14.yy. Doğu Roma (Bizans) müziği teorisyeni Manuel Bryennios'un 'Harmonika' (Ahenk Bilimi) isimli el yazmasının incelenmesi
An analysis of the manuscript titled 'Harmonica' by Manuel Bryennios, a theorist of Eastern Roman (Byzantine) music from the 14th century
- Tez No: 941768
- Danışmanlar: PROF. DR. NAZİFE OYA LEVENDOĞLU, PROF. DR. CENK GÜRAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Sanat Tarihi, Tarih, Music, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 781
Özet
Bu çalışma, Bizans müzik teorisyeni Manuel Bryennios'un (Μανουήλ Βρυέννιος, 1260-1320 civarı)“Harmonika”adlı el yazmasını incelemektedir. Bryennios, Orta Çağ Bizans döneminde müzik teori eseri yazan son büyük müzik teorisyenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Eseri“Harmonika”, Antik Yunan müzik teorisinin Bizans dönemine nasıl aktarıldığını ve dönemin müzik düşüncesine nasıl entegre edildiğini ortaya koyan en önemli kaynaklardan biridir. Eser, Kuadrivium geleneğine bağlı olarak Pythagorasçı, Aristoksenosçu ve Ptolemaiosçu yaklaşımların bir sentezini sunmakta ve Bizans müziğinin teorik çerçevesine önemli katkılar sağlamaktadır. Tez, Harmonika'nın Türkçe çevirisini sunmakla birlikte, metinsel ve teorik analizini yaparak, eserde ele alınan temel müzik kavramlarını—tetrakord, genos, tonos/tropos, metabolē gibi—sistematik biçimde incelemektedir. Aynı zamanda, eserin Bizans müziğinde oktōēkhos sistemiyle olan bağlantıları, Antik Yunan ve Orta Çağ İslam müzik teorisiyle kurduğu ilişkiler değerlendirilmiştir. Eser, coğrafyamızdaki müziğin teorik yönleri hakkında önemli bilgiler sunan Bizans döneminin nadir metinlerinden kabul edilebilir.
Özet (Çeviri)
This study examines the manuscript Harmonika by the Byzantine music theorist Manuel Bryennios (Μανουήλ Βρυέννιος, ca. 1260–1320). Bryennios is regarded as one of the last major music theorists to have written a theoretical treatise on music during the Byzantine Middle Ages. His work, Harmonika, is one of the most significant sources illustrating how Ancient Greek music theory was transmitted to the Byzantine period and integrated into the musical thought of the time. Rooted in the Quadrivium tradition, the treatise synthesizes Pythagorean, Aristoxenian, and Ptolemaic approaches, contributing substantially to the theoretical framework of Byzantine music. This dissertation provides a Turkish translation of Harmonika alongside a textual and theoretical analysis, systematically examining fundamental musical concepts presented in the manuscript—such as the tetrakord, genos, tonos/tropos, and metabolē. Additionally, the study evaluates the treatise's connections to the oktōēkhos system in Byzantine music and its relationship with both Ancient Greek and medieval Islamic music theory. As one of the rare Byzantine texts offering critical insights into the theoretical aspects of music within our geographical region, Harmonika holds a unique place in the historical study of music theory.
Benzer Tezler
- Türk dönemi Komana Antik Kenti'ndeki (12-14. yy.) koyun ve keçi ossa metacarpalıa ile ossa metatarsalıa kemiklerinin osteometrik olarak incelenmesi
Osteometric examination of sheep and goat ossa metacarpalia and ossa metatarsalia bones in Komana Ancient City (12-14 century) in the Turkish period
FİLİZ KOYUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
AnatomiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAnatomi (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU ONUK
- Rumelifeneri Kalesi restorasyon projesi (2 cilt)
Restoration project of the Rumelifeneri fortress
REYHAN EVRİM KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. K. KUTGÜN EYÜPGİLLER
- Hierapolis güney nekropolü
The Southern necropolis at Hierapolis
CELAL ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
1997
ArkeolojiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ÖZGAN
- İran coğrafyasından Roma dünyasına Mitraizmin incelenmesi
The examination of Mithraism, from Iran territory to Roman world
SOHEILA MAHDIKIA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiEge ÜniversitesiTurizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERAP ÖZDÖL KUTLU
- İzmir yarımadasında Türk dönemi dini mimarisi
Turkish period religious architecture in Izmir peninsula
SEVGİ ÇALIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TOP