Doğu Marmara Denizi'nde çözünmüş oksijenin kıkırdaklı balıkların dağılımına etkileri
Effects of dissolved oxygen on distribution of chondrichthyes in Eastern Marmara Sea
- Tez No: 940987
- Danışmanlar: PROF. DR. FİRDES SAADET KARAKULAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Balıkçılık Teknolojisi, Deniz Bilimleri, Fisheries Technology, Marine Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Balıkçılık ve Su Ürünleri İşleme Teknolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Balıkçılık Teknolojisi ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Oksijen, deniz ekosisteminde yaşamın sürmesi için gerekli olan tüm biyolojik ve biyojeokimyasal süreçlerde rol oynayan temel elementtir. Deniz suyundaki çözünmüş oksijenin azalması sonucu deniz ortamında yaşamsal etkinliklerin sekteye uğraması, biyokütle ve biyoçeşitlilik kaybı, hipoksiya eşiğinin (2 mg/L ÇO) öncesinde meydana gelebilmektedir. Deniz ekosisteminin dengesi açısından önemli fonksiyonlara sahip olan kıkırdaklı balıklar (köpekbalıkları ve yassı kıkırdaklılar) ÇO azalmasından en fazla zarar görebilen türler arasında sayılmaktadır. 2014-2024 yılları arasında doğu Marmara Denizi'nde su kalitesi parametrelerinin (ÇO, dip suyu sıcaklığı ve tuzluluk), birim çabadaki av gücü temelinde demersal kıkırdaklı balıkların bolluğuna ve biyokütlesine, alanda-zamanda dağılımlarına etkileri araştırılmıştır. Bölgede 11 türe ait toplam 3384 tane kıkırdaklı balık türü örneklenmiştir. GAM ve Gaus modellemeleri, ve kanonik analizlerle yapılan değerlendirmelerde ÇO, dip suyu sıcaklığı ve örnekleme enleminin demersal kıkırdaklı balıkların bolluk, biyokütle ve alanda-zamanda dağılımını etkileyen başlıca parametreler oldukları anlaşılmıştır. GAM modellemesinde en yüksek bolluk ve biyokütle değerleri şehir (İstanbul ve İzmit Körfezi) etkisinden uzak istasyonlarda tespit edilmiştir. Gaus modellemesi sonucu doğu Marmara Denizi'ndeki tüm çalışma istasyonlarında (MD1-10) 2019-2022 döneminde demersal kıkırdaklı balık bolluğunun ve biyokütlesinin zirve yaptıktan sonra şiddetli bir azalma yönelimine girdikleri görülmüştür. Mevcut sonuçlar demersal kıkırdaklı balıklar için Marmara Denizi'nde yaşam alanı daralmasının başladığını ve bolluğun yaklaşık 50 ila 100 m derinlik aralığına sıkıştığını göstermektedir. Yaşam özellikleri temelinde yapılan PCA analizi demersal kıkırdaklı balık türlerinin Marmara'ya yerleşmesinde“kıta sahanlığının sığlıklarına uyum sağlayabilmenin”de önemli bir etken haline geldiğine işaret etmektedir. Her ne kadar ISRA alanları ilan edilmiş ve kıkırdaklı balık türlerinden bazıları koruma altına alınmış olsalar da bu kırılgan türlerin yaşamları Marmara Denizi'nin genel anlamda rehabilitasyonu ile mümkün olacaktır.
Özet (Çeviri)
Oxygen is the essential element that plays a vital role in all biological and biogeochemical processes necessary for the survival of life in the marine ecosystem. Declines in dissolved oxygen in seawater, even before the hypoxia threshold (2 mg/L DO), can lead to disruption of vital activities in the marine environment, loss of biomass and biodiversity. Chondrichthyans (sharks and batoideans), which play an important role in the balance of the marine ecosystem, are considered to be among the species that may suffer the most from the declines in DO. The effects of water quality parameters (DO, bottom water temperature and salinity) on the abundance, biomass and spatio-temporal distribution of demersal cartilaginous fishes based on catch per unit effort in the Eastern Sea of Marmara (ESoM) between 2014-2024 were investigated. A total of 3384 cartilaginous fishes belonging to 11 species were sampled in the region. GAM and Gaussian modelling, and canonical analyses revealed that DO, bottom water temperature and sampling latitude were the main parameters influencing the abundance, biomass and spatio-temporal distribution of demersal cartilaginous fishes. In GAM modelling, the highest abundance and biomass values were found at the stations far from the city (Istanbul and Izmit Bay). Gaussian modelling showed that the abundance and biomass of demersal cartilaginous fishes peaked at all study stations (MD1-10) in the ESoM during the period 2019-2022, followed by a drastic decline. The present results indicate that vertical habitat compression is ongoing in the ESoM for demersal cartilaginous fishes, and abundance has been compressed to a depth range of approximately 50 to100 m. The PCA analysis based on life history traits indicates that“adaptability to shallow continental shelf”has also become an important factor in the settlement of demersal cartilaginous fish species the ESoM. Although ISRA areas have been declared and some of the cartilaginous fish species are under protection, the survival of these vulnerable species will be possible with the rehabilitation of the Sea of Marmara as a whole.
Benzer Tezler
- Pelagic plankton net community production and respiration in the Sea of Marmara
Marmara Denizi'nde pelajik plankton net komunite üretimi ve solunumu
MELİKE KAZAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Deniz BilimleriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiDeniz Biyolojisi ve Balıkçılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YÜCEL
DR. ASIM MUSTAFA MANTIKCI
- Coastal eutrophication and hypoxia under focus: Redox dependent benthic nutrient fluxes across sea boundaries in the Northeastern Mediterranean and Marmara sea
Kıyısal ötrofikasyon ve hipoksi mercek altında: Kuzeydoğu Akdeniz ve Marmara denizi'nde redoksa bağlı bentik besin tuzu akıları
İSMAİL AKÇAY
Doktora
İngilizce
2022
Deniz BilimleriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOşinografi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA YÜCEL
- Marmara Denizi'nin farklı bölgelerinde suboksik ve anoksik seviyelerin araştırılması
Investigation of suboxic and anoxic levels in different regions of the Sea of Marmara
SEBEN YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Biyomühendislikİstanbul ÜniversitesiKimyasal Oşinografi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUBA ÜNSAL ÖZGÜVENÇ
PROF. DR. NURAY BALKIS
- Marmara Denizi Ceramiales (rhodophyta= kırımızı algler) türleri
Species of Ceramiales (rhodophyta= red algae) from the Sea of Marmara
MURAT ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2020
BiyolojiManisa Celal Bayar ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜN TAŞKIN
- Seafloor iron mobilization across the deep-water redox gradients of the Black Sea and the Sea of Marmara
Karadeniz ve Marmara Denizi'nin derin su redox ortamlarında bentik demir mobilizasyonu
NİMET ALIMLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Deniz BilimleriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOşinografi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA YÜCEL