Sürdürülebilir uygulamalar ile yeni indigo boyama prosesi geliştirilmesi
Development of new indigo dyeing process with sustaibale applications
- Tez No: 941372
- Danışmanlar: PROF. DR. ONUR BALCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tekstil ve Tekstil Mühendisliği, Textile and Textile Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Denim, Avrupa kıtasından doğan, Amerika'da madenciler ve kovboylar için dayanaklılık ve konfor rüştünü ispatlayan, II. Dünya savaşıyla askeri üniforma olarak kullanılan ve günümüzde ise insanoğlunun yaşadığı her coğrafyada yediden yetmişe herkesin zevkle giydiği kot pantolonun kumaşı olarak bilinmektedir. 2023 yıl verilerine göre küresel denim hazır giysi pazarı 128,3 milyar dolara ulaşmıştır. Türkiye de ise 2023 yıl sonu verilerine göre toplamda 19,3 milyar dolar olan hazır giyim ihracatının 1,6 milyar dolarını denim hazır giyimi oluşturmaktadır. Denim kumaş ihracatı ise aynı dönemde 268 milyon dolar olarak gerçekleştirilmiştir. Toplamda yaklaşık 2 milyar dolar ihracat girdisi olan bir üründür. Denim kumaşı, çözgü ipliğinin halat veya açık en çözgü formunda indigo boyarmadde ile boyanarak haşıl ve dokuma işlemlerinden sonra terbiye prosesinden geçirilmesiyle elde edilmektedir. Denim hazır giysileri dikimden sonra mutlaka yıkandıkları için terbiye prosesleri klasik tekstil terbiyesinden farklıdır. Tez çalışması kapsamında öncelikle laboratuvar ortamında pamuklu kumaşa konvansiyonel boyama prosesleri ile indigo boyama yapılmıştır. Daha sonra ön işlem prosesi değişken kabul edilerek, havada geçiş, sadece suda geçiş ve ozonlama işlemleri yapılarak proses tamamlanmıştır. Boyama prosesinde ise dalma süresi, boyarmadde konsantrasyonu ve ultrason teknolojisi kullanılmıştır. Oksidasyon işlemi için ozon gazı, havada ve suda uygulanarak yapılmıştır. Son yıkamada ise fiksatör, köpük formunda fiksatör ve suda ozon gazı uygulamaları yapılmıştır. Laboratuvar çalışmaları sonucu elde edilen veriler ışığında, denim kumaş üretimi için sürdürülebilir proses ve dolayısıyla ürün elde etmek amacıyla yeni bir aparat tasarlanmış ve üretimi yapılmıştır. Ön yıkama, oksidasyon bölgesi ve son yıkama bölgelerinde ozon uygulama ve boyama sonrası köpük aplikasyonu gibi sürdürülebilir proseslerin hepsi tek makinada uygulanacak şekilde dizayn edilmiştir. Prosesler sonucu boyanan denim kumaşlarının CIELab renk ölçüm değerleri, sürtünmeye karşı renk haslıkları, yıkama haslıkları, yırtılma ve kopma mukavemeti değerleri, stiffness, elastikiyet ve potluk testleri yapılarak, sonuçlar irdelenmiştir. Belirlenen proseslerin çalışmaları sonucunda ortaya çıkan atık suların renkleri, BOİ ve KOİ değerleri ölçülmüştür. Ayrıca konvansiyonel proses (M1) ile ideal prosesin, verileri ışığında karbon ayak izi hesaplanarak, çevreye olan etkileri incelenmiştir. Çalışmalar sonucunda tüm değişken parametreler incelenerek geliştirilen yeni prosesin konvansiyonel prosese göre maliyet, verimlilik, su, kimyasal ve enerji tüketimleri açısıdan değerlendirme yapılmıştır. Sonuç olarak, ozon gazı ile oksidasyon işlemi yapılarak renk derinliği ve renk haslıkları açısından ideal sonuç elde edilmiştir. Laboratuvar ortamında ultrason teknoloji kullanarak yapılan indigo boyamada daha koyu ve renk haslıkları bakımından daha iyi sonuç alınmıştır. Köpük aplikasyonu ile fiksatör uygulamasıyla, konvansiyonel prosese yakın renk tonu ve konvansiyonel proses ile aynı, haslık değerleri elde edilmiştir. Çevresel etkileri açısından köpük aplikasyonu ile yapılan çalışmalarda daha etkili sonuç alınmıştır. Son olarak ozonlama, ultrason ve köpük aplikasyon sistemlerinin hepsinin bir arada denim boyamada kullanılabilirliği kanıtlanmış ve denim literatürüne yeni bir yaklaşım kazandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Denim is known as the fabric of jeans, which originated from the European continent, proved its durability and comfort for miners and cowboys in America, was used as a military uniform in World War II, and today is worn with pleasure by everyone from seven to seventy in every geography where human beings live. According to 2023 data, the global denim ready-to-wear clothing market has reached 128.3 billion dollars. In Turkiye, according to 2023 year-end data, denim ready-to-wear clothing export was 1.6 billion dollars of the total ready-to-wear exports of 19.3 billion dollars. Denim fabric exports were realised as 268 million dollars in the same period. It is a product with a total export input of approximately 2 billion dollars. Denim fabric is obtained by dyeing the warp yarn with indigo dyestuff in rope or open width warp form and passing through the finishing process after sizing and weaving processes. Since denim garments are always washed after sewing, the finishing processes are different from conventional textile finishing. Within the scope of the thesis study, firstly, indigo dyeing was performed on cotton fabric in the laboratory environment with conventional dyeing processes. Then, the pretreatment process was considered as a variable and the process was completed by performing air passage, water passage only and ozonation processes. In the dyeing process, dyeing processes were carried out using dipping time, dyestuff concentration and ultrasound technology. For the oxidation process, ozone gas was applied in air and water. In the final washing, fixer, fixer in foam form and ozone gas in water were applied. In the light of the data obtained as a result of laboratory studies, a new apparatus was designed and manufactured in order to obtain a sustainable process and therefore product for denim fabric production. All sustainable processes such as ozone application in pre-washing, oxidation zone and post-washing zones and foam application after dyeing have been designed to be applied in a single machine. The CIELab colour measurement values, colour fastness to rubbing, washing fastness, tear and tensile strength values, stiffness, elasticity and growht tests of denim fabrics dyed as a result of the processes were performed and the results were examined. The colour measurements, BOD and COD values of the wastewater produced as a result of the determined processes were measured. In addition, the carbon footprint was calculated in the light of the data of the most appropriate and conventional process with the evaluations made at the end of the studies with the conventional process and its effects on the environment were analysed. As a result, ideal results were obtained in terms of colour depth and colour fastness by oxidation with ozone gas. In indigo dyeing using ultrasound technology in the laboratory environment, darker and better results were obtained in terms of colour fastness. With foam application and fixer application, colour tone close to the conventional process and fastness values equal to the conventional process were obtained. In terms of environmental effects, more effective results were obtained with foam application. Finally, the usability of ozonation, ultrasound and foam application systems together in denim dyeing has been proved and a new approach has been introduced to the denim literature.
Benzer Tezler
- Tarihi kültürel mirasın yeniden işlevlendirilmesinde kullanılabilecek bir yöntem önerisi: Türk ocakları örneği
A proposed method that can be used in re-use historical cultural heritage: Example of türk ocak's
ÖZGE PARLAK
- İnovasyon performansına etki eden faktörlerin bulanık bilişsel haritalama yöntemi ile önceliklendirilmesi ve telekomünikasyon sektöründe bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ile proje seçimi
Prioritization of factors affecting innovation performance using fuzzy cognitive mind mapping method and project selection in the telecommunication sector using fuzzy multi-criteria decision making techniques
ALİ CAN MUHTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA YANIK ÖZBAY
- Büyük açıklıklı yapıların tarihsel gelişim süreci ve ahşap kabuk sistemlerin yapısal özellikleri
Historical development of large span structures and structural properties of timber shell systems
BERRU DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA CANAN GİRGİN
- The adoption of bio-innovation by start-ups toward sustainability
Bio-yeniliklerin girişimciler tarafından sürdürülebilirliğe doğru benimsenmesi
ASSIL ABDUL HADI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
BiyoteknolojiBahçeşehir ÜniversitesiGirişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OZAY OZAYDIN
- Bilişim sektöründe faaliyet gösteren KOBİ'ler açısından teknoparkların önemi ve bir araştırma: Sakarya Teknokent örneği
The importance of technoparks for SMES which are in the it sector and a research: The case of Sakarya Teknokent
GÖKSEL ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Yönetim Bilişim SistemleriSakarya ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞLA EDİZ