Yetişkin bireylerde diyet kalitesi ve metabolik sendrom: Türkiye beslenme ve sağlık araştırması 2017 verilerinin değerlendirilmesi
Diet quality and metabolic syndrome in adult individuals: Evaluation of Turkey nutrition and health survey 2017 data
- Tez No: 942997
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN ERTAŞ ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2017 verileri kullanılarak bireylerin diyet kalitesi ve metabolik sendrom (MetS) riski arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlayan bu çalışma, 19-64 yaş aralığındaki 5885 birey ile yürütülmüştür. Veri analizleri Mart 2025-Mayıs 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Ortak Tanım Kriterleri'ne göre MetS durumu belirlenmiştir. Diyet kalitesi, iki günlük 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kayıtları kullanılarak; Diyet İnflamatuvar İndeksi (Dİİ), Akdeniz Diyeti Skoru, Hipertansiyonu Durdurmaya Yönelik Diyet Yaklaşımı (DASH) Skoru ve Sağlıklı Yeme İndeksi-2015 (SYİ-2015) ile değerlendirilmiştir. Metabolik sendrom ile ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla lojistik regresyon analizleri yapılmış, ham (Model 1) ve yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, tütün ve ürünleri kullanımı, gelir durumu, beden kütle indeksi ve fiziksel aktivite gibi karıştırıcı değişkenler için düzeltilmiş model (Model 2) oluşturulmuştur. Metabolik sendromu olan 1693 (%28,8) katılımcı olduğu belirlenmiştir. Metabolik sendrom riskinin; yaşla birlikte artış gösterdiği, çalışmayan bireylerde, geliri giderine eşit veya giderinden az olanlarda, evli ya da eşi ölmüş/boşanmış/ayrı yaşayan bireylerde ve daha önce tütün ve ürünleri kullanmış bireylerde anlamlı düzeyde arttığı belirlenmiştir. Buna karşılık, eğitim düzeyi ve fiziksel aktivite düzeyi arttıkça MetS riskinde anlamlı bir azalma gözlenmiştir (p0,05). Yalnızca HDL-kolesterol bileşeni SYİ-2015 Q3 çeyreğinde yer alan bireylerde, Q1 grubuna kıyasla anlamlı düzeyde daha düşük risk ile ilişkili bulunmuştur (OR=0,83; p
Özet (Çeviri)
This study aimed to investigate the association between dietary quality and metabolic syndrome (MetS) risk using data from the Turkey Nutrition and Health Survey-2017, conducted with 5,885 individuals aged 19 to 64 years. Data analyses were conducted between March and May 2025. Metabolic syndrome status was determined according to the Joint Interim Statement criteria. Dietary quality was assessed using the Dietary Inflammatory Index (DII), Mediterranean Diet Score, Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) Score, and Healthy Eating Index-2015 (HEI-2015), calculated based on two-day 24-hour dietary recalls. Logistic regression analyses were conducted to determine variables associated with MetS, including both an unadjusted model (Model 1) and an adjusted model (Model 2), which accounted for potential confounders such as age, sex, marital status, education level, tobacco use, income level, body mass index, and physical activity. A total of 1,693 participants (28.8%) were identified as having MetS. The risk of MetS was significantly higher among older individuals, those who were not employed, individuals whose income was equal to or less than their expenses, those who were married or widowed/divorced/separated, and those with a history of tobacco and tobacco product use. In contrast, increasing levels of education and physical activity significantly reduced MetS risk (p0.05). Only the HDL-cholesterol component was associated with a significantly lower risk in individuals in the Q3 quarter of HEI-2015 compared to the Q1 group (OR=0.83; p
Benzer Tezler
- Engelli kişilerde sirkadiyen ritim, metabolik sendrom ve obezite ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship among circadian rhytm, metabolic sendrom, obesity among disabled individuals
MÜGE ARSLAN
Doktora
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikOkan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜVEDDET EMEL TÜFEKÇİ ALPHAN
- Metabolik sendromu olan ve olmayan yetişkin bireylerin öğün sıklıkları, beslenme durumları, serum D vitamini düzeyleri ile diyet kalitelerinin karşılaştırılması
Comparison of meal frequencies, nutritional status, serum vitamin D metabolic syndrome
ÖZGE DAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAL ERZURUM ALİM
- Hafif şişman ve obez kadınlarda farklı öğün sıklığının beslenme durumu üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi
Determining the effect of different meal frequencies on nutritional status in overweight and obese women
SENA GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MENDANE SAKA
- Prediyabetli bireylerde diyet protein kalitesinin serum ghrelin, insülin ve glukoz düzeylerine etkisi
Effect of dietary protein quality on serum ghrelin, insulin and glucose levels in individuals with prediabetes
NURGÜL ARSLAN
Doktora
Türkçe
2020
Beslenme ve DiyetetikAnkara ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA PINAR ÇAKIROĞLU
- Primer hipotiroidi olan yetişkin bireylerde yaşam kalitesi, duygu ve beslenme durumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between the quality of life, emotion and nutrition in adults with primary hypothyroid
GÖKÇE TALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PERİM FATMA TÜRKER