Terörı̇zm ve aı̇le araştırmalarının kesı̇şı̇mı̇: Sı̇stematı̇k bı̇r lı̇teratür taraması
Intersection of terrorism and family research: A systematic literature review
- Tez No: 944117
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE GÖNÜLLÜ ATAKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 310
Özet
Bu çalışma, 2000-2024 yılları arasında yayınlanan 33 hakemli çalışmanın sistematik bir literatür taramasından yola çıkarak radikalleşme, terörizm ve terörle mücadele süreçlerinde ailenin çok yönlü rolünü araştırmaktadır. Terörizmde ideolojinin, siyasi şikayetlerin ve küresel yapıların rolü kapsamlı bir şekilde araştırılmış olsa da, hem risk hem de koruyucu bir faktör olarak ailenin etkisi akademik literatürde nispeten az çalışılmış ve parçalı kalmıştır. Bu araştırma, ailenin radikalleşmeye katılımı ve terörle mücadele ve radikalleşmeyi azaltma çabalarındaki potansiyeli ile ilgili tekrar eden temaları, kavramsal çerçeveleri ve pratik çıkarımları belirlemek için nitel bir meta-sentez yaklaşımı kullanarak bu boşluğu ele almaktadır. NVivo 12 aracılığıyla tematik kodlama kullanılarak dört ana kategori sentezlenmiştir: (1) Radikalleşmede Ailenin Rolü, (2) Terörle Mücadele ve Radikalleşmeden Uzaklaşmada Ailenin Rolü, (3) Terörizm veya Radikalizmi Etkileyen Aile Faktörleri ve (4) Radikalleşmeyi Önlemede Aile. Bu kapsayıcı kodlar içerisinde, ideolojinin nesiller arası aktarımı, duygusal travma, toplumsal cinsiyet dinamikleri, ebeveynlik uygulamaları, ulus ötesi marjinalleşme ve nesiller arası iyileşme gibi alt temalar, ailelerin radikalleş(tir)me yörüngesini etkilediği merkezi mekanizmalar olarak ortaya çıkmıştır. Bulgular, ailelerin bu süreçlerde yekpare aktörler olmadığını ortaya koymaktadır. Bazı bağlamlarda, özellikle nesiller arası şikayetlerin, otoriter ebeveynliğin veya duygusal ihmalin hüküm sürdüğü durumlarda, aşırılık yanlısı ideolojiler için kuluçka görevi görmektedirler. Diğer durumlarda ise aileler, özellikle duygusal kabul, iletişim ve toplumsal katılımın mevcut olduğu durumlarda, dayanıklılık ve yeniden bütünleşme aracıları haline gelirler. Aile aynı anda hem bir kırılganlık alanı hem de bir direnç mekanizması olabilir. Bu ikirciklilik, ailenin risk ya da koruyucu faktör olarak basitleştirilmiş ikiliğine meydan okumakta ve rolünün daha ilişkisel, kesişimsel ve dinamik bir şekilde anlaşılmasını gerektirmektedir. Bu araştırmanın önemli bir katkısı, radikalleşmenin duygusal ve psikososyal boyutlarına vurgu yaparak, aşırıcılığa giden bireysel yörüngelerin genellikle sadece ideolojik inançlar tarafından değil, ailesel kopuşlar, çözülmemiş travma ve kimlik ve aidiyet arayışı tarafından yönlendirildiğini göstermesinde yatmaktadır. Benzer şekilde, başarılı terörle mücadele stratejileri, aileleri gözetim veya zorlama araçları yerine iyileşme, güven ve ahlaki netlik alanları haline gelmeleri için desteklediklerinde en etkili olanıdır. Bu çalışma aynı zamanda, yeterli yapısal veya duygusal destek sağlamadan aileleri radikalleşmeyle mücadele çabalarında araçsallaştırma yönündeki politika eğilimini de eleştirmektedir. Aileleri dönüştürücü potansiyele sahip karmaşık, yaşanmış alanlar olarak kabul eden travma-bilinçli ve toplum-köklü yaklaşımlara doğru bir kaymayı savunmaktadır. Bu nedenle, aile yalnızca radikalleşmenin gerçekleştiği bir bağlam olarak değil, daha geniş terörizm ve dayanıklılık ekolojisinde aktif, gelişen bir aktör olarak anlaşılmalıdır. Bu araştırma, akademik ve politika tartışmalarında aileyi merkeze alarak, şiddete varan aşırıcılıkla mücadelede daha insan merkezli ve sosyal temelli bir yaklaşım sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study explores the multifaceted role of the family in the processes of radicalization, terrorism, and counterterrorism, drawing from a systematic literature review of 33 peer-reviewed studies published between 2000 and 2024. Although the role of ideology, political grievances, and global structures in terrorism has been extensively explored, the influence of family as both a risk and protective factor remains relatively understudied and fragmented in the scholarly literature. This research addresses this gap by employing a qualitative meta-synthesis approach to identify recurring themes, conceptual frameworks, and practical implications related to the family's involvement in radicalization and its potential in counterterrorism and deradicalization efforts. Using thematic coding through NVivo 12, four major categories were synthesized: (1) Family Role in Radicalization, (2) Family Role in Counter-terrorism and Deradicalization, (3) Family Factors that Influence Terrorism or Radicalism, and (4) Family in Preventing Radicalization. Within these overarching codes, subthemes such as intergenerational transmission of ideology, emotional trauma, gender dynamics, parenting practices, transnational marginalization, and intergenerational healing emerged as central mechanisms through which families influence the trajectory of (de)radicalization. The findings reveal that families are not monolithic actors in these processes. In some contexts, they serve as incubators for extremist ideologies, especially where intergenerational grievances, authoritarian parenting, or emotional neglect prevail. In other cases, families become agents of resilience and reintegration, especially when emotional acceptance, communication, and community engagement are present. The family can simultaneously be a site of vulnerability and a mechanism for resistance. This ambivalence challenges the simplistic binary of the family as either a risk or protective factor and calls for a more relational, intersectional, and dynamic understanding of its role. A key contribution of this research lies in its emphasis on the emotional and psychosocial dimensions of radicalization, showing that individual trajectories into extremism are often driven not just by ideological beliefs but by familial ruptures, unresolved trauma, and a search for identity and belonging. Similarly, successful counterterrorism strategies are most effective when they support families in becoming sites of healing, trust, and moral clarity rather than instruments of surveillance or coercion. This study also critiques the policy tendency to instrumentalize families in counter-radicalization efforts without providing adequate structural or emotional support. It advocates for a shift toward trauma-informed and community-rooted approaches that recognize families as complex, lived spaces with transformative potential. Therefore, the family must be understood not merely as a context within which radicalization occurs, but as an active, evolving actor in the broader ecology of terrorism and resilience. By centering the family in academic and policy discussions, this research offers a more human-centered and socially grounded approach to countering violent extremism.
Benzer Tezler
- The mediating role of event-related houseld discussions in the relationship between family factors and psychological adjustment in children and adolescents exposed to terrorism and community violence
Terörizm ve toplumsal şiddete maruz kalan çocuk ve ergenlerin aile faktörleri ve psikolojik uyumu arasındaki ilişkide olaya ilişkin ev-içi konuşmaların rolü
ELİF TEKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
PsikolojiTED ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ILGIN GÖKLER DANIŞMAN
- Terörizm, Türkiye'de terör olgusu ve PKK/PYD
Terrorism, the Phenomenon of terror in Turkey, and PKK/PYD
GÜNGÖR GÖKDAĞ
Doktora
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerNecmettin Erbakan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER KUTLU
- Terörizmin finansmanı olarak narko terör: Türkiye'nin narko terörizmle mücadelesi
Narcoterrorism as financing of terrorism: Türkiye's fight against narcoterrorism
OGÜN GÜNALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Kamu YönetimiKastamonu ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN KARACAN
- Doğu Türkistan toplama kampları bağlamında Çin Halk Cumhuriyeti'nde insan hakları sorunları
In the context of East Turkestan concentration camps human rights issues in the People's Republic of China
AYŞE BEYZA ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Hukukİstanbul Bilgi ÜniversitesiHukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT TARHANLI
- Terörizm ve makroekonomik göstergelerin uluslararası göç üzerine etkileri: Üst orta gelirli ülkeler üzerine panel veri analizi
The effects of terrorism and macroeconomic indicators on international migration: A panel data analysis on upper middle income countries
TESLİME YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEYSEL YILMAZ