Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile kullandıkları güç türleri arasındaki ilişki
The relationship between school administrators' leadership styles and the types of power they use according to teachers' perceptions
- Tez No: 942116
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMRE SÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Bu araştırma, öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin benimsedikleri liderlik tarzları ile kullandıkları örgütsel güç türleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, vizyoner, öğretimsel, kültürel ve dönüşümsel liderlik rolleri ile bu liderlik biçimlerinin ödül gücü, yasal güç, zorlayıcı güç ve kişilik gücü gibi güç türleriyle olan ilişkileri ele alınmıştır. Araştırma, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Konya ilinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi ve özel okullarda görev yapan 368 öğretmenden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Veriler, Liderlik Rolleri Ölçeği ve Güç Tipi Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon ve çoklu regresyon yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma bulguları, okul yöneticilerinin liderlik rollerini genellikle yüksek düzeyde sergilediği göstermektedir. Bununla birlikte, yöneticilerin en sık başvurdukları güç türünün kişilik gücü olduğu tespit edilmiş; bu türü ödül gücü takip etmiştir. Zorlayıcı ve yasal güç ise öğretmenler tarafından daha düşük düzeyde algılanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin demografik özelliklerine (branş, cinsiyet, görev süresi vb.) göre bazı alt boyutlarda anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Araştırmada, yöneticilerin kullandıkları güç türleri ile liderlik rolleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Vizyoner liderliğin özellikle kişilik gücü üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu belirlenmiş, kültürel liderlik ise tüm güç türlerini anlamlı şekilde yordayan bir değişken olarak öne çıkmıştır. Buna karşılık, öğretimsel ve dönüşümsel liderlik rollerinin güç türleri üzerinde ya zayıf ya da anlamlı olmayan etkileri olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, okul yöneticilerinin etkili liderlik sergileyebilmeleri için güç türlerini bilinçli ve dengeli biçimde kullanmaları gerektiği ortaya çıkmaktadır. Özellikle kişilik gücü ve ödül gücüne dayalı liderlik anlayışının, öğretmen algılarında olumlu karşılık bulduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, öğretimsel, kültürel ve dönüşümsel liderlik gibi boyutların etkili olabilmesi için sadece güç kullanımına değil, aynı zamanda iletişim, motivasyon ve değer temelli yaklaşımlara da ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Bu kapsamda, uygulayıcılar ve araştırmacılar için güç türlerinin liderlik davranışlarıyla nasıl bütünleştiğini anlamaya yönelik daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the relationship between the leadership styles adopted by school administrators and the types of organizational power they employ, based on teachers' perceptions. Within the scope of the research, visionary, instructional, cultural, and transformational leadership roles were addressed, along with their associations with power types such as reward power, legitimate power, coercive power, and referent (personal) power. The research was conducted using data collected from 368 teachers working in public and private schools affiliated with the Ministry of National Education in Konya during the 2024–2025 academic year. Data were gathered through the Leadership Roles Scale and the Types of Power Scale. Independent samples t-tests, one-way analysis of variance (ANOVA), correlation, and multiple regression analyses were employed to analyze the data. The findings indicate that school administrators generally exhibit a high level of leadership roles. Among the power types, referent (personal) power was found to be the most frequently used by administrators, followed by reward power. In contrast, coercive and legitimate powers were perceived at lower levels by teachers. Moreover, significant differences were found in certain sub-dimensions based on teachers' demographic characteristics (such as branch, gender, and years of service). The study revealed significant relationships between the types of power utilized by administrators and their leadership roles. Visionary leadership was found to be a significant predictor particularly of personal power, while cultural leadership emerged as a variable that significantly predicted all types of power. In contrast, instructional and transformational leadership roles were found to have either weak or statistically insignificant effects on the types of power. In conclusion, the study highlights that in order for school administrators to demonstrate effective leadership, they must use power types consciously and in a balanced manner. It is evident that leadership based on referent and reward power is positively perceived by teachers. Furthermore, the effectiveness of leadership dimensions such as instructional, cultural, and transformational leadership requires not only the appropriate use of power but also a focus on communication, motivation, and values-based approaches. In this context, it can be stated that more comprehensive studies are needed to understand how power types are integrated with leadership behaviors, particularly for practitioners and researchers. Key
Benzer Tezler
- Okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişki
The relationship between teachers and organizational dissent of leadership of school administrators
AHMET TESKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYNUR BOZKURT BOSTANCI
- Öğretmenlerin okul yöneticilerinin liderlik tarzlarına ilişkin algıları ve öznel iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between teachers' perceptions of school administrators' leadership styles and subjective well-being levels
ŞEYDA NUR ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED ZİNCİRLİ
- İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma (mobbing) ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki
The relationship between leadership styles of elementary school principals and mobbing and the organizational silence behaviors that primary school teachers experience
ELİF DAŞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. NECATİ CEMALOĞLU
- Yöneticilerin liderlik stilleri ile iş yerinde yaşanan psikolojik yıldırma arasındaki ilişkinin araştırılması
Investigation of the relationship between managers' leadership styles and psychological injury at work
YELİZ PASTIRMACIOĞLU
- Orta öğretim yöneticilerinin yönetim tarzlarının bilgi yönetimleriyle ilişkisi
The relation of the management styles of the secondary school managers with the management of information
DERYA TAHTACI KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. DEMİRALİ YAŞAR ERGİN