Dijital sanatta sürrealizm etkileri: Günümüz uygulamaları üzerine bir inceleme
The influence of surrealism in digital art: An analysis of contemporary practices
- Tez No: 941545
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BEKİR KESKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bileşik Sanatlar Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Bileşik Sanatlar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan sürrealizm akımı, bilinçaltı imgeler, düşsel sahneler ve gerçeküstü kompozisyonlarla geleneksel sanat anlayışına meydan okumuştur. Sürrealizm akımı, günümüz dijital sanatçıları tarafından yeniden yorumlanarak dijital sanat uygulamalarında varlık bulmuştur. Bu çalışma, dijital sanatın gelişim süreci içerisinde sürrealizm akımının estetik anlayışını, temel prensiplerini ve felsefesini inceleyerek, bu unsurların dijital sanat eserlerinde nasıl yansıma bulduğunu, dönüştüğünü ve yeniden yorumlandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmanın temel problemi; dijital teknolojilerle şekillenen çağdaş sanat pratiklerinin, sürrealizmin temel ilkeleriyle nasıl örtüştüğü ve bu ilkelerin dijital ortamda hangi biçimlerde dönüştüğüdür. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden görsel çözümleme tekniği kullanılmıştır. Maggie Taylor, Erik Johansson ve Aykut Aydoğdu gibi çağdaş dijital sanatçıların eserleri seçilerek incelenmiştir. Bu eserlerde sürrealist öğelerin biçimsel, tematik ve sembolik kullanımları sistematik olarak analiz edilmiştir. Çalışmada, dijital sanat eserlerinin çok katmanlı yapılar barındırdığı, gerçekliğin yeniden kurgulanmasına olanak tanıdığı ve sürrealizmin alternatif bir dünya yaratma anlayışıyla paralellik gösterdiği ortaya konmuştur. Ayrıca modern bireyin kimlik arayışı, dijitalleşen kültürün yol açtığı yalnızlık ve yabancılaşma, doğadan uzaklaşma ve kentleşmenin psikolojik etkileri gibi çağdaş temaların dijital sürrealizm aracılığıyla etkili biçimde ifade edildiği tespit edilmiştir. Çalışmada Freud, Jung ve Lacan gibi düşünürlerin psikanalitik kuramları ile Baudrillard ve Benjamin'in kuramsal yaklaşımları kullanılarak dijital sürrealist imgelerin bilinçdışı, arzu, gerçeklik ve kimlik ekseninde nasıl yeniden inşa edildiği analiz edilmiştir. Dijital sürrealizm bu yönleriyle çağdaş bireyin iç dünyasını ve gerçeklik algısını sorgulayan güçlü ve özgün bir ifade aracı olarak değerlendirilmiştir. Dijital sanatın sunduğu teknolojik olanakların (yapay zekâ, sanal gerçeklik gibi) sürrealist düşünceyi çağdaş bağlamda yeniden yorumlayarak, çok katmanlı ve eşzamanlı gerçekliklerin sanatsal ifadesine imkân tanıdığı görülmektedir. Araştırmanın özgün yönlerinden biri de klasik sürrealizmin düşsel ve psişik gerçeklik anlayışının, günümüzde dijital teknolojilerle nasıl güncellendiğini ve sanatçıların bu sayede yeni anlatım biçimleri geliştirdiğini göstermesidir. Çalışma, dijital sürrealizmin yalnızca estetik değil, aynı zamanda sosyo-psikolojik bir ifade biçimi olduğunu da ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Emerging in the early 20th century, the Surrealist movement challenged traditional artistic conventions through subconscious imagery, dreamlike scenes, and surreal compositions. In today's world, it has been reinterpreted by contemporary digital artists and found a new presence within digital art practices. This study aims to explore how the aesthetic principles, core values, and philosophical foundations of Surrealism are reflected, transformed, and reinterpreted in the context of digital art's developmental trajectory. The central problem of the research is how contemporary art practices shaped by digital technologies align with the fundamental principles of Surrealism and how these principles are transformed within digital environments. The study adopts a qualitative research method, specifically using visual analysis. Artworks by contemporary digital artists such as Maggie Taylor, Erik Johansson, and Aykut Aydoğdu have been selected and examined. The formal, thematic, and symbolic uses of Surrealist elements in these artworks have been systematically analysed. The study reveals that digital artworks possess multi-layered structures, allow the reconstruction of reality, and parallel Surrealism's approach to creating alternative worlds. Moreover, it has been observed that contemporary themes such as the modern individual's search for identity, the loneliness and alienation caused by digital culture, estrangement from nature, and the psychological effects of urbanization are effectively expressed through digital Surrealism. The study analyses how digital surrealist images are reconstructed around the axes of the unconscious, desire, reality, and identity by employing the psychoanalytic theories of thinkers such as Freud, Jung, and Lacan, alongside the theoretical approaches of Baudrillard and Benjamin. Consequently, digital Surrealism is evaluated as a powerful and original means of expression that interrogates the inner world and perception of reality of the contemporary individual. It is observed that the technological possibilities offered by digital art (such as artificial intelligence and virtual reality) enable the reinterpretation of Surrealist thought in a contemporary context, allowing for the artistic expression of multi-layered and simultaneous realities. One of the original aspects of this research is its demonstration of how the dreamlike and psychic reality of classical Surrealism has been updated through digital technologies, enabling artists to develop new forms of expression. The study also highlights that digital Surrealism functions not only as an aesthetic approach but also as a socio-psychological mode of expression.
Benzer Tezler
- Romantizm bağlamında sürrealizm ve duygu
Surrealism and emotion in the context of romanticism
AGIT UĞUR ULUDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel SanatlarEskişehir Osmangazi ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. DR. F. DENİZ KORKMAZ
- Tipografi ile kavramların görselleştirilmesi
Visualization of typography with concept
RECEP GELEGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Güzel SanatlarAtatürk ÜniversitesiResim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. AYÇA ALPER AKÇAY
- Dijital sanatın oluşumunda resim sanatının etkileri
The influence of painting on the formation of digital art
HİLAL YALÇINKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarHaliç ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ÖZTÜRK
- Hareketli grafik tasarımında sürrealist yansımalar
Surrealist reflections in motion graphic design
OSMAN ULUÇAY
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2024
Güzel Sanatlarİstanbul Arel ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. GÜLER ERTAN
- Bilgisayar destekli kolaj tekniği ile yeniden üretimler
Reproductions with computer-aided collage technique
SERPİL SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarGazi ÜniversitesiBileşik Sanatlar Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BAYTEKİN BALCI