Gazzâlî'nin Tehafütü'l-Felâsife'sindeki meâd anlayışının Fahreddîn Râzî'nin meâd anlayışıyla karşılaştırılması
Comparison of al-Ghazâli's understanding of meâd in al-Thâfut al-Falâsifa with Fakhr al-Dîn al-Râzî's understanding of meâd
- Tez No: 943174
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER FARUK ERDEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Bu çalışma, meâd inanıncının İslam düşünce tarihindeki farklı yorumlarını ele almaktadır. Ebû Hâmid el-Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife'sinde ele aldığı meâd görüşünün ve eleştirilerinin Fahreddîn Râzî'nin görüşleri ile karşılaştırarak, meâd inancına dair felsefî tartışmaların nasıl şekillendiğini, hangi argümanların kullanıldığını ve bu tartışmaların İslam düşüncesi üzerindeki etkisini incelemektedir. Çalışmamız, meâd kavramının sözlük ve ıstılahî anlamlarından bahsederek, bu kavramı yansıtan ilgili terimlerin (ahiret, kıyamet, haşr, nefs) tahlili, felsefî düşüncede meâd kavramını inceleyerek ve Tehâfütü'l Felâsife'nin yazılış amacını ele alarak başlamaktadır. Bu temel çerçeve, farklı İslam düşünürlerinin meâd anlayışını karşılaştırmak için zemin oluşturmaktadır. Birinci bölümde çalışma, Gazzâlî'nin eleştirdiği Fârâbî ve İbn Sînâ gibi önemli filozofların meâd düşüncelerini ana hatlarıyla ele alıp, onların nefs anlayışlarını, beden-ruh ilişkisine yönelik bakış açılarını ve ölümsüzlük anlayışını incelemektedir. Filozofların nefsin ölümsüzlüğüne ve bedenin yok oluşuna odaklanan yaklaşımları, genellikle hem ruh hem de bedenin dirilişine inanan kelamcıların görüşleriyle karşılaştırılmaktadır. Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife'sindeki felsefî meâd anlayışına yönelik eleştirileri detaylı bir şekilde incelenmektedir. Gazzâlî'nin metodolojisi, argümanlarının mantığı ve filozofların görüşlerini reddetme stratejileri analiz edilmekte, Gazzâlî'nin felsefeye yönelik eleştirel bakışının temelleri araştırılmaktadır. Özellikle Gazzâlî'nin cismanî haşr (bedenin dirilişi), cennet ve cehennemin maddî boyutları gibi konulardaki eleştirileri ve filozofların mecazi yorumlamalarına karşı çıkışı detaylı olarak ele alınmaktadır. Son bölümde, Fahreddîn Râzî'nin meâd düşüncesi merkeze alınarak, Gazzâlî'nin meâd düşüncesi ile karşılaştırılmaktadır. Bu bölümde, Râzî'nin nefs, beden ve ahiret hakkındaki görüşleri ayrıntılı bir şekilde incelenmekte, Gazzâlî'nin eleştirileri ile Râzî'nin meâd anlayışının benzerlik ve farklılıklarına dikkat çekilmektedir. Tezin genel amacı ise meâd inancının İslam düşünce tarihindeki evrimini, felsefe alanındaki yerini ve bu tartışmaların günümüz için önemini ortaya koymaktır. Anahtar Kelimeler : Meâd, Ahiret, Nefs, Diriliş, Gazzâlî, Râzî, Filozoflar
Özet (Çeviri)
This study examines the different interpretations of the belief in the afterlife (ma'ad) in the history of Islamic thought. By comparing Abu Hamid al-Ghazali's view of the afterlife and his critiques in Tahafut al-Falasifah with the views of Fahreddin Razi, it explores how philosophical debates on the belief in the afterlife were shaped, which arguments were used, and the impact of these debates on Islamic thought. Our study begins by addressing the lexical and terminological meanings of the concept of ma'ad, followed by an analysis of related terms that reflect this concept -such as akhirah (hereafter), qiyamah (resurrection), hashr (gathering for judgment), and nafs (soul). It further examines the notion of ma'ad within philosophical thought and explores the purpose behind the writing of Tahafut al- Falasifah. This foundational framework serves as a basis for comparing the understandings of ma'ad held by different Islamic thinkers. In the first chapter, the study outlines the concept of the afterlife (ma'ad) as discussed by significant philosophers such as al-Farabi and Ibn Sina, whom Ghazali criticizes, examining their views on the nature of the soul (nafs), the relationship between body and soul, and the concept of immortality. The philosophers' approaches, which focus on the immortality of the soul and the annihilation of the body, are often compared with the views of theologians who believe in the resurrection of both the soul and the body. Ghazali's critiques of the philosophical understanding of the afterlife, as found in his Tahāfut al-Falāsifa, are analyzed in detail. The study investigates Ghazali's methodology, the logic behind his arguments, and his strategies for rejecting the views of the philosophers. Particular emphasis is placed on Ghazali's criticisms of corporeal resurrection (the resurrection of the body), the material aspects of heaven and hell, and his rejection of the philosophers' symbolic interpretations. In the final section, Fahreddin Razi's concept of the afterlife (ma'ad) is central, and it is compared with Ghazali's view of the afterlife. This section examines Razi's views on the soul (nafs), the body, and the hereafter in detail, highlighting the similarities and differences between Ghazali's critiques and Razi's understanding of the afterlife. The overall aim of the thesis is to reveal the evolution of the belief in resurrection (ma'ad) in the history of Islamic thought, its place in the field of philosophy, and the significance of these discussions for the present day. Key Word : Ma'ad, Afterlife, Soul, Resurrection, Ghazali, Razi, Philosophers
Benzer Tezler
- Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife'si ile Romalı Giles'in Errores Philosophorum'unun kapsam ve üslup açısından mukayesesi
Comparison of Ghazāli's Tehāfut al-Falāsifah and Giles of Rome's Errores Philosophorum in scope and style
SEVDE VATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Felsefeİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAKİM ARICI
- Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife adlı eserinde 'Üç Mesele'nin ele alınışı ve İbn Sînâ'nın görüşleriyle mukayesesi
Describing Three Problems in Al-Ghazzâlî's Tahâfut al-Falâsifah and its comparing with avicenna's views
MUHAMMET ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2012
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN KUTLUER
- Zaman ve imkân bağlamında âlemin ontolojik statüsü: (Tehâfütü'l-Felâsife örneği)
Ontological status of the universe in the context of time and possibility: (Tehāfut al-Falāsifa example)
KAZIM EMRE AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AYDIN
- Hocazâde'nin Tehâfütü'l-Felâsife'sinde insan nefsinin mücerretliği sorunu
The problem of human soul's immateriality in Khojazāde's Tahāfut al-Falāsifa
FATMA ZEHRA KARAYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
- Âlemin ezeliliği meselesinde Gazzâlî ve İbn Rüşd'ün görüşlerinin karşılaştırılması
Comparison of the views of al-Ghazzali and Ibn Rushd on the question of the eternity of the world
OSMAN ÇELİK