Determination of international tourism demand in Turkey: Panel data analysis
Türkiye'de uluslararası turizm talebinin belirlenmesi: Panel veri analizi
- Tez No: 943902
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OSMAN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Turizm, Economics, Tourism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Turizm sektörü, gelişmekte olan ülkeler için önemli bir gelir kaynağıdır. Emek-yoğun bir sektör olması nedeniyle, istihdam ve gelir yaratımı gibi temel makroekonomik göstergeleri önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle turizm talebinin sürdürülebilirliği, ekonomik istikrarın ve büyümenin korunması açısından kritik öneme sahiptir. Turizm talebini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, politika yapıcıların sektörü desteklemeye yönelik sistematik ve hedefe yönelik stratejiler geliştirmelerini mümkün kılar. Bu bağlamda, çalışmanın temel amacı, uluslararası turizm talebini etkileyen başlıca faktörleri incelemek olup, özellikle Türkiye ve turizmin ulusal gelirde önemli bir yer tuttuğu diğer gelişmekte olan ekonomilere odaklanmaktır. Çalışma, Türkiye'ye yönelik turizm talebini, Dünya Bankası tarafından üst-orta gelir grubunda sınıflandırılan 24 gelişmiş piyasa ekonomisinden gelen turist sayısı üzerinden ele almaktadır. Bu ülkeler, kişi başına gelir düzeyleri bakımından benzer özellikler göstermekte olup, turizm sektörlerinin gelişmişlik düzeyleri açısından da ortak noktalara sahiptir. Her bir ülke kendine özgü turistik çekiciliklere sahip olmakla birlikte, turizm gelirleri gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) içinde önemli bir pay oluşturmaktadır. Modelleme sürecini yönlendirmek amacıyla ilgili literatür taranmış ve bağımlı ile bağımsız değişkenler bu doğrultuda belirlenmiştir. Bağımlı değişken, Türkiye'ye her bir kaynak ülkeden gelen turist sayısı olup, uluslararası turizm talebinin bir göstergesi olarak kullanılmaktadır. Bağımsız değişkenler ise turizm harcamaları, döviz kuru, hava kirliliği, satın alma gücü, siyasi istikrar, fiyat rekabetçiliği, nüfus, ticaret hacmi ve COVID-19 pandemisinin etkisidir. Çalışmada, Dünya Bankası, UNWTO ve ilgili ülkelerin ulusal istatistik kurumlarından derlenen, 2000-2023 dönemini kapsayan 24 yıllık bir veri seti kullanılmıştır. Veri seti hem zaman serisi hem de kesit verisi içerdiği için sabit etkiler ve rassal etkiler panel veri modelleri kullanılmıştır. Bulgular, turizm harcamalarındaki artışın Türkiye'ye yönelik turizm talebini olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Ayrıca, Türkiye'nin göreli fiyat rekabetçiliğindeki iyileşmenin ülkeyi daha cazip ve uygun fiyatlı bir destinasyon hâline getirerek turist girişlerini artırdığı tespit edilmiştir.Buna karşılık, döviz kuru dalgalanmaları ile turizm talebi arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. Kaynak ülkelerdeki çevresel faktörler, özellikle hava kirliliği, talebi olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca, kaynak ülkelerdeki siyasi istikrarsızlıkların Türkiye'nin uluslararası turistler açısından cazibesini azalttığı da ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
The tourism sector represents a vital source of income for developing countries. Moreover, as a labor-intensive industry, it significantly influences key macroeconomic indicators such as employment and income generation. Sustaining tourism demand is therefore crucial for maintaining economic vitality. Identifying the determinants of tourism demand enables policymakers to implement systematic and targeted strategies to support the sector. In this context, the primary aim of this study is to examine the key factors influencing international tourism demand, with a particular focus on Türkiye and other developing economies where tourism constitutes an essential pillar of national income. The study examines Türkiye's tourism demand from 24 countries classified as developed economies. These countries share comparable per capita income levels, as they fall within the upper-middle income group according to the World Bank classification. In addition to their economic similarities, they also exhibit comparable characteristics in terms of tourism sector development. Each country possesses distinct touristic attractions, and tourism revenues constitute a significant proportion of their gross domestic product (GDP). Within the scope of the study, relevant literature was reviewed to guide the modeling process, and the dependent and independent variables were selected accordingly. The dependent variable is the number of tourists arriving in Türkiye from each source country, used as an indicator of international tourism demand. The independent variables include tourism expenditures, exchange rate, air pollution, purchasing power, political stability, price competitiveness, population, trade volume, and the impact of the COVID-19 pandemic. The study utilizes a 24-year dataset covering the period from 2000 to 2023, compiled from the World Bank, UNWTO, and the national statistical agencies of the respective countries. Given that the dataset includes both time-series and cross-sectional data, fixed and random effects panel data models were employed. The findings indicate that increased tourism expenditures positively influence tourism demand for Türkiye. Additionally, an improvement in Türkiye's relative price competitiveness enhances its appeal as an affordable destination, thereby increasing tourist inflows. Conversely, a negative relationship was found between exchange rate fluctuations and tourism demand. Environmental factors, such as air pollution of origin countries, also negatively impact demand. Moreover, political instability in source countries has been shown to adversely affect the Türkiye's attractiveness to international tourists.
Benzer Tezler
- Türkiye'de turizm talebinin belirleyicileri: Panel veri analizi
Determinants of tourism demand in Turkey: A panel data analysis
EMEL KOÇTEPE
- Gökçeada'nın kültürel peyzaj değerlerinin belirlenmesi ve korunmasına yönelik ilkeler
Determination of cultural landscape values of Gokceada and principles for the conservation
AYŞE CEREN GÜLER
Doktora
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Döviz kurunu belirleyen faktörler ve kur riski
Determination of foreign exchange rates and foreign exchange risk
MEHMET COŞKUN ÖZAVNİK
- Gümrük Birliği sürecinin Türk sermaye piyasasına etkileri
The Effects of Customer Union course on Turkish capital market
ÖNDER HALİSDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
EkonomiMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN ULUDAĞ