İlkokul öğrencilerinin kesirler konusuna yönelik metaforları: BİLSEM'e gitme durumuna göre karşılaştırmalı bir inceleme
Primary school students' metaphors on fractions: A comparative study based on attending BİLSEM
- Tez No: 942126
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA KILCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Bu çalışmada üstün yetenekli tanısı almış, BİLSEM'e devam eden ve normal gelişim gösteren, BİLSEM'e devam etmeyen 4. sınıf öğrencilerinin kesirler konusunda sahip oldukları metaforların belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomoloji) deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunda, amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemine göre seçilmiş 2024-2025 eğitim öğretim yılında BİLSEM'e devam eden 245 ve devam etmeyen 218 olmak üzere toplamda 463 öğrenci yer almıştır. Veriler“Metafor Veri Toplama Formu”aracılığıyla toplanmıştır. Formun birinci bölümünde“Kesirler…… gibidir. Çünkü;…….”ifadesi yer almakta olup, bu ifade metaforun kaynağı ile konusunu açıkça ilişkilendirmek amacıyla“gibi”kelimesine vurgu yapmaktadır. Ayrıca,“çünkü”bağlacı ile öğrencilerden kendi metaforlarına dair gerekçelerini sunmaları istenmiştir. Formun ikinci bölümünde öğrencilerden kesirler hakkındaki düşüncelerini ifade eden bir resim ya da karikatür çizmeleri talep edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler, nitel veri analizi yöntemlerinden içerik analizi yoluyla değerlendirilmiştir. Çalışmada geçerlik ve güvenirliğinin sağlanması için verileri araştırmacı ve sınıf eğitimi alanından bir uzman tarafından ayrı ayrı kodlanmış, her iki bölüm için kategoriler oluşturulmuş ve birinci bölümde metaforlar, ikinci bölümde çizimler geliştirilen kategorilere dağıtılmıştır. Araştırmacı ve alan uzmanının birbirinden bağımsız olarak oluşturdukları kodlar ve kodlara ilişkin kategoriler karşılaştırılmış, iki bölüm için de ortaya çıkan kod ve kategori listelerine son şekilleri verildikten sonra veri analizinin güvenirliği [Görüş birliği / (Görüş birliği + Görüş ayrılığı) x 100] formülü kullanılarak hesaplanmıştır. Araştırmacı ve alan uzmanının aynı kodu kullandıkları durumlar görüş birliği, farklı kodu kullandıkları durumlar görüş ayrılığı olarak kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda üstün yetenekli tanısı almış olup BİLSEM'e devam eden 245 ilkokul 4. sınıf öğrencisinin kesirler kavramına yönelik 120 farklı metafor ürettikleri ve oluşturulan bu metaforların ortak özellikleri bakımından 12 farklı kategori altında toplandığı saptanmıştır. Bu kategoriler;“Bütünün Parçası Olan, Çeşitli Yollarla İfade Edilen, Dört İşlem Yapılan, Eşit Bölünen, Farklı Olan, Felsefesi Olan, Genellikle Kullanılan, Günlük Dilde Kullanılan, İsmi Benzeyen, Öğrenilmesi Zor Olan, Önemli Olan ve Parçalara Ayıran”kategorileridir. Normal gelişim gösteren, BİLSEM'e devam etmeyen 218 ilkokul 4. sınıf öğrencisinin ise 89 farklı metafor ürettikleri ve bu metaforların da 10 kavramsal kategori altında toplandığı belirlenmiştir. BİLSEM'e devam etmeyen öğrenciler“Farklı Olan”ve“Felsefesi Olan”kategorisinde değerlendirilecek bir metafor oluşturmamışlardır. Üstün yetenekli tanısı almış, BİLSEM'e devam eden öğrenciler tarafından oluşturulan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık tekrar edilen metaforların sırasıyla“pasta”,“pizza”,“pizza dilimi”,“bıçak”,“elma”,“bölme işlemi”,“pasta dilimi”,“karpuz”,“ekmek”,“makas”metaforları olduğu belirlenmiştir. BİLSEM'e devam etmeyen öğrencilerin ise en çok“matematik”,“pasta”,“bölme”,“karpuz”,“bütün-yarım-çeyrek”,“paylaşmak”,“pizza”,“ekmek”,“meyve”,“bölmek”,“dünya”,“bölme işlemi”metaforlarını oluşturdukları görülmektedir. İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin kesirler ile ilgili oluşturdukları metaforlar genel olarak değerlendirildiğinde üstün yetenekli olup olmamaları fark etmeksizin öğrencilerin kesir kavramını somut nesneler ve yiyeceklerle ilişkilendirdikleri ve çoğunlukla eş parçalara bölünebilecek bir nesne veya bir nesneyi eş parçalarına ayırma işlemi olarak algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to identify the metaphors held by 4th-grade students diagnosed as gifted and attending BİLSEM (Science and Art Center), and by typically developing 4th-grade students not attending BİLSEM, regarding the concept of fractions. The research was conducted using a phenomenological design, a qualitative research approach. The study group consisted of a total of 463 students, selected according to the criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods, in the 2024-2025 academic year, comprising 245 students attending BİLSEM and 218 students not attending BİLSEM. Data were collected using the“Metaphor Data Collection Form”. The first section of the form included the statement“Fractions are like…… because;…….”, where the word“like”was emphasized to clearly associate the source of the metaphor with its subject. Additionally, students were asked to provide justifications for their metaphors using the conjunction“because”. In the second section of the form, students were requested to draw a picture or cartoon expressing their thoughts about fractions. The data obtained in the research were evaluated using content analysis, one of the qualitative data analysis methods. To ensure the validity and reliability of the study, the data were coded separately by the researcher and an expert in primary education; categories were created for both sections, and in the first section, metaphors, and in the second section, drawings were distributed into the developed categories. The codes and related categories created independently by the researcher and the field expert were compared, and after finalizing the emergent code and category lists for both sections, the reliability of the data analysis was calculated using the formula [Consensus / (Consensus + Disagreement) x 100]. Instances where the researcher and the field expert used the same code were considered as consensus, and instances where they used different codes were considered as disagreement. As a result of the research, it was determined that 245 4th-grade primary school students diagnosed as gifted and attending BİLSEM produced 120 different metaphors for the concept of fractions, and these metaphors were grouped under 12 different categories based on their common characteristics. These categories are:“Part of a Whole,”“Expressed in Various Ways,”“Involving Four Operations,”“Equally Divided,”“Different,”“Philosophical,”“Commonly Used,”“Used in Everyday Language,”“Name-Similar,”“Difficult to Learn,”“Important,”and“Dividing into Parts”. It was determined that 218 4th-grade primary school students showing typical development and not attending BİLSEM produced 89 different metaphors, and these metaphors were grouped under 10 conceptual categories. Students not attending BİLSEM did not create any metaphors that could be evaluated under the“Different”and“Philosophical”categories. When the frequency distributions of the metaphors created by students diagnosed as gifted and attending BİLSEM were examined, it was determined that the most frequently repeated metaphors were, respectively,“cake,”“pizza,”“pizza slice,”“knife,”“apple,”“division operation,”“cake slice,”“watermelon,”“bread,”and“scissors”. It was observed that students not attending BİLSEM most frequently created the metaphors“mathematics,”“cake,”“division,”“watermelon,”“whole-half-quarter,”“sharing,”“pizza,”“bread,”“fruit,”“to divide,”“world,”and“division operation”. When the metaphors created by 4th-grade primary school students regarding fractions were evaluated generally, it was concluded that students, regardless of whether they were gifted or not, associated the concept of fractions with concrete objects and food items, and mostly perceived it as an object that can be divided into equal parts or the process of dividing an object into its equal parts.
Benzer Tezler
- 4.sınıf öğrencilerinin kesirlere ilişkin sayı duyularının gelişimi: Bir eylem araştırması
The development of grade 4 students' number senses related to fractions: An action research
NURCAN BAYAK ACAR
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN KIRAN
- Matematik tarihi kullanımının ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin akademik başarısı, hatırda tutma düzeyi ve motivasyonu üzerindeki etkileri
Effect of using history of mathematics on the elementary school 4th grade students' academic success, retention and motivation level
EZGİ ERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAdnan Menderes Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CUMALİ ÖKSÜZ
- 5. sınıf öğrencilerinin kesirler konusunda kullandıkları sayı duyusu stratejilerinin incelenmesi
Investigation of number sense strategies used by fifth grade students about fractions
HÜLYA ALTUN AKBABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEÇİL YEMEN KARPUZCU
- 3. sınıf kesirler konusunda somut ve sanal manipülatif destekli öğretim uygulamalarının kavrama ve motivasyona etkisi
The effect of concrete and virtual manipulative assisted instruction practices in 3rd grade fraction on comprehension and motivation
ŞERİFE UKDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE ÇETİN
- Sanal gerçeklik uygulamalarının öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin matematik başarılarına etkisi
The effect of virtually reality practice on mathematic success of students with learning disabilities
ADİLE DEĞİRMENCİ KURT
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKBER TOMUL