Unutkanlık şikayetiyle başvuran hastaların Mini-Cog test skoru ile sosyodemografik özellikleri, günlük yaşam aktiviteleri, duygu durumları, uyku bozuklukları ve laboratuvar parametreleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between Mini-Cog test scores and sociodemographic characteristics, daily living activities, mood states, sleep disorders, and laboratory parameters in patients presenting with complaints of forgetfulness
- Tez No: 942722
- Danışmanlar: PROF. DR. ZUHAL AYDAN SAĞLAM, PROF. DR. GÜLSEN BABACAN YILDIZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Unutkanlık, Günlük Yaşam Aktiviteleri, Duygu Durum, Uyku Bozuklukları, Laboratuvar Parametreleri, Forgetfulness, Activities of Daily Living, Mood, Sleep Disorders, Laboratory Parameters
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Amaç: Bilişsel fonksiyonlar, çeşitli zihinsel süreçlerin bütününü oluşturur ve bu alanlardaki bozulmalar hafif düzeyden demansa kadar değişebilir. Bu bozulmalar; yaş, genetik yatkınlık gibi değiştirilemez ve yaşam tarzı, eğitim düzeyi gibi değiştirilebilir birçok risk faktöründen etkilenebilir. Bu çalışma, unutkanlık şikâyetiyle başvuran 45 yaş ve üzeri bireylerde olası bilişsel bozulma nedenlerini ve ilişkili risk faktörlerini belirlemeyi, ayrıca bu etmenler arasındaki ilişkileri analiz ederek tanı ve tedavi sürecine katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Polikliniği'ne 01.12.2024–31.01.2025 tarihleri arasında unutkanlık şikâyetiyle başvuran, 45 yaş ve üzeri bireylerin katılımıyla gerçekleştirilen tek merkezli, kesitsel ve alt analizleri içeren bir araştırmadır. Katılımcılara Mini-Cog testi uygulanmış; ardından sosyodemografik, sosyoekonomik, kişisel ve ailesel sağlık öyküsü ile yaşam tarzı vb. verilerini içeren bilgi formu doldurulmuştur. Geriatrik Depresyon Ölçeği, Epworth Uykululuk Ölçeği ve Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği uygulanmış ve skorları kaydedilmiştir. Son üç ayda yapılmış laboratuvar parametreleri (TSH, T4, D vitamini, açlık kan şekeri, HbA1c, lipid profili, B12, HGB, HCT, RBC, WBC, EO, PLT) kaydedilmiş ve Mini-Cog skorları ile karşılaştırılmıştır. İstatistiksel analizler SPSS 27.0 programı kullanılarak T testi, Mann-Whitney U, Ki-Kare, Fisher Exact ve Fisher Freeman Halton testleri ile gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya 170 hasta katılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 63,25±9,1 yıl, çoğunluğu kadın (%72,35), evli (%80,59) ve ilkokul mezunudur (%55,88). Sosyoekonomik olarak büyük bir kısmı kiracı değildir, tatile çıkmamakta ve araç sahibi olmamakla birlikte akıllı telefon kullanmaktadır. Günlük yaşam alışkanlıklarında sosyal medya ve trafikte geçirilen süre düşüktür; hobisi olmayanların oranı %60, düzenli kitap okumayanlar ise %78,82'dir.Katılımcıların çoğu sigara (%72,35) ve alkol (%97,06) kullanmamakta; kafein tüketimi düşük düzeydedir. Fiziksel aktivite düzeyleri orta yoğunluktadır ve özel beslenme alışkanlıkları yoktur. En sık bildirilen kronik hastalık hipertansiyondur (%51,18). Katılımcıların çoğu ameliyat geçirmiş (%78,24), ancak diğer kronik hastalık oranları düşüktür. Çoğu birey sık kâbus görmediğini ve uykuda istemsiz hareket yaşamadığını belirtmiştir. Aile öyküsü bakımından %57,06'sında nörolojik hastalık, %35,88'inde demans ve %19,41'inde psikiyatrik hastalık geçmişi bildirilmiştir. Görme problemi yaygın (%91,76) olmasına rağmen işitme kaybı ve kafa travması öyküsü daha az sıklıktadır. Laboratuvar verilerinde, RBC (4,64x10¹²/L), HGB (13,27 g/dL), HCT (%40,49), PLT (252,79x10⁹/L), TSH (2,33 mIU/L), HDL (56 mg/dL) normal dağılım göstermekte; diğer biyokimyasal parametreler ise normal dağılmamaktadır. Mini-Cog testi sonucunda katılımcıların %68,24'ünde bilişsel bozulma saptanmıştır. Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği'ne göre %98,82'si bağımsız yaşam sürdürmektedir. Epworth Uykululuk Ölçeği'ne göre %88,24'te uykululuk düzeyi normaldir. Geriatrik Depresyon Ölçeği sonuçlarına göre katılımcıların %40'ı hafif depresif semptomlar göstermektedir. Mini-Cog testi ile bilişsel bozulma durumu arasında yaş, eğitim düzeyi, çocuk ve kardeş sayısı açısından anlamlı ilişkiler bulunmuştur (p0,05). Hobisi olmayan, kitap okumayan ve düşük düzeyde fiziksel aktiviteye sahip bireylerde bilişsel bozulma oranı daha yüksektir (p0,05). Sonuç: Bu çalışmada yaş, eğitim düzeyi, çocuk ve kardeş sayısı, hobi edinme, kitap okuma, fiziksel aktivite, doktora başvuru öyküsü ile bilişsel işlevler arasında anlamlı ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bulgular, bilişsel değerlendirmelerde laboratuvar parametrelerine ek olarak sosyal, psikolojik ve fonksiyonel durumların da bütüncül biçimde ele alınması gerektiğini göstermektedir. Erken tanıya yönelik taramaların yaygınlaştırılması ve gelecek çalışmalarda daha geniş, çeşitli örneklemlerle ve uzunlamasına tasarımlarla nedensel ilişkilerin ayrıntılı şekilde araştırılması faydalı olacaktır.
Özet (Çeviri)
Aim: Cognitive functions comprise a range of mental processes, and impairments in these areas can vary from mild levels to dementia. These impairments may be influenced by numerous risk factors, including non-modifiable ones such as age and genetic predisposition, as well as modifiable factors like lifestyle and level of education. This study aims to identify potential causes of cognitive impairment and associated risk factors in individuals aged 45 and over who present with complaints of forgetfulness. Furthermore, it seeks to analyze the relationships among these factors to contribute to the diagnostic and therapeutic processes. Materials and Methods: This study is a single-center, cross-sectional investigation with sub-analyses, conducted with the participation of individuals aged 45 years and older who presented to the Neurology Outpatient Clinic of Istanbul Training and Research Hospital with complaints of forgetfulness between December 1, 2024, and January 31, 2025. The Mini-Cog test was administered to the participants, followed by the completion of a data collection form including sociodemographic, socioeconomic, personal and family medical history, lifestyle, and other relevant variables. The Geriatric Depression Scale, Epworth Sleepiness Scale, and Katz Index of Independence in Activities of Daily Living were applied, and the scores were recorded. Laboratory parameters from the past three months (TSH, T4, vitamin D, fasting blood glucose, HbA1c, lipid profile, vitamin B12, HGB, HCT, RBC, WBC, EO, PLT) were documented and compared with Mini-Cog test scores. Statistical analyses were performed using SPSS version 27.0, employing the T-test, Mann-Whitney U test, Chi-square test, Fisher's Exact test, and Fisher-Freeman-Halton test, as appropriate. Results: A total of 170 patients participated in the study. The mean age of the participants was 63.25 ± 9.1 years; the majority were female (72.35%), married (80.59%), and primary school graduates (55.88%). Socioeconomically, most participants were not tenants, did not go on vacations, did not own a car, but used smartphones. In terms of daily life habits, the time spent on social media and in traffic was low; 60% of the participants reported having no hobbies, and 78.82% did not read books regularly. Most participants did not smoke (72.35%) or consume alcohol (97.06%), and caffeine intake was low. Physical activity levels were of moderate intensity, and no specific dietary habits were reported. The most frequently reported chronic condition was hypertension (51.18%). While 78.24% had undergone surgery, other chronic disease rates were low. Most individuals reported not experiencing frequent nightmares or involuntary movements during sleep. Regarding family history, 57.06% reported a neurological disease, 35.88% dementia, and 19.41% a psychiatric disorder in the family. Although visual problems were common (91.76%), hearing loss and a history of head trauma were less prevalent. Among the laboratory data, RBC (4.64x10¹²/L), HGB (13.27 g/dL), HCT (40.49%), PLT (252.79x10⁹/L), TSH (2.33 mIU/L), and HDL (56 mg/dL) were normally distributed, while other biochemical parameters were not. Based on the Mini-Cog test, cognitive impairment was detected in 68.24% of participants. According to the Katz Index of Independence in Activities of Daily Living, 98.82% were living independently. The Epworth Sleepiness Scale indicated normal levels of sleepiness in 88.24% of participants. According to the Geriatric Depression Scale, 40% of participants exhibited mild depressive symptoms. Significant relationships were found between cognitive impairment (as determined by the Mini-Cog test) and age, educational level, and number of children and siblings (p0.05). Cognitive impairment was more common among individuals without hobbies, those who did not read books, and those with low physical activity levels (p0.05). Conclusion: In this study, significant associations were identified between cognitive functions and variables such as age, educational level, number of children and siblings, having a hobby, reading books, physical activity, and history of seeking medical consultation. The findings indicate that in addition to laboratory parameters, social, psychological, and functional conditions should also be comprehensively considered in cognitive assessments. Expanding screening efforts for early diagnosis and conducting future research with larger, more diverse samples and longitudinal designs would be beneficial for exploring causal relationships in greater detail.
Benzer Tezler
- Alzheimer hastalığında paraoksanaz düzeylerinin değerlendirilmesi
Evaluation of paraoxanase levels in alzheimer's disease
ÖZKAN AKHAN
- Unutkanlık şikayeti olan genç yetişkinlerde öznel bellek yakınmalarının ruh hali ile B12 vitamini, D vitamini, folat ve ferritin ile ilişkisi
Association of subjective memory complaints with mood and vitamin B12, vitamin D, folate and ferritin in young adults with forgetfulness
ESRA YILDIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEMET TAŞKIN EGİCİ
DR. DEVRAN SÜER
- Hafif bilişsel bozukluk ve erken evre Alzheimer tipi demans hastalarında yönetici işlevler ve ileriye dönük bellek performanslarının incelenmesi
Investigating executive functions and prospective memory performances in patients with mild cognitive impairment and early stage Alzheimer's-type of dementia
SENANUR ŞAT
- Adli tıpta koku duyusu ve değerlendirilmesi
The sense of smell in forensic medicine and its evaluation
CEMİL ÇELİK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Adli TıpEge ÜniversitesiAdli Tıp Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA GÜLER
PROF. DR. MURAT PEHLİVAN
- Türkiye sivil havacılık sektöründe hava trafik kontrol merkezi ve seyrüsefer çalışanlarının çalışma koşullarının ve iş doyumlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma
A Study to determine the working conditions and job satisfactions of the personnel of the air traffic control centers and air navigation systems(namely of the Air Traffic Controllers)in Turkish civil aviation industry
NURHAN OTO
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Halk SağlığıGazi Üniversitesiİşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SEFER AYCAN