Geri Dön

0-12 aylık bebeklere yönelik duyu temelli bebeklerle aile oyun eğitim programının bebeklerin gelişimine etkisi

The effect of sensory-based family play education program for 0-12 months old babies on the development of babies

PDF İndir

  1. Tez No: 944632
  2. Yazar: AYŞE DİLŞAD ATALAR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BELMA TUĞRUL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 247

Özet

Duyular, çevre ile ilk etkileşimi kurmayı sağlayan aracılar olarak değerlendirilir. Duyusal gelişim süreci anne karnındayken gelişmeye başlar, doğumdan sonraki süreçte çevre tarafından desteklenerek gelişimine devam eder. Nörolojik gelişim süreci ile ilgili olan duyular, anlamlı ve amaçlı davranışların oluşması açısından önemlidir. Bebeklik dönemi gelişimin en hızlı olduğu bir dönem olup, çevresel desteğin en çok ihtiyaç olduğu dönemdir. Bu sürecin erken dönemde desteklenmesi bireyin gelecek yaşantısını etkileyeceğinden, bu dönemde verilecek duyu temelli eğitim önemlidir. Bebeklerin en doğal deneyim edinme yolu oyundur. Dolayısıyla, oyun temelli duyu eğitimi verilmesi gerekir. Bebeklik döneminde duyusal gelişim düzeylerinin bilinerek, bilinçli bir yaklaşımla bebeğin duyusal ihtiyaçlarını karşılanması için duyusal gelişim düzeylerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Sürecin ölçülmesinde ve değerlendirilmesi önemli olduğu gibi doğru ölçme aracı ile bu sürecin gerçekleştirilmesi önemlidir. Bu bağlamda araştırmanın amaçları belirlenmiştir. Bu araştırmanın iki amacı vardır. Birincisi; 0-12 ay aralığında bulunan bebeklerin duyusal gelişim düzeylerini ölçmek ve değerlendirmek için kullanılacak olan Bebekler İçin Duyusal Gelişim Değerlendirme Bataryasının (BİDGDB) geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılmasıdır. İkincisi; bebeklerin duyusal gelişimlerini destekleyecek“Oyun Dostu Anne ile Oyuncu Bebek ve Arkadaşı Programı-ODA ile OBAP”nın geliştirilmesi ve programın bebeklerin duyusal gelişimleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmada; karma yöntem nicel ve nitel veri toplama yöntemlerinin bir arada kullanılmasını sağlanarak, araştırmanın her iki boyutunu derinlemesine incelemeyi amaçlamıştır. Karma desen araştırma yöntemlerinden biri olan açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında Bebekler İçin Duyusal Gelişim Değerlendirme Bataryası (BİDGDB) geliştirilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında Oyun Dostu Anne ile Oyuncu Bebek ve Arkadaşı Programı ODA ile OBAP geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçek ve program, çalışma grubunda yer alan bebeklere uygulanmıştır. Programın çalışma grubundaki bebekler üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak; kişisel bilgi formu, Bebekler İçin Duyusal Gelişim Değerlendirme Bataryası (BİDGDB), İhtiyaç Analizi Formu, ODA ile OBAP sonrası annelerin görüşlerinin alındığı“Görüşme Formu”kullanılmıştır. Araştırmada iki farklı çalışma grubu bulunmaktadır. Çalışma Grubu-I, Bebekler İçin Duyusal Gelişim Değerlendirme Bataryası geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapıldığı bebeklerden oluşmaktadır. Çalışma Grubu-II, Oyun Dostu Anne ile Oyuncu Bebek ve Arkadaşı Programı (ODA ile OBAP)'nın bebekler üzerindeki etkisinin incelendiği, araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 7 aylık 4'ü kız, 4'ü erkek toplam 8 bebek ve annesi çalışma grubu ve 7 aylık 4'ü kız, 4'ü erkek toplam 8 bebek ve annesi karşılaştırma grubu olmak üzere 16 bebek ve annesi oluşturmuştur. Araştırmada geliştirilen Bebekler İçin Duyusal Gelişim Değerlendirme Bataryası (BİDGDB) 5 alt ölçekten oluşmuştur. Görme alanı ölçeğinde; görsel dikkat/odaklanma, görsel etkileşim/ilgi (sosyal), görsel hassasiyet/duyarlılık olmak üzere 3 alt boyuttan ve toplam 12 madde; İşitme alanı ölçeği; işitsel dikkat/odaklanma, işitsel etkileşim/ilgi, işitsel hassasiyet/duyarlılık olmak üzere 3 alt boyuttan ve 13 madde; Koku ve Tat/Oral Duyusal alana ilişkin, koku farkındalığı ve tat farkındalığı olmak üzere 2 alt boyuttan ve toplam 6 madde; Dokunma (Taktil), Pozisyon ve hareket/denge (vestibüler duyu)alanı ölçeğin duyu motor/dikkat, duyu motor hassasiyet/duyarlılık, alışılmamış/sıra dışı tepkiler, kendine yetme/öz düzenleme olmak üzere 4 alt boyuttan ve 26 madde; Genel süreçler ölçeği ise duygu düzenleme/regülasyon, sosyalleşme olmak üzere 2 alt boyuttan ve 8 madde olmak üzere batarya toplam 14 alt boyut 67 maddeden oluşmuştur. Geliştirilen ölçek; bebeklerin görme, işitme, koku-tat/oral duyusal, dokunma (taktil)-pozisyon ve hareket-denge (vestibüler), genel süreçleri ile ilgili bilgi vermektedir. Yapılan analiz sonuçları elde edilen veriler ölçeğin son derece geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir. Araştırmada veri analizinde nicel veriler, ODA ile OBAP öncesi ve sonrasında, çalışma ve karşılaştırma grubuna uygulanan ölçekten elde edilen puanlar, betimsel değerler ile karşılaştırılmış ve analiz edilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda; çalışma grubunda yer alan bebeklerin görme alanında görsel hassasiyet alt boyutunda; işitme alanında işitsel hassasiyet, işitsel etkileşim ve işitsel dikkat boyutunda; koku-tat/oral duyusal alanında koku alt boyutunda; dokunma (taktil)-pozisyon ve hareket-denge (vestibüler) duyu alanında duyu motor dikkat boyutunda; genel süreçler alanında ise regülasyon ve sosyalleşme alt boyutundaki puanlarında artış olduğu saptanmıştır. Nitel boyutta görüşme soruları yoluyla elde edilen bulgular içerik analizi ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler; bebeklerin dil, bilişsel, psikomotor, sosyal-duygusal ve duyusal gelişimlerinde olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Uygulanan eğitim programı sadece bebekler üzerinde etkili olmamış, anneler üzerinde de bebekleri ile aralarında kurulan bağın güçlenmesinde, bebekleri ile ilgili hem gelişim ve hem de duyu gelişimi alanlarında bilgi ve farkındalık düzeylerinin artmasında, eğitim programı süresinde verilen geri dönütler annelere sağlanan destek alanında etkili olmuştur. Oyun Dostu Anne ile Oyuncu Bebek ve Arkadaşı Programı (ODA ile OBAP) katılımcı ihtiyaçlarını karşılayan bir içeriğe sahip olduğu saptanmıştır. Nitel ve nicel boyutta elde edilen bu bulgular BİDGDB'nın geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu, ODA ile OBAP'ın amacına yönelik etkili bir program olduğu söylenebilir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar mevcut literatür temelinde ele alınarak tartışılmış ve öneriler sunulmuştur. Bu çalışma, geliştirilen eğitim programının bebeklerin duyusal gelişim süreçlerinde olumlu etkiler sağladığını, geliştirilen ölçeğin bu süreci etkin bir şekilde ölçebildiğini ortaya koymuştur. Elde edilen bu sonuçlarla yalnızca akademik bilgi üretimi ile sınırlı kalmamış, aynı zamanda ebeveynler, eğitimciler ve alan uzmanları için pratik rehber niteliğinde bir araştırma olmuştur. Sonuç olarak bu çalışma, duyusal gelişim süreçleri ve erken çocukluk döneminde bebeklere ilişkin literatüre de önemli katkılar sunmuştur.

Özet (Çeviri)

Senses are considered as mediators that enable the first interaction with the environment. The sensory development process starts to develop in the womb and continues to develop after birth, supported by the environment. The senses related to the neurological development process are important for the formation of meaningful and purposeful behaviors. Infancy is a period when development is the fastest and environmental support is needed the most. Sensory-based education to be given in this period is important, based on the idea that supporting this process in the early period will affect the future life of the individual. The most natural way for babies to gain experience is play. Therefore, play-based sensory education should be provided. Sensory development levels should be measured and evaluated in order to meet the sensory needs of the baby with a conscious approach by knowing the sensory development levels in infancy. As it is important to measure and evaluate the process, it is important to carry out this process with the right measurement tool. In this context, the aims of the research were determined. This research has two aims. The first one is to develop the 'Sensory Development Assessment Battery for Infants (BIDGDB, which will be used to measure and evaluate the sensory development levels of infants between 0-12 months, and to conduct validity and reliability studies. Secondly, the development of the Play Friendly Mother and Playful Baby and Friend Programme ODA and OBAP, which will support the sensory development of infants, and examine its effect on the sensory development of infants. In the research, mixed methods aimed to examine both dimensions of the research in depth by ensuring the use of quantitative and qualitative data collection methods together. Exploratory sequential design, one of the mixed design research methods, was used. In the first stage of the study, the Sensory Development Assessment Battery for Infants (BIDGDB) was developed. In the second stage of the study, Playful Baby and Friend with Playful Mother (OBAP with Playful Mother) was developed. The developed scale and programme were applied to the infants in the study group. The effect on the babies was analysed in line with the opinions of the babies and mothers in the comparison group. In the study, personal information form, Sensory Development Assessment Battery for Infants (BIDGDB, Interview Form'in which the opinions of mothers were taken after ODA and OBAP were used as data collection tools. There are two different study groups in the study. Study Group-I consists of infants in which the validity and reliability study of the 'Sensory Development Assessment Battery for Infants'was conducted. Study Group-II consisted of 16 infants and their mothers, including 8 7-month-old infants (4 girls and 4 boys) and their mothers who voluntarily agreed to participate in the study, and eight 7-month-old infants (4 girls and 4 boys) and their mothers as the study group and eight 7-month-old infants (4 girls and 4 boys) and their mothers as the comparison group, in which the effects of the Play Friendly Mother and Playful Baby and Friend Programme (ODA and OBAP) on infants were examined. The 'Sensory Development Assessment Battery for Infants (SDBAI)'developed in the study consisted of 5 subscales. In the visual field scale; visual attention/focus, visual interaction/interest (social), visual sensitivity/sensitivity, visual interaction/interest, visual sensitivity/sensitivity, 3 sub-dimensions and a total of 12 items; Hearing field scale; auditory attention/focus, auditory interaction/interest, auditory sensitivity/sensitivity, 3 sub-dimensions and 13 items; Smell and Taste/Oral Sensory field, smell awareness and taste awareness, 2 sub-dimensions and a total of 6 items; Touch (tactile), position and movement/balance (vestibular sense) domain scale consists of 4 sub-dimensions as sensory motor/attention, sensory motor sensitivity/sensitivity, unusual/extraordinary reactions, self-sufficiency/self-regulation and 26 items; General processes scale consists of 2 sub-dimensions as emotion regulation/regulation, socialization and 8 items; the battery consists of a total of 10 sub-dimensions and 67 items. The developed scale provides information about infants'vision, hearing, smell-taste/oral sensory, touch (tactile)-position and movement-balance (vestibular), general processes. The results of the analyses show that the scale is highly valid and reliable. In the data analysis of the study, quantitative data were analyzed by comparing the scores obtained from the scale applied to the study and comparison groups before and after ODA and OBAP with descriptive values. The data obtained showed that the scores of the infants in the study group increased in the visual sensitivity sub-dimension in the field of vision; in the auditory sensitivity, interaction and attention dimension in the field of hearing; in the smell sub-dimension in the smell-taste/oral sensory field; in the sensory motor attention dimension in the field of touch (tactile)-position and movement-balance (vestibular) sensory field; and in the regulation and socialization sub-dimension in the field of general processes. In the qualitative dimension, the findings obtained through interview questions were obtained by content analysis. It was concluded that the data obtained positively affected the language, cognitive, psychomotor, social-emotional and sensory development of infants. The implemented training programme was not only effective on infants, but also on mothers in strengthening the bond established between them and their infants, increasing their knowledge and awareness levels in the fields of both development and sensory development related to their infants, and the feedback given during the training programme was effective in the field of support provided to mothers. The training programme was found to have a content that meets the needs of the participants. These findings obtained in qualitative and quantitative dimensions show that BIDGDB is a valid and reliable measurement tool, and that ODA and OBAP are effective programmes for their purposes. This study revealed that the training programme developed had positive effects on the sensory development processes of infants and that the scale developed could effectively measure this process. With these results, this study was not only limited to the production of academic knowledge, but also a practical guide for parents, educators and experts in the field. As a result, this study has made significant contributions to literature on sensory development processes and early childhood.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    746250

    0-12 aylık bebekler ve anneleri arasındaki etkileşimin desteklenmesi

    Supporting interaction between 0-12 month-old infants and their mothers

    BERRİN SOMER ÖLMEZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NESLİHAN AVCI

  2. Tez No

    653618

    Anneanne ve babaannelerin emzirme davranışı üzerindeki etkilerine yönelik annelerin düşünceleri

    Maternal opinions on the effects of grandmothers on breastfeeding behavior

    BEYZANUR İŞBAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Kadın Hastalıkları ve DoğumAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Doğum, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMİNE GERÇEK

  3. Tez No

    700386

    O-24 aylık bebek annelerinin bebek beslenme tutumunun değerlendirilmesi

    Evaluation of infant feeding attitudes of 0-24 month-old baby mothers

    NERİMAN AYDIN ÖZELSAĞIROĞLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Aile HekimliğiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OKCAN BASAT

  4. Tez No

    674020

    Şanlıurfa ili aile sağlığı merkezlerine başvuran 0-24 aylık bebeği olan annelerin, anne sütü ve emzirme konusunda bilgi tutum ve davranışların değerlendirilmesi

    Evaluation of knowledge, attitudes and behaviors about breast milk and breastfeeding of mothers with 0-24 months of baby WHO apply to Sanliurfa Family Health centers

    BAHAR ER

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Aile HekimliğiHarran Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞENAY KOÇAKOĞLU

  5. Tez No

    311328

    0-12 aylık bebeği olan annelerin anne-bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamaları

    Traditional mother-baby care practices of the mothers who had babies aged 0-12 months

    BİRSEN BİLGEN SİVRİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    HemşirelikErciyes Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NİMET KARATAŞ

Geri Dön