Die äquivalenzproblematik bei der übersetzung von kulturspezifischen elementen am beispiel von Adalet Ağaoğlus 'Fikrimin İnce Gülü'
Adalet Ağaoğlu'nun 'Fikrimin İnce Gülü' adlı eseri örnekleminde kültüre özgü ögelerin çevirisinde eşdeğerlik sorunu
- Tez No: 945408
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSA YAŞAR SAĞLAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 345
Özet
Bu çalışmada, Türk kültürünü, sanatını ve edebiyatını yansıtan bir eserde kültürel öğelerin Türkçeden Almancaya çevirisi ele alınmaktadır. Seçilen araştırma konusu Adalet Ağaoğlu'nun Fikrimin İnce Gülü adlı eseridir ve bu eser Almanca çevirisi ile karşılaştırmalı bir şekilde incelenmektedir. Bu karşılaştırma çerçevesinde kaynak dil ve kültür normlarının hedef dilde nasıl ifade edildiği ve hedeflenen eşdeğerliğin ne ölçüde sağlandığı irdelenmektedir. Bununla birlikte bu çalışmada kültürel ögelerin aktarılmasında ortaya çıkan çevrilebilirlik sınırı sorunsalına cevap aranmakta ve olası çözüm önerileri sunulmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkçe'nin kalıplaşmış dil birimleri arasında yer alan atasözleri ve deyimler gibi kültür odaklı unsurların kaynak dilden Almancaya aktarılmasında karşılaşılan sorunları incelemek ve bu unsurların ne ölçüde aktarıldığını ve istenen“eşdeğerliğin”sağlanıp sağlanmadığını belirlemektir. Çevirmenin seçtiği eğretilemeler ile erek metindeki karşılıkları eşdeğerlikler açısından birlikte ele alındığında erek metin, sonuç olarak, kültürel açıdan eşdeğer bulunsa da dilsel açıdan aynı duygusal etkiyi erek dil okuyucusunda yaratıp yaratmadığı sorusu yanıtlanmaya çalışılmaktadır. Ayrıca, Adalet Ağaoğlu'nun Fikrimin İnce Gülü adlı eseri ve Wolfgang Scharlipp tarafından Almancaya aktarılan Die zarte Rose meiner Sehnsucht kapsamında kültürel öğelerin çevrilebilirlik sınırı ne ölçüde belirli-belirsizdir sorusu açıklanmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmadaki amacı gerçekleştirmek için eserde yer alan kültürel unsurlar, Newmark ve Aixelá'nın kültürel unsurlar sınıflandırması kapsamında sınıflara ayrılmaktadır. Ardından bu unsurların çevirisinde kullanılan mikro stratejiler belirlenmekte ve Venuti'nin“yerelleştirme”ve“yabancılaştırma”ile Aixelá'nın“değiştirim”ve“korunum”makro stratejilerine göre sınıflandırılmaktadır. Çalışmanın sonunda, bir dilin kültürel unsurlarının başka bir dile ne ölçüde çevrilebileceği ve bu unsurların yabancı bir kültüre ne ölçüde aktarılabileceği açıklığa kavuşturulmaya çalışılmaktadır. Bununla birlikte çevrilebilirlik sınırları sorunsalına dikkat çekilmektedir.
Özet (Çeviri)
In dieser Studie wird die Übersetzung kulturspezifischer Elemente aus dem Türkischen ins Deutsche in einem Werk untersucht, das die Facetten der türkischen Kultur, Kunst und Literatur reflektiert. Der gewählte Forschungsgegenstand ist Fikrimin İnce Gülü von Adalet Ağaoğlu, der einer vergleichenden Analyse mit seiner deutschen Übersetzung unterzogen wird. Im Rahmen dieser Gegenüberstellung wird untersucht, wie die kulturellen Normen der Ausgangssprache in der Zielsprache zum Ausdruck kommen und inwiefern die angestrebte Äquivalenz erreicht wurde. Gleichzeitig wird in dieser Studie nach Antworten auf die Frage nach den Grenzen der Übersetzbarkeit gesucht, die sich als Problem bei der Übertragung von kulturellen Elementen ergibt, und Lösungsansätze geboten. Das Ziel dieser Studie ist es, die Probleme bei der Übertragung von kulturorientierten Elementen aus der Ausgangssprache ins Deutsche zu untersuchen, darunter Sprichwörter und Redewendungen, die zu den stereotypen Spracheinheiten des Türkischen zählen und festzustellen, inwieweit diese Elemente übertragen wurden und ob die angestrebte „Äquivalenz“ erreicht wurde. Es wird der Frage nachgegangen, ob der Zieltext trotz seiner kulturellen Adäquatheit beim Leser in der Zielsprache eine ähnliche emotionale Wirkung erzielt hat. Dabei liegt der Fokus auf den Entscheidungen des Übersetzers hinsichtlich der Metaphern und ihren Entsprechungen im Zieltext im Kontext der Äquivalenz. Zusätzlich wird versucht zu klären, inwiefern die Grenzen der Übersetzbarkeit von kulturellen Elementen im Rahmen von Adalet Ağaoğlus Werk Fikrimin İnce Gülü und dessen deutscher Fassung Die zarte Rose meiner Sehnsucht durch Wolfgang Scharlipp bestimmt oder unbestimmt sind. Um das Ziel dieser Studie zu erreichen, werden die kulturellen Elemente im Werk entsprechend der Klassifikation kultureller Elemente nach Newmark und Aixelá in Klassen unterteilt. Anschließend werden die bei der Übersetzung dieser Elemente verwendeten Mikrostrategien bestimmt und gemäß den Makrostrategien „Einbürgerung”und „Verfremdung“ nach Venuti sowie „Ersetzung”und „Bewahrung" nach Aixelá zugeordnet. Abschließend wird in der Studie versucht zu klären, inwieweit es möglich ist, kulturelle Elemente einer Sprache in eine andere zu übersetzen und inwieweit diese Elemente in eine fremde Kultur übertragen werden können. Gleichzeitig wird auf die Problematik der Übersetzbarkeitsgrenzen hingewiesen.
Benzer Tezler
- Sanayi kenti Gaziantep'te özel okullara devam etmekte olan ortaokul ve lise öğrencilerinin Alman dilini öğrenme tutumlarının farklı değişkenlere göre analizi
Die analyse der lernhaltungen von Deutschlernenden in den privaten mittelschulen und gymnasien in der industriestadt Gazi̇antep
ERDAL KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ SAMİ AKSÖZ
- Türkiye'nin Avrupa Enerji Topluluğu Antlaşması'na taraf olup olmamasının değerlendirilmesi
Die bewertung der frage, warum die Türkei dem vertrag zur gründung einer Europäischen Energiegemeinschaft Nicht als mitglied beitritt
ULAŞ ŞAHİN
- Die vermittlung von lesestrategien und ihr einfluss auf den strategiegebrauch
Okuma stratejilerinin öğretimi ve strateji kullanımı üzerindeki etkisi
NURCİHAN SÖNMEZ GENÇ
Yüksek Lisans
Almanca
2015
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DALIM ÇİĞDEM ÜNAL
- Die qualifizerte belehrung im strafverfahren
Ceza muhakemesinde nitelikli aydınlatma yükümlülüğü
HÜSNÜ SEFA ERYILDIZ
Yüksek Lisans
Almanca
2009
HukukFreie Universität BerlinKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KLAUS ROGALL