Hanefî mezhebinde istihsan ve kerâhiyye konularının değişim ve gelişimi
The evolution and development of istihsan and karâhiyye in the Hanafî school
- Tez No: 943434
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF ŞEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bayburt Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Yaşadığımız asırda her alanda yaşanan hızlı değişim ve dönüşüm nedeniyle insanların dinî düşünceleri, yaşantıları ve din-hayat ikilemindeki algı ve anlayışları da değişmektedir. Bu bağlamda özellikle insanların dinî hayatlarını mantıklı, sistemli, tutarlı ve sağlıklı bir zeminde yaşamalarını temin eden mezheplerin günümüzdeki varlığı ve işlevi daha da önemli hale gelmiştir. Hızla değişen ve gelişen günümüz şartlarında yeni ortaya çıkan meselelerin fıkhî çözümünde tutarlılık ve sistematiklik açısından mezhep sistematiğine baş vurmak önemlidir. Zira yeni bir meselenin doğru tahlilinde benzer ve aynı özellikteki geçmiş örneklerine müracaat etmek, hukukun süreklilik ve güvenilirliğini, hukukçunun da niteliğini gösterir. Hanefî mezhebinde bazı temel fürû-i fıkıh eserlerinde istihsan ve kerâhiyye başlığında işlenen konuları inceleyen bu çalışma, ilgili eserlerde ele alınan konuların içerik, işleniş ve tarihsel gelişimi ile günümüz meselelerine Hanefî mezhebi perspektifinden daha derinlikli ve tutarlı bir değerlendirmede bulunma imkânı sağlamayı hedeflemektedir. Hanefî mezhebinde istihsan ve kerâhiyye başlığında ele alınan konuları inceleyen bu çalışma, bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde istihsan ve kerâhiyyenin kavramsal boyutuna, ilgili kavramlarla münasebetine ve bu kavramların istihsan ve kerâhiyye konuları ile ilişkisine, haram ve mübah kavramları ile benzer ve farklı yönlerine ve ne anlama geldiklerine dair bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde klasik ve sonraki dönem eserlerinde istihsan ve kerâhiyyeye dair konular incelenmiş, öncesi ve sonrası ile kıyaslamalar yapılmış, hükümlerdeki değişim ve farklılıklar gerekçeleriyle ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca meselelerin günümüzdeki boyutuyla ilgili Hanefî mezhebi perspektifinden fıkhî açıklamalara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise bazı güncel fıkıh meseleleri üzerinde durulmuş, bu meselelerin öncesi ve sonrası ile ilişkisine değinilerek fıkhî hükümleri ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Due to the rapid change and transformation occurring in every field in our era, people's religious thoughts, lifestyles, and perceptions and understandings of the religion-life dichotomy are also changing. In this context, the presence and function of madhhabs, which ensure that people practice their religious lives in a logical, systematic, consistent, and sound manner, have become even more important today. In the rapidly changing and developing contemporary conditions, referring to the systematic framework of madhhabs in the jurisprudential resolution of newly emerging issues is crucial for consistency and systematization. This is because consulting past examples with similar characteristics in the correct analysis of a new issue demonstrates the continuity and reliability of law and the competence of the jurist. This study examines the topics discussed under the headings of istihsan (juridical preference) and karāhiyyah (reprehensibility) in some fundamental furū' al-fiqh (substantive law) works of the Hanafi school. It aims to provide a more in-depth and consistent evaluation of contemporary issues from the perspective of the Hanafi school by analyzing the content, treatment, and historical development of these subjects in the relevant works. This study, which examines the topics addressed under the headings of istihsan and karāhiyyah in the Hanafi school, consists of an introduction and three chapters. The first chapter discusses the conceptual dimension of istihsan and karāhiyyah, their relationships with related concepts, their connections to istihsan and karāhiyyah topics, their similarities and differences with the concepts of haram (prohibition) and mubah (permissibility), and their meanings. The second chapter analyzes the topics related to istihsan and karāhiyyah in classical and later works, making comparisons between earlier and later periods and highlighting the changes and differences in rulings along with their justifications. Additionally, it provides jurisprudential explanations from the perspective of the Hanafi school regarding the contemporary dimensions of these issues. The third chapter focuses on certain contemporary jurisprudential issues, examining their relationships with past rulings and presenting their legal judgments.
Benzer Tezler
- İslam Hukukunda istihsan ve kerâhiyet
Al-istihsan and Al-karahiyah in Islamic Law
FATMA BETÜL SATOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ DÖNDÜREN
- Hanefi mezhebinde yiyecek ve içeceklerde helallik ve haramlık ölçüleri
Criteria for permissible (halal) versus forbidden (haram) foods in the Hanafi sect (Mazhab) of islam
MUSTAFA BORAN
Doktora
Türkçe
2016
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVHİT AYENGİN
- Hanefi mezhebinde istihsan anlayışı ve uygulaması
İstihsan understandign and its application in Hanefi denomination
MUHARREM ÖNDER
- Mâlikî mezhebinde istihsân anlayışı -El-Bacī örneği-
The concept of istihsan in the maliki school of law-The sample of El-Bacī-
İBRAHİM MOHAMMED
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN TAN
- التعليل المصلحي في المذهب الحنفي (بدائع الصنائع مثالا)
Hanefî mezhebinde maslahatla Ta'lil (Bedâ'i'u's-sanâ'i' örneği)
SHADI I. A. QADDUMI
