تطور الهجاء من الجاهلية إلى الإسلام (النابغة الذبياني وحسان بن ثابت أنموذجاً)
Câhiliyeden İslam'a hicvin gelişimi (En-Nâbiga Ez-Zübyânî ve Hassan bin Sâbit örnekliğinde)
- Tez No: 945016
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL İBRAHİM KAÇAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Arapça
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Bu çalışma, Cahiliye dönemiyle İslami dönemin ilk merhalesinde, Arap şiirinde hicvin anlamlarının gelişim ve değişimini ve bu değişimin hiciv eksenli sanatsal üsluplar üzerindeki etkisini en-Nâbiga ez-Zubyânî ve Hassan bin Sâbit'in şiirleri ekseninde incelemeyi konu edinmektedir. Bunu yaparken hiciv anlamlarındaki değişimin, şiirdeki sanatsal üslupların gelişimi üzerinde doğrudan bir etkisi olduğu varsayımından yola çıkmaktadır. Araştırmanın önemi, konuyu kapsamlı ve sistematik bir şekilde ele alan ilk çalışma olmasında yatmaktadır. Birinci bölümde, Arap şiirinin tarihsel gelişimine ve zamanla değişime uğrayan şiirsel amaçlara odaklanılmaktadır. Söz konusu bölümde, kaybolan ve devam eden şiirsel amaçlar ele alınmakta ve farklı dönemlerde var olan hiciv eksenli amaç ve üsluplar incelenmektedir. Devamında, hiciv üslubunun kullanılış amaçları, tarihsel gelişimi ve bu amaçla başvurulan doğrudan ve dolaylı üsluplardaki değişime değinilmektedir. İkinci bölümde, Cahiliye döneminden İslamî döneme kadar Arap şiirindeki hiciv anlamlarının tahliline odaklanılmaktadır. Devamında, soy ve neseple ilgili hiciv, kişisel özelliklere yönelik hiciv, fizikî ve ahlaki kusurların hicvi, akrabalar ve şehirler ilgili hiciv ve dini hiciv olmak üzere çeşitli hiciv türlerinin tanım ve kapsamlarına değinilmektedir. Son olarak, bu anlamların cahiliye döneminden İslami döneme kadar nasıl geliştiği, sosyal ve siyasi olayların bu değişimi nasıl etkilediği ortaya konmaya çalışılmaktadır. Üçüncü bölümde, hiciv anlamlarındaki değişim ile şiirdeki sanatsal üslupların gelişimi arasındaki ilişki analiz edilmektedir. Bunu yaparken en-Nâbiga ez-Zubyânî ve Hassan bin Sâbit'in hiciv üslubunu ihtiva eden şiirlerinin bir haritası belirlenmeye çalışılmıştır. Öte yandan bu haritayla şairlerin hiciv içerikli anlamlarındaki değişim oranını tespit etmek ve bu değişimin kullanılan sanatsal üsluplar üzerindeki etkisini incelemek de amaçlanmaktadır. Ayrıca bu bölümde teşbih, istiâre ve kinâye gibi çeşitli sanatsal üsluplar analiz edilmekte ve bu üslupların hiciv anlamlardaki değişimlerle nasıl ilişkilendirildiğine değinilmektedir. Çalışmanın sonunda, hiciv eksenli anlamlardaki değişimin Arap şiirinde sanatsal üslupların gelişimini yüzyıllar boyunca doğrudan etkilediği teyit edilmektedir. Ayrıca konuya farklı açılardan ışık tutacak çalışmalara ihtiyaç olduğu vurgulanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the evolution of satirical meanings in Arabic poetry and how this change has influenced the artistic techniques used for this purpose over two time periods: the pre-Islamic era and the early Islamic period. The study focuses on the poets Al-Dhubyani and Hassan ibn Thabit as case studies and is based on the hypothesis that the shift in satirical meanings had a direct impact on the development of artistic techniques in poetry. The significance of the research lies in the fact that it is the first comprehensive and systematic study to address this topic. The first chapter reviews the historical development of Arabic poetry, with a focus on the poetic purposes that have changed over time. In this chapter, the researcher discusses the poetic purposes that have disappeared and those that have persisted, with a particular emphasis on satire and its techniques throughout different periods. This chapter identifies the historical evolution of satire and the shift in both direct and indirect techniques used in this genre. The second chapter focuses on analyzing the meanings of satire in Arabic poetry, from the pre-Islamic era to the Islamic period. The chapter divides satire into its various types, such as genealogical satire, personal satire, satire of physical and moral defects, satire of kinship and cities, and religious satire. The researcher examines how these meanings evolved from one era to another and how social and political events influenced this change. The third chapter explores the relationship between the change in satirical meanings and the development of artistic techniques in poetry. The researcher conducts a statistical study to determine the percentage of changes in meanings and their effect on the artistic techniques used. This chapter analyzes different artistic techniques, such as irony, sarcasm, simile, and metaphor, and explains how these techniques are linked to the changes in the meanings of satire.
Benzer Tezler
- تطور الحياة العلمية والفكرية في بلاد الشام في العهد الأيوبي
Eyyubiler döneminde Biladü'ş-Şam'daki bilimsel ve düşünsel yaşamın gelişimi (1174-1250)
ALAA ALDDIN NASR ALLAH
Yüksek Lisans
Arapça
2024
SosyolojiMardin Artuklu ÜniversitesiYabancı Diller Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RACHİD CHİKHOU
- تطور الفقه الشافعي من المتقدمين إلى المتأخرين كتاب الإجارة عند المزني والنووي نموذجاً
Mütekaddimûn dönemden Müteahhirûn dönemine Şâfiî fıkhının gelişimi -Müzenî ve Nevevî'de icâre bölümü örneği-
BASHAR DARWİSH
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YILDIZ
- تطور البنية الدرامية في مسرحيات محي الدين الزنكنة
Muhyiddin Zenkene'nın tiyatro eserlerinde drama
SHAHO JABAR AHMED AL-JAF
Yüksek Lisans
Arapça
2018
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. İBRAHİM USTA
- التطور السياسي لحركةالنهضة التونسية منذ بدايات السبعينات
Yetmişli yıllardan beri Ennahda hareketinin siyasi geçmişi
ZEINAB KHENISSI
Yüksek Lisans
Arapça
2018
DinSakarya ÜniversitesiOrtadoğu Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KHIRY MOHAMED OMAR KHANGER
- التّطوّر الدّلالي للكلمات العربيّة في اللّغة التّركيّة
Et-tetavvürü'd delâli lil-kelimâtil Arabiyye fi'llüğatit- Türkiyye
QASEM AL HARIRI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Doğu Dilleri ve EdebiyatıYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SOUMİA HAJ NAYEF