and temporal areas, suggesting distinct cognitive and emotional engagement patterns. Qualitative findings supported these results, highlighting that participants in HHI valued emotional connection and spontaneous interaction, while those in HCI appreciated the reduced pressure of chatbot communication. Participants also noted limitations in chatbot understanding and naturalness. This study contributes to neurocognitive language research and offers insights for designing more effective, learner-centered AI-enhanced language learning environments.
Benzer Tezler
- İnsan ve yapay zeka ortak üretimi olan resim ve fotoğraf eserlerinin sanatsal değerinin arzu nesnesi olma bağlamında karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of the artistic value of human and artificial intelligence artworks of painting and photography in the context of being an object of desire
ELİF BAYAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELGİZ YILMAZ ALTUNTAŞ
- İnsandan hayvana ve hayvandan insana mağduriyetin medyadaki sunumunun karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of the media presentation of human to animal and animal to human victimization
BAHAR BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
GazetecilikAfyon Kocatepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ERKOL
- Comparative analysis of deep neural network architecture: A case study of plant leaf disease classification
Başlık çevirisi yok
FATIMAH KHALID HASAN AL-HEETI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAltınbaş ÜniversitesiBilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMAD ILYAS
- Animating a classless society: A comparative analysis of metamorphosis of (post)human bodies in 'The Matrix Trilogy' and 'The Animatrix'
Sınıfsız bir toplumu canlandırmak: 'Matrix üçlemesi' ve 'Animatrix' filmlerindeki insan-sonrası vücutların metamorfozunun karşılaştırmalı anlatımı
MÜNİRE BOZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Sahne ve Görüntü SanatlarıSabancı ÜniversitesiSosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LANFRANCO ACETİ
- Kod değiştirimlerinin çevirisinde yapay zekâ ve insan çevirmen iş birliği: Giovanni's Room adlı yapıtın Türkçe çevirileri üzerine karşılaştırmalı bir çözümleme
Artificial intelligence and human translator collaboration in code-switching translation: A comparative analysis of Turkish translations of Giovanni's Room
BUŞRA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GÖRGÜLER