Türk destanlarında yaratılış anlayışı ve semitik kozmogonilerle ilişkisi
The concept of creation in Turkish epics and its relation to semitic cosmogonies
- Tez No: 943810
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ İHSAN YİTİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Türk Destanları, Semitik Dinler, Yaratılış, Kozmogoni, Teogoni, Antropogoni, Eskatoloji, Turkish Epics, Semitic Religions, Creation, Cosmogony, Theogony, Anthropogony, Eschatology
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
ÖZET Yüksek Lisans Tezi Türk Destanlarında Yaratılış Anlayışı ve Semitik Kozmogonilerle İlişkisi Hatice NACIR Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Felsefe ve Din Bilimleri Programı İnsanoğlunun var oluşundan itibaren tüm medeniyet ve toplumlarda üzerine düşünülen ve genellikle irdelenen birtakım kavramlar bulunmaktadır. Bu kavramların başında gelen, insanlarda merak uyandıran kavram yaratılış kavramıdır. Yaratılışa bağlı olarak, evrenin yaratılışı, tanrının var oluşu, insanın yaratılışı ve yaratılan her şeyin son bulması önemli başlıklar olarak göze çarpmaktadır. Bilimsel bir ifadeyle kozmogoni, teogoni, antropogoni ve eskatoloji kavramları tarih boyunca gerek filozofların gerekse de bilim adamlarının çalışmalarının odağında yer almıştır. Bu çalışmamızın amacı Türk destanlarında kozmogoni, teogoni, antropogoni ve eskatoloji kavramlarının incelenmesi ve bu öğelerin Semitik dinlerdeki anlatımlarla benzerliklerin ve farklılıklarının ortaya konulmasıdır. Çalışmamızın ilk bölümünde sınıflandırmaları da dikkate alınarak Türk Destanları kendi dönemleri içinde orijinal metinlerinin eşliğinde ortaya konulmuştur. İkinci bölümde kozmogoni ve teogoni kavramlarına, üçüncü bölümde ise antropogoni ve eskatoloji kavramlarına ait düşünceler Türk Destanlarında ve Semitik Dinlerde örneklendirilip, benzerlikleri ve farklılıkları değerlendirilmiştir. Belirlenen destanlar hakkında bilgi toplanması, toplanan bilgilerin incelenip analizinin yapılması için doküman analiz tekniği ve destanlarda ele alınan konuların Semitik dinler ile karşılaştırması için de dinler tarihine özgü“tarihi-karşılaştırmalı”metodunu kullanılmıştır. İnsanoğlu, yaşam serüveni boyunca merak ettiği yaratılış odağındaki konuları bazen ilahi kaynaklı olarak bazen de toplum içinde ortaya çıkan bilgiler ile nesilden nesile aktararak kendi hikayesini oluşturmuştur. İnsan yaşadığı coğrafyada sürekli olarak birbiri ile etkileşim içinde olduğu için anlatılan mitlerin, kabul edilen inanç ve düşüncelerin benzerlikler barındırması da kaçınılmaz olmuştur. Semitik dinlere ait metinlerin yorumlanmasında da mitolojinin etkisini görülmüştür.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Master's Thesis The Concept of Creation in Turkish Epics and Its Relation to Semitic Cosmogonies Hatice NACIR Dokuz Eylül University Graduate School of Social Sciences Department of Philosophy and Religious Sciences Philosophy and Religious Sciences Program Since the existence of mankind, there are some concepts that have been thought about and generally examined in all civilizations and societies. One of the most important of these concepts and the one that arouses curiosity in people is the concept of creation. Depending on creation, the creation of the universe, the existence of God, the creation of human beings and the end of everything created stand out as important topics. In scientific terms, the concepts of cosmogony, theogony, anthropogony and eschatology have been at the center of the studies of both philosophers and scientists throughout history. The aim of this study is to examine the concepts of cosmogony, theogony, anthropogony and eschatology in Turkish epics and to reveal the similarities and differences of these elements with the narratives in Semitic religions. In the first part of our study, Turkish Epics are presented in their own periods in the presence of their original texts, taking into account their classification. In the second part, the concepts of cosmogony and theogony, and in the third part, the ideas of anthropogony and eschatology are exemplified in Turkish Epics and Semitic Religions and their similarities and differences are evaluated. The document analysis technique was used to collect information about the epics, to examine and analyze the collected information, and the“historical-comparative”method specific to the history of religions was used to compare the issues addressed in the epics with Semitic religions. Human beings have created their own story by transferring the issues in the focus of creation, which they have been curious about throughout their life adventure, from generation to generation, sometimes with divine origin and sometimes with the information that emerged within the society. Since human beings are constantly interacting with each other in the geography where they live, it has been inevitable that the myths told and the beliefs and thoughts accepted have similarities. The influence of mythology was also seen in the interpretation of the texts of Semitic religions.
Benzer Tezler
- Kazak destanlarında halk hukuku unsurlarının değerlendirilmesi
Evaluation of elements of folk law in kazakh epics
SEVGİ DAL
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR FEDAKAR
- Oğuz Kağan ve Dede Korkut destanlarında dağ kültü
Mountain cult in Oğuz Kağan and Dede Korkut epics
SELİME İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİKMET DEMİRCİ
- Kırgız mitolojisinin ansiklopedik sözlüğü (A)
Encyclopedic dictionary of Kyrgyz mythology (A)
SELİM ÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Kırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OZAN YILMAZ
- Die Suche nach einer terminologischen Äquivalenz zum Begriff Der Metapher im Türkischen durch Vergleich von Rhetorik und belâgat
Metafor Kavramına Retorik- Belâgat Mukayesesi İçinde ve Belâgat Terminolojisinde Kavramsal Karşılık Arayışları
MEHMET AKİF DUMAN
Doktora
Almanca
2018
DilbilimJohannes Gutenberg-Universität MainzTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HENDRİK BOESCHOTEN
- Otelin hayaleti: Bir anti kahraman anlatısı olarak Anayurt Oteli filmi
The ghost of the hotel: The movie 'Anayurt Oteli' as an anti hero narrative
BİLGİ GÜNEŞ HIZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Radyo-Televizyonİstanbul Kültür ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ORHAN GÖZTEPE