Geri Dön

Çeviribilim sonrası bağlamında yazın çevirisi ve uyarlama:Margaret Atwood romanlarında (post) feminist unsurların dolaşımı

Literary translation and adaptation in the context of post translation studies: The circulation of (post) feminist elementsin Margaret Atwood's novels

PDF İndir

  1. Tez No: 945041
  2. Yazar: ŞAZİYE ÇIKRIKCI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALEV BULUT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 417

Özet

Benzer bir tarihsel süreç izleyen feminizm ve çeviribilim, post-feminizm ve post-çeviribilim yaklaşımlarıyla farklı açılımlar kazanmıştır. 21. yüzyıl çalışmaları incelendiğinde, çeviribilim sonrası çalışmalar kapsamında 'çeviri', feminizm sonrası kapsamında ise 'kadın' tanımları çok katmanlı olarak genişletilmiştir. Bu çerçevede çevirinin geniş kapsamda çeviri olarak okunmaması ve kadının anlam çağrışımının tek bir boyutta ele alınması, her iki olgunun da sınırlı düzeyde anlaşılır kalmasına neden olmakta, kültürel ve küresel boyutta sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunların, insanın durumunu, yine insanlara aktaran yazınsal eserlerin çevirilerine yansıdığı söylenebilir. Çevirinin, toplumsal sorunlarla bütünleşen karmaşık yapısıyla bireysel yargılardan kurtulmasını sağlayan, ayrışık işlevlerinin görünür olmasını ön plana çıkaran, kapsamını ve anlamını genişleten yeni disiplinlerarası çalışmalar ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, uyarlama çalışmaları ve çeviribilim alanındaki disiplinlerarası etkileşim ile ortaya çıkan çağdaş kuramsal eğilimler, yazınsal yapıtların beyaz perdeye uyarlanmasını da devam eden bir iletişim sürecinde çevirinin yeniden düşünülmesi olarak ele almıştır. Edwin Gentzler'in“diller arası, göstergeler arası, uyarlanmış ve yeniden yazılmış”(2017: 10) olarak önerdiği çevirinin yeni biçimini yazınsal metinlerin uyarlamalarında görmek mümkün olmuştur. Gentzler bu genişletilmiş tanımdan yola çıkarak uyarlama ve yeniden yazma gibi farklı biçimlerde adlandırılan yapıtların da çevirisel unsurlar taşıdığını, dolayısıyla çeviri olarak görülebileceklerini öne sürmüştür (2017: 2). Benzer şekilde Linda Hutcheon da uyarlamayı,“belirli bir sanat eserinin genişletilmiş, bilinçli ve planlı bir şekilde yeniden ele alınması olarak”tanımlamıştır (2006: 170). Bu genişletilmiş tanımlar kapsamında yazınsal metinlerde ön plana çıkan (post) feminizm gibi akımların söz konusu iki disiplin arasında nasıl dolaşımda olduğu tartışılmaktadır. Bu nedenle, çalışmanın amacı, yazınsal metinlerin çevirilerinde ve uyarlamalarında (post) feminist temsili içeren unsurların dolaşımdaki izini sürmek olmuştur. Çalışma,“post-translation studies”yaklaşımı temelinde üç aşamalı bir yeniden yaratım/yazım veya dönüşüm örneği sunmakta; Mihail Bahtin'in (1981) diyalojizm yaklaşımı, Mona Baker'ın (2006) anlatı kuramı ve Linda Hutcheon'ın (2006) uyarlama kuramı çerçevesinde belirlenen bir yöntemle üç aşamalı bir analiz ortaya koymaktadır. Çağdaş feminizmde önemli bir figür olan ve feminizmin tüm dalgalarına paralel bir yazın çizgisinde önemli eserler veren Margaret Atwood'un ekrana uyarlanmış eserleri ve Türkçe çevirileri, söz konusu unsurların gözlemlenebilmesi açısından potansiyel bir öneme sahiptir. Atwood'un günümüzde toplumun en temel sorunlarından biri olarak tartışılan cinsiyet sorununa ayna tutması, (post) feminist temsili içeren dilsel-kültürel, söylemsel ve biçemsel unsurları bir arada işleyerek eserlerinde yansıtması kendine özgü bir anlatımsal kimliğinin olduğunu gösterir niteliktedir. Bu çok boyutlu toplumsal sorunun aktarımı, yazarın anlatı kimliği ve yapıtlarında yer alan (post) feminist temsil unsurların nasıl bir dolaşımla erek kültüre yansıdığı sorularına yanıt aranmıştır. Araştırma, çeviribilim ve uyarlama çalışmaları kapsamında disiplinlerarası bir çalışma örneği ve potansiyel bir çalışma alanı sunarak yazın çevirisine, daha önce çalışılmamış bir boyut kazandırabilir. Bu bağlamda, çalışma ile toplumu dönüştürücü etkiye sahip yazınsal eserlerin çevirilerinde katkı sağlayabilecek, farklı bakış açılarıyla çok yönlü düşünsel bir zemin oluşturabilecek“post-translation studies”odağında bir araştırma örneği ortaya koyulmuştur. Böylece, feminist yazın çevirisiyle ilgilenen araştırmacılar, okurlar ve eleştirmenler için (feminist) yazın çevirisini yeniden tartışmaya açacak bir yaklaşım öne sürülebilir. Ayrıca feminist çeviri stratejilerinin uygulaması gibi farklı çağdaş çalışmalara kapılar açabileceği gibi toplumsal açıdan kadına dayalı felsefi düşünce sisteminde erek kültürde bir dönüşümün öncüsü de olabilir.

Özet (Çeviri)

Following a similar historical process, feminism and translation studies have gained different perspectives with the approaches of post-feminism and post-translation studies. When the studies of the 21st century are examined, the definitions of 'translation' within the scope of post-translation studies and 'woman' within the scope of post-feminism have been expanded in a multi-layered manner. In this context, not regarding translation as translation in a broad sense causes the meaning connotation of women to be addressed in a single dimension and both phenomena to remain understandable to a limited extent, leading to problems on a cultural and global scale. It can be asserted that these problems are reflected in the translations of literary works, which convey the human condition to other people. New interdisciplinary studies have emerged, which enable translation to be freed from individual judgments with its complex structure integrated with social problems, highlight the visibility of its distinct functions, and expand its scope and meaning. In this context, contemporary theoretical trends that have emerged with the interdisciplinary interaction in the field of adaptation studies and translation studies have also addressed the adaptation of literary works to the silver screen as a rethinking of translation in an ongoing communication process. It is possible to see the new form of translation, which Gentzler suggests to be“interlingual, intersemiotic, adapted and rewritten”(2017:10), in the adaptations of literary texts. Based on this expanded definition, he argues that works named differently such as adaptation and rewriting also carry translational elements; and therefore, can be seen as translation (Ibid.: 2). Similarly, Linda Hutcheon has defined adaptation as“the expanded, conscious and planned reconsideration of a particular work of art”(2006: 170). Within the scope of these expanded definitions, it is discussed how movements such as (post)feminism, which are prominent in literary texts, circulate between the two disciplines in question. Therefore, the aim of the study is to trace the circulation of elements containing (post) feminist representation in the translations and adaptations of literary texts. The study presents a three-stage re-creation/writing or transformation example based on the“post-translation studies”approach; It presents a three-stage analysis with a method constructed within the framework of Mihail Bakhtin's (1981) dialogism approach, Mona Baker's (2006) narrative theory and Linda Hutcheon's (2006) adaptation theory. Margaret Atwood has been an important figure in contemporary feminism and has produced important works in a literary line parallel to all waves of feminism. Her works which are adapted to the screen and their Turkish translations have a potential importance in terms of observing the elements in question. Atwood's mirroring of the gender problem, which is discussed as one of the most fundamental problems of society today, and her reflection of linguistic-cultural, discursive and stylistic elements, blended altogether, including (post) feminist representation in her works show that she has a unique narrative identity. The questions of the transfer of this multi-dimensional social problem and the dynamics through which the author's narrative identity and the elements of (post) feminist representation in her works are reflected in the target culture will be answered. The research can provide a dimension to literary translation that has not been studied before by presenting an interdisciplinary study example and a potential field of study within the scope of translation studies and adaptation studies. In this context, the study has presented a research example focused on“post-translation studies”that can contribute to the translation of literary works that have a transformative effect on society and create a multi-faceted intellectual ground with different perspectives. Thus, an approach that will reopen the discussion of (feminist) literary translation can be put forward for researchers, readers and critics interested in feminist literary translation. In addition, the study can open doors to different contemporary studies such as the application of feminist translation strategies and can also be the pioneer of a transformation in the target culture in the philosophical thought system based on women from a social perspective.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    364786

    Postmodern bilim anlayışının çeviribilim araştırmalarına yansımaları

    Implications of postmodernism for science in translation studies

    MERİÇ BOZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Mütercim-TercümanlıkMersin Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET GÜNDOĞDU

  2. Tez No

    845364

    Yapısalcılık sonrası yaklaşımlar ışığında çevı̇rı̇bı̇lı̇m odağında yapıbozumcu resı̇m okumaları: Las Menınas tablosu ve çevı̇rı̇lerı̇ üzerı̇ne bı̇r ı̇nceleme

    Deconstructive readings of paintings through post-structuralism from the focal point of translation studies: An analysis of Las Meninas painting and its translations

    YASİNE ÇETİN EYLEK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FÜSUN BİLİR ATASEVEN

  3. Tez No

    777978

    An analysis of ideological discourse in an ambivalent text from the perspective of semiotics of translation: The case of Just So Stories by Rudyard Kipling

    Muğlak bir metindeki ideolojik söylemlerin çeviri göstergebilimi açısından incelenmesi: Rudyard Kıplıng'in Just So Storıes örneği

    YASEMİN ÇETİN UYSAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Okan Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MESUT KULELİ

  4. Tez No

    698263

    Aimé Césaire'ın 'Sömürgecilik Üzerine Söylev' adlı yapıtında postkolonyal söylem ve Türkçeye çevirisi

    Postcolonial discourse in Aimé Césaire's work entitled as 'Discourse on Colonialism' and its translation into Turkish

    ERCAN DEMİRCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SUNA TİMUR AĞILDERE

  5. Tez No

    173266

    A comparative analysis on translation editing in the light of translation criticism: Translator's choices versus editor's choices

    Çeviri eleştirisi ışığında çeviri editörlüğü için karşılaştırmalı bir çözümleme: Editörün ve çevirmenin seçimleri

    VOLKAN DALKILIÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2006

    Mütercim-TercümanlıkHacettepe Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. ASALET ERTEN

Geri Dön