Görme engelli bireylerde mekân algısı oluşturmaya yönelik arayüz tasarım çözümlemeleri bağlamında mobil uygulama sanat galerisi örneği
A mobile art gallery application example in the context of interface design analyses aimed at developing spatial perception in visually impaired individuals
- Tez No: 944238
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYDIN ZOR
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Bu çalışma, görme engelli bireylerin sanat eserlerine erişimini artırmak ve mekânsal algılarını dijital ortamda desteklemek amacıyla geliştirilen“B612 Sanat Galerisi”isimli mobil uygulamanın tasarım ve değerlendirme sürecini kapsamaktadır. Araştırma kapsamında, öncelikle görme engelliliğin tanımı, bu bireylerin dijital ortamlardaki erişilebilirlik gereksinimleri ve grafik tasarım alanında yapılan mevcut çalışmalar incelenmiş; erişilebilir arayüz tasarımı, mekân algısı ve dijital müze/sanat galerisi örnekleri bağlamında kuramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Uygulama sürecinde Figma kullanılarak erişilebilirlik ilkeleri doğrultusunda bir mobil arayüz tasarımı geliştirilmiştir. Bu tasarımda kontrast renk seçenekleri, yazı karakteri değişimleri gibi görme engelli kullanıcıların deneyimini zenginleştirmeye yönelik çözümler uygulanmıştır. Tasarlanan arayüz yazılıma aktarılarak sesli betimleme, ekran okuyucuya yönelik etiketleme ve stereo ses gibi özellikler eklenerek uygulama zenginleştirilmiştir. Çalışmanın nitel araştırma aşamasında, uygulama prototipi 10 görme engelli katılımcı ile birebir çevrimiçi oturumlar aracılığıyla test edilmiş; TalkBack ve Voice Assistant gibi Android uyumlu ekran okuyucular eşliğinde kullanıcı deneyimleri gözlemlenmiş ve yarı yapılandırılmış görüşmelerle veriler toplanmıştır. Elde edilen bulgular, katılımcıların uygulamayı genel olarak erişilebilir, anlaşılır ve yön bulma açısından destekleyici bulduklarını; özellikle sesli betimlemelerin ve uzamsal ses yönlendirmelerinin mekân algısını güçlendirdiğini göstermiştir. Bununla birlikte, ses kontrolleri, erişilebilirlik ayarlarına kolay ulaşım ve seslendirme çeşitliliği gibi alanlarda geliştirme önerileri getirilmiştir. Bu bulgular, erişilebilir dijital sanat uygulamalarının görme engelli bireyler için anlamlı, bağımsız ve katılımcı bir sanatsal deneyim sunabileceğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, grafik tasarım ve kullanıcı deneyimi alanında erişilebilir dijital kültürel içerik üretiminin önemini vurgulamakta ve görme engelli bireylerin dijital sanat deneyimlerine katılımını artırmak üzere örnek bir model sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study encompasses the design and evaluation process of a mobile application titled“B612 Art Gallery,”developed to enhance access to artworks and support spatial perception in digital environments for individuals who are visually impaired. As part of the research, the concept of visual impairment, accessibility requirements in digital environments, and existing practices in the field of graphic design were examined. A theoretical framework was established through discussions on accessible interface design, spatial perception, and examples of digital museums and art galleries. During the development phase, an accessible mobile interface was designed using Figma in line with accessibility principles. The interface incorporated features aimed at enriching the user experience for visually impaired individuals, including high-contrast color options and adjustable typefaces. The designed interface was then transferred to software, and further enriched with functionalities such as audio descriptions, screen reader-compatible labeling, and stereo sound. In the qualitative research phase, the application prototype was tested with 10 visually impaired participants through individual online sessions. User experiences were observed with Android-compatible screen readers such as TalkBack and Voice Assistant, and data were collected through semi-structured interviews. The findings revealed that participants generally found the application to be accessible, comprehensible, and supportive in terms of navigation. In particular, audio descriptions and spatial audio cues were noted to enhance the perception of space. However, participants also suggested improvements in areas such as voice controls, easier access to accessibility settings, and the availability of voice options. In conclusion, this study emphasizes the significance of producing accessible digital cultural content within the domains of graphic design and user experience. It presents an exemplary model for promoting the participation of visually impaired individuals in digital art experiences, enabling a more meaningful, independent, and inclusive engagement with the arts.
Benzer Tezler
- Görmeyen bireylerin mekan algısı ve deneyimleri çerçevesinde mekânsal çok-duyululuk
Spatial multi-sensoriality through the experiences and spatial perception of visualy disabled individuals
AYLİN AYNA
Doktora
Türkçe
2018
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ZEYNEP AYGEN
- Urban psychology: Evaluatıng the nexus between urban well-beıng and plannıng over the case of kuzguncuk
Kent psikolojisi: kentsel refah ve planlama ilişkisinin kuzguncuk örneği üzerinden değerlendirilmesi
BAN QUSAY SHAREEF ALDARWISH
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İMGE AKÇAKAYA WAITE JR
- Sosyal medyada yabancılaşmanın felsefi ve psikolojik açıdan çözümlemesi
Philosophy and psychological analysis of alienation in social media
ALİ ÖNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBiruni ÜniversitesiPsikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN ÖMERUSTAOĞLU
- Görme engellilerde dini sosyalleşme
The religious socialization of the visually disabled
GÜLDEREN DURNA
- Görme engellilerin mekân algısının metro istasyonları özelinde incelenmesi
Investigation of visually imrapired people's perception of space on metro stations
ZÖHRE KILIÇ BUDUMLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkGebze Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP TARÇIN TURGAY