In vıtro koşullarda orkide'nin (phalaenopsıs sp.) mikroçoğaltımı üzerinde araştırmalar
Investigations on micropropagation of orchid (phalaenopsis sp) in vitro conditions
- Tez No: 942675
- Danışmanlar: PROF. DR. BEKİR EROL AK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 50
Özet
Ülkemizde son yıllarda süs bitkilerinin çoğaltılması ve ıslahı çalışmalarında, geleneksel yöntemlerin yanı sıra biyoteknolojik yaklaşımlar da önemli bir yer edinmiştir. Bu teknikler arasında bitki doku kültürü, yüksek çoğaltım hızı, hastalıksız materyal elde etme olanağı ve genetik homojenlik sağlaması nedeniyle ön plana çıkmaktadır. Orkideler ise, doku kültürü ile çoğaltılan ilk süs bitkilerinden biri olup, özellikle Phalaenopsis cinsi estetik değeri ve ticari potansiyeliyle dikkat çekmektedir. Bu çalışma, Phalaenopsis orkidelerinde çiçek sapı eksplantları kullanılarak in vitro mikroçoğaltıma yönelik etkili bir protokol geliştirmeyi amaçlamıştır. Çalışmada üç farklı ortam (1/2 MS, tam MS ve Orchimax) ile bunlara eklenen çeşitli BAP ve NAA kombinasyonlarının sürme sayısı, sürgün uzunluğu ve yaprak sayısı üzerine etkileri değerlendirilmiştir. Elde edilen verilere göre, 1/2 MS ortamında 2 mg/L BAP + 1.5 mg/L NAA kombinasyonu, 18.50±2.29 adet/bitkicik sürme ile en yüksek çoğaltım oranını sağlamıştır. Aynı kombinasyon sürgün uzunluğu açısından da 3.47±0.58 cm ile en iyi sonucu vermiştir. Yaprak gelişiminde ise tam MS ortamında uygulanan 1 mg/L BAP + 0.5 mg/L NAA kombinasyonu 4.50±0.50 adet/bitkicik ile en yüksek değeri göstermiştir. Köklenme aşamasında 1/2 MS ortamı sabit tutulmuş, hormon olarak ise farklı konsantrasyonlarda NAA, IBA ve IAA uygulanmıştır. En yüksek kök sayısı, 1.0 mg/L NAA ile 3.00±0.50 adet/bitkicik olarak elde edilmiştir. Kök uzunluğu bakımından ise 4.22±0.48 cm ile kontrol grubu öne çıkmış, bunu 2.0 mg/L NAA ve 0.5 mg/L IAA uygulamaları takip etmiştir. Buna karşın, IBA'nın özellikle yüksek dozlarında kök uzunluğunun belirgin şekilde azaldığı gözlenmiştir. Aklimatizasyon aşamasında bitkiler, torf ve perlit (2:1) karışımında sera öncesi koşullara adapte edilmiş, yaklaşık %90 oranında başarıyla aklimatize edilmiştir. Genel olarak bu çalışma, Phalaenopsis orkidelerinin verimli ve sürdürülebilir in vitro çoğaltımı için uygulanabilir, ekonomik ve etkili bir protokol sunmakta; süs bitkileri sektöründe doku kültürü temelli çoğaltım sistemlerinin yaygınlaştırılmasına katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In recent years, alongside traditional methods, biotechnological approaches have gained significant importance in the propagation and breeding of ornamental plants in Türkiye. Among these techniques, plant tissue culture stands out due to its high propagation rate, the ability to produce disease-free plant material, and the provision of genetic uniformity. Orchids are among the first ornamental plants to be propagated via tissue culture, with the genus Phalaenopsis drawing particular attention for its aesthetic appeal and high commercial potential. This study aimed to develop an effective in vitro micropropagation protocol using flower stalk explants of Phalaenopsis orchids. Three different culture media—1/2 MS, full-strength MS, and Orchimax—were tested in combination with various concentrations of the plant growth regulators BAP and NAA. According to the findings, the combination of 2 mg/L BAP and 1.5 mg/L NAA in ½ MS medium yielded the highest number of shoots, with 18.50±2.29 shoots per plantlet. The same treatment also resulted in the greatest shoot length, at 3.47±0.58 cm. Regarding leaf development, the best result was obtained with 1 mg/L BAP + 0.5 mg/L NAA in full-strength MS medium, producing 4.50±0.50 leaves per plantlet. During the rooting phase, the 1/2 MS medium was used consistently, while varying concentrations of NAA, IBA, and IAA were applied. The highest number of roots (3.00±0.50 per plantlet) was observed with 1.0 mg/L NAA. In terms of root length, the control group produced the longest roots (4.22±0.48 cm), followed by treatments with 2.0 mg/L NAA and 0.5 mg/L IAA. In contrast, high doses of IBA significantly reduced root length. During the acclimatization stage, the plantlets were successfully adapted to pre-greenhouse conditions in a peat and perlite (2:1) mixture, achieving an approximately 90% survival rate. Overall, this study presents a practical, cost-effective, and efficient protocol for the in vitro propagation of Phalaenopsis orchids and contributes to the expansion of tissue culture-based propagation systems within the ornamental plant industry.
Benzer Tezler
- Vanilya (Vanilla planifolia L.) bitkisinde in vitro rejenerasyonların sağlanması ve hücre süspansiyonlarında metil jasmonat elisitörünün biyokütle üretimine etkileri
In vitro regeneration and effects of methyl jasmonate elicitor on biomass production in cell suspension cultures in vanilla (Vanilla planifolia L.) plant
RAIHANA HALIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BiyoteknolojiEge ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR GÜREL
- Çeşitli salep (orkide) türlerinde mikoriza oluşturan fungusların izolasyonu ve tanımlanması ile inokulant olarak kullanım olanaklarının incelenmesi
Isolation and identification of mycorrhizal fungi on various orchids and investigation for possibility of preparings
YÜKSEL GEZGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
BiyoteknolojiEge ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RENGİN ELTEM
- Bazı anacamptis (orchidaceae) türlerinin asimbiyotik ve simbiyotik yöntemlerle tohumdan üretimi ve farklı gelişme aşamalarının transkriptomik analizi
Propagation of some anacamptis (orchidaceae) species from the seeds asymbiotic and symbiotic methods and transcriptomic analysis of different developmental stages
BUSE ÇÖKMEZ
Doktora
Türkçe
2025
BiyolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN ÖZDENER KÖMPE
- Bazı orkide türlerinin in vitro koşullarda üretimleri ve çiçeklenmelerinin ticari çapta gerçekleştirilmesi
In vitro production and flowering of some orchid species for commercial-scale realization
MÜNİRE EKMEKÇİGİL
- Bazı orkide türlerinin in vitro koşullarda çoğaltılması, çiçeklenmesi
Flowering and multiplicatition of some orchid species in vitro
RİFAT TARIK YARARBAŞ
Doktora
Türkçe
2008
BotanikEge ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ERCAN ÖZZAMBAK
