Türkiye ekonomisinde makroekonomik performans ve politika değişiklikleri: 2000-2025 dinamik analiz
The macroeconomic performance and policy shifts in Turkish economy: 2000-2025 dynamic analysis
- Tez No: 945436
- Danışmanlar: PROF. DR. TİMUR HAN GÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Bu çalışmada, 2000' li yıllarda dünya ekonomisindeki gelişmeler ile bunların Türkiye ekonomisine etkileri tarihsel süreç içinde özetlenmiş, seçili bazı makro ekonomik göstergeler için gelişmekte olan ülkeler ile Türkiye arasında karşılaştırma yapılmış, daha sonra Türkiye ekonomisinde söz konusu temel makroekonomik değişkenler arasındaki karşılıklı etkileşimler ve dinamik ilişkiler 2003-2024 dönemi verileri ile incelenmiştir. Çeyreklik verilerin kullanıldığı çalışmada ekonometrik zaman serisi analizi; (VAR) modeli oluşturularak, nedensellik ilişkileri, etki tepki grafikleri, varyans ayrıştırma yöntemleriyle birlikte değerlendirilerek yapılmıştır. Çalışma neticesinde; enflasyonun büyük ölçüde kendi geçmiş değerlerinden etkilendiği görülmekle birlikte, bütçe açığının da enflasyon üzerinde güçlü etkiye sahip olduğu, faiz şoklarının enflasyonu kısa dönemde baskılarken zamanla etkisinin azaldığı, kur şoklarının başlangıçta enflasyonu artırdığı, bu iki değişkenin politika faizine kıyasla daha etkili olduğu, ekonomik büyüme için en etkili değişkenin kamu harcamaları olduğu, politika faizinin yatırım maliyetlerine olumsuz etkisi ile ekonomik büyümeyi kısa dönemde negatif etkilediği, kur şoklarının ise ihracatın ithalata bağımlılığı kapsamında ithalat maliyetlerini artırmak suretiyle olumsuz fakat zamanla ihracata yaptığı katkı ile olumlu etkilediği görülmüştür. Enflasyonla mücadelede faiz politikalarının tek başına yetersizliğinden dolayı etkin bir maliye politikasının da zorunlu olduğu, aynı zamanda kamu harcamalarında verimliliği sağlamanın ve bütçe açığını kontrol altına almanın da enflasyona mücadelede önemli olduğu anlaşılmaktadır. Kur dalgalanmalarının özellikle büyüme için yarattığı karmaşık, belirsiz ve çift yönlü etkileşimler ile enflasyona olan etkisi göz önünde bulundurulduğunda döviz piyasalarında istikrar sağlamaya yönelik politikalar uygulamak suretiyle spekülatif hamlelerden kaçınmanın gerekliliği açık bir biçimde görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the major developments in the global economy since the 2000s and their impacts on the Turkish economy are summarized within a historical framework. Selected macroeconomic indicators are used to compare Turkey with other developing countries. Subsequently, the dynamic relationships and mutual interactions among key macroeconomic variables in the Turkish economy are examined using data from the period 2003 to 2024. Employing quarterly data, the study utilizes econometric time series analysis through the construction of a Vector Autoregression (VAR) model. The analysis incorporates causality tests, impulse response functions, and variance decomposition techniques. The findings reveal that inflation is largely influenced by its own past values, while the budget deficit also has a significant effect. Interest rate shocks suppress inflation in the short term, though their effect diminishes over time. Exchange rate shocks initially increase inflation, and both fiscal deficit and exchange rate shocks are found to have a stronger impact on inflation compared to policy interest rates. Regarding economic growth, public expenditures emerge as the most influential variable. Policy interest rates negatively affect growth in the short term by increasing investment costs. Exchange rate shocks, due to the import dependency of exports, initially have a negative impact by raising import costs, but may contribute positively over time by stimulating exports. These results suggest that monetary policy tools alone are insufficient to combat inflation effectively. A sound fiscal policy, including enhanced efficiency in public expenditures and control over budget deficits, is also necessary. Given the complex, ambiguous, and bidirectional effects of exchange rate fluctuations—particularly on growth and inflation—the need for stability-oriented policies in the foreign exchange market, aimed at reducing speculative volatility, becomes evidently clear.
Benzer Tezler
- The Integration of regions to world economy via ingrreasing exports
Artan ihracatla bölgelerin dünya ekonomisine entegrasyonu
GİZEM ALYAZICI
Yüksek Lisans
İngilizce
2000
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDA ERAYDIN
- Türkiye'de yapısal uyum politikalarının emek piyasası ve gelir dağılımına etkileri
The Effects of structural adjustment policies on labor market and income distribution in Turkey
ÖZLEM ONARAN
- Macroeconomic policies and structural adjustment under the IMF stabilization program in the Turkish economy: A computable general equilibrium analysis
IMF istikrar programı kapsamında Türkiye ekonomisinde makroekonomik politika ve yapısal uyum: Hesaplanabilir genel denge analizi
WON JOO HWANG
- Karma frekanslı verilerle regresyon analizi ve bir uygulama
Regression analysis with mixed frequency data and an application
MUHAMMED İLKER ŞAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonometriSivas Cumhuriyet ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
PROF. HAKAN TÜRKAY