Çocukluk çağı kanserinden sağ kalan olgularda fonksiyonel gastrointestinal hastalıkların sıklığının ve etki eden faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of the frequency of functional gastrointestinal diseases and affecting factors in childhood cancer survivors
- Tez No: 942736
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLDAR BAHAR GENÇ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İstanbul Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Amaç: Kanser, dünya genelinde ve ülkemizde morbidite, mortalite ve tedavi maliyeti açısından en önemli sağlık sorunlarından biridir. Çocukluk çağı kanserleri nadir görülse de tedavi sonrasında uzun yaşam beklentisi nedeniyle yaşam kalitesinin korunması ve geç etkilerin azaltılması büyük önem taşımaktadır. Kanserden sağ kalan çocuklarda, kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi gibi tedavilere bağlı olarak geç dönemde gastrointestinal sistem etkilenmeleri görülebilmekte; ancak literatürde fonksiyonel gastrointestinal hastalıkların (FGİH) sıklığına ilişkin çalışmalar bulunmamaktadır. FGİH, organik bir neden bulunmaksızın gelişen sindirim sistemi yakınmalarıyla karakterizedir. Bu çalışma, çocukluk çağı kanserinden sağ kalanlarda FGİH sıklığını ve etki eden faktörleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız 20.12.2023-31.12.2024 tarihleri arasında ve 10-43 yaş aralığındaki 346 olguda gerçekleştirildi. Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Kliniğinde tedavisini tamamlamış ve kontrollere gelen sağkalan bireylere karşılık, bu olguların varsa kardeşleri ve eş yaşta sağlıklı gönüllü bireyler kontrol grubu olarak dahil edildi. Demografik bilgiler ve hasta grup için onkolojik tanı, tedavi ve uzun vadeli diğer yan etkiler hakkındaki bilgiler hasta dosyalarından ve hastane işletim sisteminden toplandı. Fonksiyonel GİS hastalığı için ROME IV kriterleri kullanıldı. Depresyon ve kaygı durumu Çocuklarda Anksiyete ve Depresyon Ölçeği-Yenilenmiş (ÇADÖ-Y) (18 yaş altı için), STAI (18 yaş üzeri için) ölçekleri ile değerlendirildi. Frekans ve değişkenler arasındaki ilişkiler IBM SPSS 22 Paket İstatistik Programıyla değerlendirildi. Bulgular: Çalışmaya 173 kanserden sağ kalan çocuk ve ergen ile 173 kontrol bireyi (110'u kardeş) dahil edilmiştir. Hasta grubunda en sık görülen tanı lösemi (%53,2), ardından lenfoma (%22) ve kemik/yumuşak doku tümörleri (%8,7) olmuştur. FGİH, hasta grubunda %30,6 oranında görülürken kontrol grubunda bu oran %21,4'tür ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=0,002). FGİH ile kronik hastalık öyküsü (p=0,011), düzenli ilaç kullanımı (p=0,001), daha yüksek VKİ (p=0,046) ve obezite (p=,006) arasında anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Hasta grubunda FGİH ile cinsiyet, eğitim düzeyi, cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi türleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Anksiyete düzeyi açısından değerlendirildiğinde, hasta grubunda STAI-II puanı FGİH olanlarda daha yüksek saptanmış (p=0,008); ÇADÖ-Y puanı da anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p=0,006). Kontrol grubunda ise yalnızca STAI-I puanı FGİH olanlarda anlamlı düzeyde yüksek çıkmıştır (p=0,018). Sonuç: Bu çalışma, çocukluk çağı kanserinden sağ kalan bireylerde FGİH insidansının yüksek olduğunu gösteren ilk çalışmadır. FGİH sıklığı ve kaygı düzeyleri hasta grubunda anlamlı düzeyde yüksek saptanmıştır ve FGIH sıklığı yüksek VKİ, kronik hastalık öyküsü, düzenli ilaç kullanımı ve yüksek kaygı düzeyi ile ilişkili bulunmuştur. Bulgular doğrultusunda; sağ kalan bireylerin uzun dönem izlemlerinde FGİH, kaygı düzeyi ve obezite yönünden düzenli değerlendirilmesi önerilmekte, multidisipliner yaklaşımla yaşam kalitesinin korunması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
Cancer is one of the most significant health problems worldwide and in our country in terms of morbidity, mortality, and treatment costs. Although childhood cancers are relatively rare, preserving quality of life and minimizing long-term effects are of great importance due to the prolonged life expectancy following treatment. In childhood cancer survivors, late-onset gastrointestinal complications may occur as a result of treatments such as chemotherapy, radiotherapy, and surgery; however, there is a lack of studies in the literature regarding the prevalence of functional gastrointestinal disorders (FGIDs) in this population. FGIDs are characterized by gastrointestinal symptoms that cannot be explained by any identifiable organic cause. This study aims to evaluate the prevalence of FGIDs and the associated factors in survivors of childhood cancer. Materials and Methods: Our study was conducted between December 20, 2023, and December 31, 2024, involving 346 cases aged between 10 and 43 years. The study group consisted of survivors who had completed treatment and were attending follow-up at the Pediatric Hematology and Oncology Clinic. Siblings of these survivors, if any, as well as age-matched healthy volunteers, were included as the control group. Demographic information, along with data on oncological diagnosis, treatment, and long-term side effects for the patient group, were collected from patient files and the hospital information system. The Rome IV criteria were used for the assessment of functional gastrointestinal disorders (FGIDs). Depression and anxiety levels were evaluated using the Revised Children's Anxiety and Depression Scale (RCADS) for individuals under 18, and the State-Trait Anxiety Inventory (STAI) for those over 18. Frequencies and relationships between variables were analyzed using the IBM SPSS Statistics 22 software package. Results: The study included 173 childhood and adolescent cancer survivors and 173 control individuals (110 of whom were siblings). In the patient group, the most common diagnosis was leukemia (53.2%), followed by lymphoma (22%) and bone/soft tissue tumors (8.7%). Functional Gastrointestinal Disorders (FGIDs) were observed in 30.6% of the patient group and 21.4% of the control group, and this difference was found to be statistically significant (p=0.002). Significant associations were found between FGIDs and a history of chronic illness (p=0.011), regular medication use (p=0.001), higher BMI (p=0.046), and obesity (p=0.006). In the patient group, no significant association was found between FGIDs and gender, education level, or types of surgery, radiotherapy, and chemotherapy (p>0.05). Regarding anxiety levels, the STAI-II score was found to be higher in patients with FGIDs (p=0.008), and the CDI-S (Children's Depression Inventory - Self-rated) score was also significantly higher (p=0.006). In the control group, only the STAI-I score was significantly higher in those with FGIDs (p=0.018). Conclusions: This is the first study demonstrating a high incidence of FGIDs among childhood cancer survivors. The frequency of FGIDs and levels of anxiety were found to be significantly higher in the patient group, and FGID frequency was associated with high BMI, history of chronic disease, regular medication use, and high anxiety levels. Based on these findings, it is recommended that survivors be regularly evaluated for FGIDs, anxiety, and obesity during long-term follow-up, with a multidisciplinary approach aimed at preserving quality of life.
Benzer Tezler
- Kanser tanısı almış bireylerde kabul ve kararlılık terapisi temelli müdahalenin stigmatizasyon algısı üzerine etkisi
The effect of acceptance and commitment therapy-based intervention on the perception of stigmatization in individuals diagnosed with cancer
ŞEVVAL KELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Medipol ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELA ARI
- Tedavisi tamamlanmış çocuk onkoloji hastalarının eğitim, çalışma, alışkanlıklar ve yaşam değişikliklerinin değerlendirilmesi
Evaluation of education, work, habits and changes of life in childhood cancer survivors
GALİP YİĞİT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıBursa Uludağ ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL BERRİN SEVİNİR
- Çocukluk çağı kanserlerinde tedavinin büyüme ve kemik sağlığı üzerine etkileri
The effects of pediatric cancer therapy on growth and bone health
FİLİZ KART
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıUludağ ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL SEVİNİR
- Çocukluk çağı kanserlerinde antrasiklin kullanımına bağlı gelişen kardiyotoksisiteye karşı deksrazoksan'ın değerlendirilmesi
Evaluation of dexrazoxan against cardiotoxicity due to anthrachyline use in childhood cancer
NAZMİYE TÜRKER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDAN TAÇYILDIZ
- Altı-onsekiz yaş arası solid tümör ve lenfoma tanılı tedavi bitiminden en az 1 yıl geçmiş remisyonda veyahut kür sağlanmış hastalarda pubertal gelişimin incelenmesi
Investigation of pubertal development in patients aged 6-18 years with a diagnosis of solid tumor and lymphoma WHO are at LEAST 1 year after the end of treatment in remission or cure state
FEVZİ AYDOĞDU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıBursa Uludağ ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL EREN