Rıfat Ilgaz'ın Hababam Sınıfı romanında yer alan kalıplaşmış dil birimleri
The formulaic linguistic units in Rıfat Ilgaz's Hababam Sınıfı novel
- Tez No: 943816
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Alanyazında“söz varlığı”(vocabulary), genellikle bir dildeki sözlerin tamamını ifade ettiği şeklinde kabul görmektedir. Bu bütün, sözcüklerden ve kalıplaşmış dil birimlerinden oluşmaktadır. Öte yandan, bir dilin söz varlığında yer alan sözler bütünü, dilin“kültürel aktarım aracı”olmasının bir sonucu olarak, toplum hafızasına işlenmekte ve o toplumun bireyleri tarafından nesilden nesile aktarılmaktadır. Bilhassa, kalıp hâlinde dil kullanıcılarının hafızasına yerleşen“kalıplaşmış dil birimleri”(formulaic linguistic units), kalıplaşmış olmaları nedeniyle, varlığını bozulmadan devam ettirerek, kültür taşıyıcılığı vazifesini yerine getirmektedir. Bu nedenle, söz varlığı denilince, yalnızca o dilin sözcüklerinin değil; deyimler, atasözleri, ikilemeler, birleşikler ve kalıp sözlerin (kalıplaşmış dil birimleri) de anlaşılması gerekmektedir. Türkçemizi kültürel yönden besleyen yazarlarımız arasında yer alan ve“toplumcu gerçekçi”bir bakış açısıyla, halka yakın bir duruş sergileyen Rıfat Ilgaz, Hababam Sınıfı romanında kalıplaşmış dil birimlerine sıklıkla başvurmuştur. Öte yandan, dil ve kültür ilişkisini yaşadığı dönemdeki perspektiften yorumlayabilen Ilgaz'ın romanlarını, kalıplaşmış dil birimleri yönünden ele alan araştırma sayısı oldukça sınırlıdır. Dolayısıyla çalışma, kalıplaşmış dil birimlerinin Ilgaz'ın söz konusu romanında nasıl yer aldığını ve ne sıklıkla kullanıldığını ortaya çıkararak, dil ve kültür ilişkisi bağlamında alanyazına katkıda bulunmaktadır. Ayrıca yazarın hayatı, edebi kişiliği ve eserleri de konunun daha iyi anlaşılması bakımından faydalı olacağı düşüncesiyle, incelemeye tabi tutulmuştur. Bunun yanı sıra, Hababam Sınıfı romanına kısaca değinilmekte ve söz konusu romanın doğuşunda rolü olduğu düşünülen o dönemin toplumsal sıkıntıları ve eğitim sistemindeki aksaklıklar da tartışılmıştır. Hababam Sınıfı romanında geçen ve kaynak tarama yöntemiyle tespit edilen kalıplaşmış dil birimlerinin, geçtikleri sayfa ve satır numaraları ışığında, alt başlıklar hâlinde sözlüksel dizini yapılmıştır. Son olarak, Hababam Sınıfı'ndaki kalıplaşmış dil birimleri; kullanım sıklıkları ve yapısal, anlamsal ve işlevsel özellikleri bağlamında analiz edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In literature, the term“vocabulary”is generally accepted to refer to all the words in a language. On the other hand, the totality of words in a language's vocabulary, as a result of the language being a“cultural transmission tool”, is processed into the collective memory of society and passed down from generation to generation by its members. Especially,“formulaic linguistic units”, which become ingrained in the memory of language users, fulfill the function of cultural transmission by continuing to exist without being distorted due to their stereotyped nature. For this reason, it is important not only to understand the words of a language but also to mention“sayings, proverbs, reduplications, compounds, and formulaic expressions,”in other words, formulaic linguistic units. Rıfat Ilgaz, a writer who nourishes Turkish culture and presents a“social realist”perspective with a close stance on the people, generously uses formulaic linguistic units in his novel Hababam Sınıfı. However, the literature on analyzing Ilgaz's novels, particularly in terms of formulaic linguistic units, from the perspective of the period he lived in, is quite limited. Therefore, the purpose of this study is to contribute to the literature by revealing how formulaic linguistic units are used in this specific novel and how frequently they occur, in the context of the relationship between language and culture. Furthermore, the author's life, literary personality, and works are examined to understand the topic better. In addition, a brief discussion is made about Hababam Sınıfı, along with a consideration of the social struggles and educational system problems of that period, which are thought to have played a role in the birth of the novel. A lexical index of the formulaic linguistic units identified through the source-searching method in Hababam Sınıfı is created in subsections, along with the page and line numbers where they occur. Moreover, examples of Ilgaz's unique uses of formulaic linguistic units in the novel are provided. Finally, the formulaic linguistic units in Hababam Sınıfı are analyzed in terms of their frequency of use, and structural, semantic, and functional characteristics.
Benzer Tezler
- Rıfat Ilgaz'ın romanlarında aile
Family in Rıfat Ilgaz novels
ERGÜL TAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİNARA DUİSEBAYEVA
- Türk romanında gülmece: 1950'den günümüze
Humour in Turkish novel: From 1950 to today
ESRA KARLIDAĞ
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimHacettepe ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
- Rıfat Ilgaz ve Hababam sınıfı
Rifat Ilgaz and Hababam Sinifi
DİLEK KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH ACEHAN
- Humor in Hababam Sınıfı: A descriptive study
Hababam Sınıfı'nda mizah: Betimleyici bir çalışma
HİLAL ERGÜL
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EVREN ALPASLAN
- Die vergleichende Darstellung des Lehrerverhaltens in den Werken von Rıfat Ilgazs „Hababam Klasse' und von Stephan Serins „Föhn mich nicht zu' aus der pädagogischen und humoristischen Sicht
A comparison of teacher behaviors in Rıfat Ilgaz's 'Hababam Sınıfı' and Stephan Serin's 'Föhn Mich Nicht Zu' in terms of humor and pedagogy
GÜLAY BOLATTEKİN
Yüksek Lisans
Almanca
2014
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ KOÇ