Geri Dön

Hikâye anlatıcılarından oyunculara Orta Çağ Türklerinde performansın tarihi

From storytellers to actors history of performance in the Middle Ages Turks

PDF İndir

  1. Tez No: 944628
  2. Yazar: ALİYE GÖKNUR GÜRCAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ADNAN ÇEVİK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Performans, Ritüel, Selçuklu, Türk Tiyatrosu, Türk Kültürü, Performance, Ritual, Seljuk, Turkish Theatre, Turkish Culture
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 189

Özet

Öncelikle antropoloji, sosyoloji ve etnoloji literatürüne dahil edilen performans kavramı, 1950'li yıllarda Milton Singer'in önerisiyle izleyici önünde gerçekleştirilen eylemleri ve ritüel ya da ayin gibi topluca yapılan rutinleri tanımlamak için kullanılmıştır. Sahne olarak tasarlanmış ya da sahne olarak kullanılan mekanlara özgü gösterileri ve belirlenmiş davranış kalıplarının tekrar edildiği toplu eylemleri kapsayan performans teorileri, toplumları daha iyi anlamak için bir fırsat olarak görülmüştür. 1960 ve 70'li yıllarda antropologlar, performansçı-izleyici (anlatıcı-dinleyici) paylaşımına dikkat çeken sosyal bağlamı öne çıkarmıştır. Bu bağlam, kültürün bütünsel yorumu için önemlidir. Maskelerle zenginleştirilen performanslar, dini ritüellerde de sunulduğunu gösterirken, inançların oyun ve eğlence kültürüyle birleşerek geniş hakimiyet alanları yarattığını ortaya koyar. Savaşçı yönleriyle ve at üzerindeki becerileriyle tanınan Türkler aynı zamanda teatral bir yaşama sahiptir. Onlar, estetik değer üretirken günlük yaşamı eğlence kültürüyle kolaylaştırmışlardır. Ortak duyguların ve alanların paylaşıldığı ritüeller gibi sahnelenen gösteriler de Türk toplumsal yaşamında, bireyler arası iletişimini pekiştirmiştir. Kadim zamanlardan başlayan performansa dayalı yaşamlarının kültürel devamlılığı sağladığı görülmüştür. Geniş bir coğrafyada çatışarak, bölünerek ve/veya birleşerek bin yıllar boyunca geleneklerini muhafaza etmeyi başaran Türklerin kültürü, büyük ölçüde performans teorileri aracılığıyla tutarlı bir şekilde izlenebilmektedir. Türk tarihinin aydınlanmasında mühim bir görev üstlenen sözlü anlatım ürünleri, dilden dile dolaştıkları zamanlarda izleyiciye sosyal paylaşım alanı açarken, modern dönemlerde kültürün anlaşılmasına kaynaklık etmiştir. Selçuklularda hikâye anlatanlara, destan söyleyenlere gösterilen ilgi, bu geleneğin köklü bir şekilde varlığını sürdürdüğünü göstermektedir. Bu performansçılar, zamanın ruhuna göre dönüşerek nesilden nesile kültür aktaran önemli figürler olmuştur. Geleneksel sanat formlarının, kültürel varlığın korunmasına ve toplumsal bağların güçlenmesine yardımcı olduğu bir gerçektir.

Özet (Çeviri)

The concept of performance, which was first included in the literature of anthropology, sociology and ethnology, was used in the 1950s with the suggestion of Milton Singer to describe actions performed in front of an audience and routines performed collectively such as rituals or ceremonies. Performance theories, which include performances specific to spaces designed or used as stages and collective actions where determined behaviors are repeated, were seen as an opportunity to better understand societies. In the 1960s and 70s, anthropologists highlighted the social context that draws attention to the performer-audience (narrator-listener) sharing. This context is important for the holistic interpretation of culture. Performances enriched with masks show that they are also presented in religious rituals, and reveal that beliefs create wide areas of dominance by merging with the culture of games and entertainment. Turks, known for their warrior aspects and horseback skills, also have a theatrical life. While they produce aesthetic value, they facilitate daily life with entertainment. Like rituals where common feelings and spaces are shared, staged shows have also reinforced communication between individuals in Turkish social life. It has been seen that their performance-based lives, which started in ancient times, ensured cultural continuity. The culture of the Turks, who managed to preserve their traditions for thousands of years by conflicting, dividing and/or uniting in a wide geography, can be consistently monitored largely through performance theories. Oral narrative products, which are important in the enlightenment of Turkish history, opened a social sharing environment for the audience when they were told by word of mouth, and became a source for understanding culture in modern times. The interest shown to storytellers and epic storytellers in the Seljuks shows that this tradition continued its existence in a deep-rooted way. These performers became important figures who transformed according to the spirit of the times and transferred culture from generation to generation. It is a fact that traditional art forms help preserve cultural existence and strengthen social ties.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    676751

    Designing emotion animations as a storytelling element in video games

    Video oyunlarında hikaye anlatım elementi olarak duygu animasyonlarının tasarlanması

    DİDEM KÜBRA ATİLA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Oyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LEMAN FİGEN GÜL

  2. Tez No

    504552

    Analysing the user experience of the virtual reality storytelling with the visual and the aural stimuli

    Sanal gerçeklik hikaye anlatımında görsel ve işitsel uyaranlar ile kullanıcı deneyimi analizi

    BURCU NİMET DUMLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR

  3. Tez No

    327864

    Fisher'ın anlatı paradigması bağlamında kurum hikayeleri üzerinden kurumsal değerlerin anlamlandırılması: Bir anlatı analizi

    Sensemaking of corporate values through corporate stories within the framework of Fisher's narrative paradigm: A narrative analysis

    ELİF ENGİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Halkla İlişkilerMarmara Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FİLİZ BALTA PELTEKOĞLU

  4. Tez No

    781473

    'I discovered a new world when I became a storyteller': The story of the storytelling from traditional to digital

    'Bir hikaye anlatıcısı olduğumda, yeni bir dünya keşfettim': Gelenekselden dijitale hikaye anlatıcılığının hikayesi

    DENİZ DEMİREL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET KALPAKLI

  5. Tez No

    878190

    Federigo Tozzi'nin eserlerinde özyaşamöyküsel ögeler

    Autobiographical elements in Federigo Tozzi's works

    ADAM SİNAN AKÇAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    İtalyan Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı

    DOÇ. BÜLENT AYYILDIZ

Geri Dön