Develi Ermenileri (1875-1923)
Develi Armenians (1875-1923)
- Tez No: 943098
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN KOPAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Develi, Ermeni Ayaklanmaları, Cemiyetler, İsyan Hareketleri, Azınlıklar, Ermeni İlişkileri, Develi, Armenian Uprisings, Associations, Rebellion Movements, Minorities, Armenian Relations
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adıyaman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Osmanlı'nın kendilerini yüzyıllarca“millet-i sadıka”yani“sadık millet”şeklinde andığı Ermeniler, imparatorluğun son dönemlerinde oldukça büyük sorunlarla tarih sahnesine çıkmışlardır. Her ne kadar Ermenilerle ilgili sorunlar 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar gitse de özellikle I. Dünya Savaşı sonrası imzalanan Mondros Mütarekesi'nden sonra ABD, İngiltere, Fransa ve Rusya'nın Anadolu üzerindeki emelleri için azınlıkları devlete karşı kışkırtmasıysa süreç çok daha derin bir hâl almıştır. Ermeniler, Emperyalist devletlerin destekleri ve kışkırtmalarıyla Anadolu coğrafyasında birçok noktada isyan/ayaklanma hareketleriyle gündeme gelmişlerdir. Geneli üç bölümden oluşan bu çalışmada ise günümüzde Kayseri iline bağlı Develi ilçesindeki Ermeni ayaklanma/isyan hareketleri ile bunun öncesi ve sonrasındaki Türk-Ermeni ilişkileri arşiv belgeleri ışığında incelenmektedir. Çalışmaya Develi'nin kısa tarihi ile coğrafi ve sosyo-ekonomik durumu ele alınarak giriş yapılmıştır. Birinci bölümde“Ermeni Ayaklanmaları”üç tarihe ayrılmıştır. Bu ayaklanmalar; 1893, 1895 ve 1896 ayaklanmaları, 1905 ayaklanması ve en kanlı dönem olan 1915 ayaklanmasıdır. Bu bölümde ayrıca ayaklanma sonrası“Sevk ve İskân Kanunu”ile Develi'den göç eden Ermeniler, Develi Ermenilerinin misyonerlerle ilişkileri, Develi'de var olan savaş esirleri, ayaklanmalara katılan Ermenilerin yurt dışına kaçışları gibi konular da arşiv belgeleri ışığında tespit edilmiştir. İkinci bölümde Millî Mücadele Dönemi özelindeki Ermeni faaliyetleri işlenmiştir. Ayrıca Ermenilerin köy baskınları, Fransızlarla yaptıkları iş birlikleri ve Develi'nin kurtarılmasında etkili olan kahraman isimler, Develi'de kurulan komite ve cemiyetler bütün ayrıntıları ile anlatılmıştır. Develi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Develi'nin kurtarılmasındaki önemi ve Milli Mücadeleye verdiği katkılara ayrıntılı olarak parantez açılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise Develi'deki sosyal-kültürel yaşam, nüfus, eğitim, ekonomi gibi konular incelenmiş böylece Develi'deki Ermeni-Türk ilişkilerinin bozulmadan önceki durumuna genel bir bakış atılabilmiştir. Çalışmanın tamamında objektif ölçütlere bağlı kalmak adına arşiv belgeleri kapsamlı bir şekilde taranmıştır. Herhangi bir yoruma gerek kalmadan olaylar anlatılmış ve geniş bir kaynak havuzu ortaya çıkartılmıştır.
Özet (Çeviri)
Armenians, whom the Ottoman Empire referred to as“millet-i loyal”, that is,“loyal nation”for centuries, appeared on the stage of history with major problems in the last periods of the empire. Although the problems regarding the Armenians date back to the second half of the 19th century, the process became much deeper, especially after the Armistice of Mudros signed after World War I, when the USA, England, France and Russia provoked the minorities against the state for their ambitions in Anatolia. Armenians came to the fore with rebellion/uprising movements at many points in the Anatolian geography with the support and provocations of the imperialist states. In this study, which generally consists of three parts, the Armenian uprising/rebellion movements in Develi district of Kayseri province and the Turkish-Armenian relations before and after are examined in the light of archive documents. The study was started by discussing the short history of Develi and its geographical and socio-economic situation. In the first chapter,“Armenian Uprisings”are divided into three dates. These uprisings; The 1893, 1895 and 1896 uprisings, the 1905 uprising and the bloodiest period, the 1915 uprising. In this section, issues such as the Armenians who emigrated from Develi with the“Relocation and Settlement Law”after the uprising, the relations of Develi Armenians with missionaries, the prisoners of war in Develi, and the escape of Armenians who participated in the uprising abroad were also determined in the light of archive documents. In the second part, Armenian activities specific to the War of Independence Period are discussed. In addition, the village raids of the Armenians, their cooperation with the French, the heroic figures who were effective in saving Develi, and the committees and societies established in Develi are described in full detail. The importance of the Develi Defense of Rights Society in saving Develi and its contributions to the War of Independence have been opened in parentheses in detail. In the third and last chapter, issues such as social-cultural life, population, education and economy in Develi were examined, so that a general overview of the situation of Armenian-Turkish relations in Develi before the deterioration was possible. Archive documents were scanned comprehensively in order to adhere to objective criteria throughout the study. The events were explained without the need for any comment and a wide source pool was revealed.
Benzer Tezler
- Kayseri il merkezindeki Surp Krikor Lubavoriç ve Surp Asvadzin Ermeni kiliseleri
Two Armennian churches in Kayseri Surp Krikor and Surp Asvadzin
GÜNER SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. M. SACİT PEKAK
- Milli mücadelede Yahyalı ve Ermeniler
Yahyalı and Armenians in the independence war of Turks
HİDAYET ESEN
- 47 numaları Develi Şer'iyye sicilinin transkripsiyonu ve değelendirilmesi (H.1315-1317/M. 1897-1899)
The transcrition and of research of 47 Develi Şer'iyye register (H.1315-1317/M. 1897-1899)
BİLGİN AYDINAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
TarihErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET UĞUR
- Agos and Armenian community: An inquiry on the reformulation of Armenian identity in Turkey
Agos ve Ermeni kimliği: Türkiye'de Ermeni kimliğinin yeniden yapılandırılması üzerine bir araştırma
YASEMİN KOÇ GABRIELSEN
Doktora
İngilizce
2015
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ASLI ÇIRAKMAN DEVECİ
- Sustainable development goals in lower-middle income economy: Relevancy and outlook in Cameroon
Alt gelirli ekonomi'de sürdürülebilir kalkınma hedefleri: Kamerun'da uygunluk ve görünüm
HAMAN ADAMA MOHAMADOU
Doktora
İngilizce
2022
EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR DEVELİ