(دراسة وتحقيق تفسير 'نَثْر الجُمان من فتح الرحمن' لمحمد بن قُرقُماس (من سورة الصافات إلى آخر سورة الأحقاف
Muhammed b. Korkmaz'ın Nesrü'l-Cümân min Fethi'r-Rahmân adlı eserinin tahkiki ve incelenmesi (Saffât Sûresinden Ahkâf Sûresinin sonuna kadar)
- Tez No: 945695
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZİYAD RAVAŞDEH
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Fethu'r-Rahman, Nesru'l-Cumman, Bin Korkmaz, et-Tefsîru'l-Bedi'î, es-Saci' ve'l-Kafiye, Fath ar-Rahman, Nathr al-Juman, Ibn Korkmaz, Rhetorical Exegesis, et-Tefsîru'l-Bedi'î, es-Saci' ve'l-Kafiye
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Bu çalışma, Saffat Suresi ile başlayıp Ahkaf Suresi ile biten on surenin, Muhammed bin Korkmaz el-Aktemurî'nin“Nesru'l-Cümman min Fethi'r-Rahman”adlı tefsiri çerçevesinde tahkik ve incelemesini konu almaktadır. Yazar, hicri dokuzuncu yüzyılda, Mısırda yaşamış öne çıkan alimlerden biridir. Bu çalışmada, öncelikle yazarın hayatı ve eğitim sürecindeki ilmî değeri, hocaları, talebeleri ve eserleri gibi konular üzerinde durulacaktır. İkinci olarak, yazarın“Nesru'l-Cümman min Fethi'r-Rahman”adlı tefsirinin müsveddesi, terkibî ve tertibî yönlerden incelenmekle beraber, eserin yazara olan nispetinin doğruluğu ve eserin yazılış nedeni tespit edilmeye çalışılacaktır. Üçüncü olarak, yazarın Kur'an ayetlerini tefsir etme konusunda izlediği yöntemler ele alınarak, onun tefsirinin diğer tefsir eserleri arasında öne çıkan özellikleri açıklığa kavuşturulmaya çalışılacak ve yanı sıra, yazarın diğer müfessirlere nazaran nasıl bir metodik özelliklere sahip olduğu konusu aydınlatmaya çalışılacaktır. Dördüncü olarak, morfolojik ve gramer açısından düzeltmeler yapmak hem kıraat ve kitabetteki hatalarını doğrulamak amacıyla eserin müsveddesinin nassı incelemeye tabi tutulacaktır. Yanı sıra ayetleri numaralandırma, hadisler, şiirler ve nakillerin asli kaynaklarını gösterme ve garip kelimeleri açıklama gibi konular ele alınacaktır. Çalışmanın temel problemi, bu eserin, diğer tefsir kitaplarından ayrı olarak, şiiri üslupla kaleme alınmış ilk eser olmasında yatmaktadır. Nitekim müellif, dirayet tefsirine, rivayet tefsirinden daha fazla önem vermiştir. Aynı şekilde, terbiye, ahlak ve tasavvuf gibi yönlere de çok önem vermiştir. Bu tefsirin tahkik ve incelenmesinde en öne çıkan sonuçlar şunlardır: Bu tefsirde, belagat ilimlerinden biri olan bedi' ilmine yüksek ihtimam gösterilmiştir. Aynı şekilde, ayetleri yorumlama üslubunda edebî şiirî yorum üslubu yaratmakla karakterize edilen bu eser, Kur'an Kerim'in tefsiri alanında yeni bir üslup sunma özelliğine de sahiptir. Bu açından, bu eserin Kur'an tefsiri alanında ilmî ufkun genişlemesine katkı sağlaması umulmaktadır. Bu çerçevede bu çalışmada, betimleyici eleştirel yöntem ve analitik yöntem olarak iki yöntem kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis presents a study and investigation of the Tafsir of ten Quranic chapters, beginning with Sūrat al-Ṣāffāt and ending with Sūrat al-Aḥqāf, from the Quranic interpretation titled“Nathr al-Jumān min Fath al-Rahmān”by Muhammad ibn Qarqmās al-Aqtamurī (d. 882/1478), who was a prominent scholar in ninth-century Hijri Egypt. This study employs both descriptive and analytical methodologies. The research is structured as follows: First, we examine Ibn Qorqmās's history, tracing his biography from birth through his scholarly life until his death, while highlighting his academic standing through an examination of his teachers, students, and his influential scholarly works. Second, we conduct a codicological study of this exegetical manuscript by clarifying its physical characteristics, verifying its attribution, and explaining the reasons for its composition. Third, we analyze Ibn Qorqmās's methodologies in presenting his Tafsir, studying his distinctive methodological specializations among other exegetes, while noting the sources he referenced in his Tafsir. Fourth, we focus on establishing a investigation of the manuscript text by transcribing it according to modern Arabic orthographic rules, correcting spelling, morphological, and grammatical errors, while also numbering verses, authenticating hadiths, documenting poetry and quotations to their sources, as well as providing biographies of notable figures and explaining rare terminology. The problematic of this study emerges in that Ibn Qorqmās was the first to write an exegesis distinguished by its unique style in composition and arrangement among other interpretative works. Additionally, the author emphasized rational tafsir (dirāyah) over traditional narrative tafsir (riwāyah), as he paid particular attention to educational, moral, and mystical aspects. Among the most prominent findings in studying and editing this tafsir are: This tafsir is characterized by meticulous attention to the science of rhetorical embellishment (badīʿ), and is distinguished by the innovation of a poetic literary style in presenting the interpretation. Furthermore, this tafsir adds scholarly value to the field of Quranic interpretation by presenting a new approach that contributes to expanding scholarly horizons within the field of Quranic studies.
Benzer Tezler
- Molla Hüsrev'in Hâşiye Alâ Envâri't-Tenzîl ve Esrâri't- Te'vîl adlı eserinin 1-83. varaklarının tahkîki
دراسة وتحقيق حاشية على تفسير أنوار التنزيل، وأسرار التأويل لملا خسرومن روقة1 - 88 Investigating the book entitled (Hashiat Ala Anwar Al Tanzeel Wa Asrar Al Taweel) Mulla's Khesro (Died 855 A.H/ 1480 A.C) (Surah of Al Fatiha and Surah of Al Baqarah Ayat between 1-5)
HAYDER MOHAMMED JASİM
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinAksaray ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADEL FADHIL ABED
- حاشية جمال الدين إسحاق بن محمد القرماني على تفسير البيضاوي ( من أول سورة الفتح إلى نهاية سورة القمر) دراسة وتحقيق
Cemâleddin Ishak b. Muhammed el-Karamânî'nin Beydâvî Haşiyesi ( AL-Fetih Suresini başından Al-Kamer suresinin sonuna kadar): İnceleme ve tahkîk.
AMAR NAFE EIFAN AL-JANABI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURHAN ÇONKOR
- Hüsamuddin Ali Bitlisî'nin Câmiu't-Tenzîl ve't- Te'vîl adlı tefsirinin Tevbe suresinin tahkiki
دراسة وتحقيق لسورة التوبة من تفسير'جامع التنزيل والتأويل'لحسام الدين علي بن عبدالله البدليسي المتوفى سنة (909 هـ - 1495 م)
AWARAH ABDULHAMİD ALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NAİM DÖNER
- Arabzâde'nin el-beydâvî tefsiri haşiyesinin incelenmesi ve tahkiki: zümer sûresi örneği
دراسة وتحقيق لسورة الزمر نموذجاً من حاشية عرب زادة على تفسير البيضاوي
HAJIR ALI MOHAMMED
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAMİ GÜNAY
- دراسة وتحقيق لسورتي طه والأنبياء من حَا شية عرب زادة على تفسير البيضاويّ
Taha and al-Anbiya' according to arabzadeh footnotes on the interpretation of al-Baydhawi
HUSSEİN SULAİMAN ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MOHAMED AMINE HOCINI