Farklı azot dozları ve bakteri uygulamasının bazı yer fıstığı (arachis hypogaea L.) çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisi
Effects of different nitrogen doses and bacteria application on yi̇eld and yi̇eld components in some peanut (arachishypogaea L.) culti̇vars
- Tez No: 942609
- Danışmanlar: PROF. DR. DAVUT KARAASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Bu çalışma, Diyarbakır ilinin iklim koşullarında, 2021 ve 2022 üretim sezonlarında Halisbey ve Sultan yerfıstığı çeşitleri kullanılarak yürütülmüş ve farklı azot dozları ile Rhizobiumtrifolii bakteri inokülasyonunun bazı agronomik ve teknolojik özellikler üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Araştırma, tesadüfi bloklar üzerinde bölünmüş parseller deneme düzenine göre üç tekerrürlü olarak tasarlanmış; ana parseller bakteri inokulasyonu ve gübre uygulamalarına, alt parseller ise varyetelere ayrılmıştır. Çalışma sonucunda, bitkide tohum adedi, saplı bitki ağırlığı, bitki başına tohum ağırlığı, yüz tohum ağırlığı, tohum verimi, yağ ve protein oranları gibi temel verim parametrelerinin yıl, gübre düzeyi, çeşit ve bu faktörlerin etkileşimlerinden istatistiksel olarak önemli derecede etkilendiği belirlenmiştir. Özellikle, 5 kg/da azot uygulaması, birçok özelliğin (bitki boyu, tohum sayısı, tohum verimi, yüz tohum ağırlığı, yağ oranı) maksimum seviyeye ulaştığı en uygun gübreleme dozu olarak öne çıkmıştır. En yüksek protein oranı, 10 kg/da azot uygulaması ile %15.68 olarak belirlenirken, en yüksek yağ oranı, 5 kg/da azot uygulamasında %55.86 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, Rhizobiumtrifolii ile yapılan bakteri inokulasyonu, protein oranını tüm azot dozlarında kontrol grubuna göre olumlu yönde etkilemiştir. Bu bulgular, düşük dozda azot gübrelemesinin (özellikle 5 kg/da) yerfıstığında hem verim hem de kalite parametreleri açısından optimal sonuçlar sağladığını, yüksek dozlara kıyasla daha sürdürülebilir bir strateji sunduğunu ortaya koymaktadır. Aynı zamanda, bakteriyel inokulasyonun azotun biyoyararlılığını artırarak özellikle protein sentezini desteklediği görülmüştür. Sonuç olarak, Diyarbakır gibi yarı kurak iklim koşullarında yerfıstığı yetiştiriciliğinde azot ve Rhizobium uygulamalarının düşük dozlarla dikkatli şekilde planlanması, hem ekonomik hem çevresel açıdan avantajlı bir üretim modeli sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted under the climatic conditions of Diyarbakır province during the 2021 and 2022 growing seasons, using the Halisbey and Sultan peanut varieties. The effects of different nitrogen doses and Rhizobium trifolii bacterial inoculation on certain agronomic and technological traits were analyzed. The research was designed in a randomized block design with split plots and three replications; the main plots were assigned to bacterial inoculation and fertilizer treatments, while the subplots were assigned to the peanut varieties. The results revealed that key yield parameters such as the number of seeds per plant, stem weight, seed weight per plant, hundred-seed weight, seed yield, oil content, and protein content were significantly influenced by the year, fertilizer dose, variety, and their interactions. Notably, the application of 5 kg/da nitrogen was identified as the most effective dose, resulting in the highest values for several traits including plant height, seed number, seed yield, hundred-seed weight, and oil content. The highest protein content was recorded at 15.68% with 10 kg/da nitrogen application, whereas the highest oil content, 55.86%, was achieved with 5 kg/da nitrogen application. Additionally, bacterial inoculation with Rhizobium trifolii positively affected protein content across all nitrogen levels compared to the control group. These findings demonstrate that low nitrogen doses—especially 5 kg/da— provide optimal outcomes in terms of both yield and quality parameters in peanut cultivation. Compared to higher doses, this approach offers a more sustainable fertilization strategy. Furthermore, bacterial inoculation enhances nitrogen bioavailability, particularly supporting protein synthesis. In conclusion, under the semi-arid climate conditions of Diyarbakır, the careful planning of low-dose nitrogen and Rhizobium applications presents an economically and environmentally advantageous production model for peanut cultivation.
Benzer Tezler
- Bazı kuru börülce çeşitlerinde (Vigna unguiculata (L. )bakteri aşılama ve değişik azot dozlarının verim ve verim unsurlarına etkisinin belirlenmesi
The effect of bacterial inoculation and different nitrogen doses on yield and yield components of Kidney Bean (Vigna unguiculata L.) Walp.)
NESİBE YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatDicle ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEFHAR GÜLTEKİN TEMİZ
- Van-Gevaş koşullarında farklı azot ve fosfor dozları ile bakteri aşılamasının (Rhizobium phaseoli) şeker fasulyesi (Phaseolus vulgaris L. ) çeşidinin verim ve verim ögeleri üzerine etkisi
The Effects of different nitrogen and phosphore levels and inoculation with rhizobium (Rhizobium phaseoli) on the yield and yield components in sugar bean in Van-Gevaş ecological conditions
NUMAN BİLDİRİCİ
Doktora
Türkçe
2003
ZiraatYüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURİ YILMAZ
YRD. DOÇ. DR. BÜNYAMİN YILDIRIM
- Bakteri (Rhiozobium ssp.) aşılama, azot dozları ve ekim sıklığının nohut (Cicer arietinum L.)un verim ve verim unsurlarına etkileri
The Effects of inoculation (rhizobium ssp.) nitrogen application and plant density on the yield and yield components of chickpea (cicer arietinum L.)
CEVDET AKDAĞ
- İki bodur fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşidinde bakteri aşılaması ve azot dozlarının verim ve verim ögeleri üzerine etkisi
Başlık çevirisi yok
A.ŞULE ÇEREKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMALETTİN Y. ÇİFTÇİ