Hasan Kallimci'nin 'Balasagunlu Yusuf', 'Bilgin Şehzade', 'Anadolu'dan Yükselen Ses' kitaplarının söz varlığı ve okunabilirlik açısından değerlendirilmesi
Evaluation of Hasan Kallimci's 'Balasagunlu Yusuf', 'Bilgin Şehzade', 'Anadolu'dan Yükselen Ses' books in terms of vocabulary and readability
- Tez No: 945831
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NERMİN ER AYDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Türkçe dersinde öğrencilerin, okuduklarından ve dinledikleri/izlediklerinden hareketle söz varlığını zenginleştirerek dil zevkine ulaşmaları hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda araştırmada, Hasan Kallimci'ye ait Bilgin Şehzade, Balasagunlu Yusuf, Anadolu'dan Yükselen Ses adlı çocuk kitaplarının söz varlığı ve okunabilirlik açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın inceleme nesnesini bu üç çocuk kitabı oluşturmaktadır. Bu araştırmada, betimsel nitelikteki tarama modeli tercih edilmiş olup, çalışmanın verileri nitel veri toplama araçlarından olan doküman incelemesiyle elde edilmiştir. Araştırmada Bilgin Şehzade, Balasagunlu Yusuf, Anadolu'dan Yükselen Ses kitapları; deyimler, atasözleri, kalıp sözler, kalıplaşmış sözler, terimler ve ikilemeler açısından incelenmiş; TDK Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Ömer Asım Aksoy'un Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Semra Bayraktar'ın Kalıp Sözler kitabı ve Hürriyet Gökdayı'nın Türkçede Kalıp Sözler makalesiyle söz varlığı tespiti yapılmıştır. Okunabilirlikleri ise Çetinkaya–Uzun ve Ateşman'ın okunabilirlik formüllerine göre belirlenmiştir. Söz konusu kitaplardan elde edilen söz varlığı bulguları, tablolar hâlinde frekanslarıyla birlikte sunulmuş; kitaptan rastgele seçilen cümlelerle örneklendirilmiştir. Her bir kitabın okunabilirliği ise kitaptaki cümle, sözcük ve hece sayıları tablolar hâlinde verilerek, ilgili formüllere göre hesaplanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular neticesinde, en fazla söz varlığının Anadolu'dan Yükselen Ses adlı kitapta; en az söz varlığının ise Balasagunlu Yusuf kitabında olduğu belirlenmiştir. Söz varlığı unsuru olarak en fazla deyimlerin, en az ise atasözü ve kalıplaşmış sözlerin kullanıldığı görülmüştür. Deyimleri sırasıyla terimler, kalıp sözler ve ikilemeler takip etmiştir. Her üç kitapta, Çetinkaya–Uzun ve Ateşman'a göre 8.–9. sınıflar seviyesinde ve kolay okunabilir düzeyde yer aldığı belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda ulaşılan bulgular, alan yazınındaki ilgili çalışmalarla karşılaştırılıp değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Turkish language courses aim to help students expand their vocabulary through reading, listening and watching as well as to cultivate an appreciation for the aesthetic qualities of the language. In alignment with this goal, the present study aims to analyze the vocabulary and readability levels of three children's books by Hasan Kallimci: Bilgin Şehzade, Balasagunlu Yusuf, and Anadolu'dan Yükselen Ses. These three books serve as the primary materials examined in this research. Employing a descriptive survey model, the study adopted document analysis as a qualitative data collection method. The books were examined with regard to idioms, proverbs, set phrases, formulaic expressions, technical terms, and reduplications. Vocabulary elements were identified through reference to sources such as the Turkish Language Association's (TDK) Dictionary of Proverbs and Idioms, Ömer Asım Aksoy's Dictionary of Proverbs and Idioms, Semra Bayraktar's Formulaic Expressions, and Hürriyet Gökdayı's article Formulaic Expressions in Turkish. Readability levels were determined using the formulas developed by Çetinkaya–Uzun and Ateşman. The findings regarding vocabulary were presented in frequency tables and exemplified with randomly selected sentences from the texts. Likewise, the readability analysis was presented in tabular form based on sentence, word, and syllable counts, and calculated using the respective formulas. The results revealed that Anadolu'dan Yükselen Ses contained the highest number of vocabulary elements, while Balasagunlu Yusuf had the lowest. Idioms were the most frequently used vocabulary element, followed by technical terms, set phrases, and reduplications, whereas proverbs and formulaic expressions appeared least frequently. According to both the Çetinkaya–Uzun and Ateşman readability formulas, all three books were determined to be suitable for 8th–9th grade readers and classified as easy to read. The findings were compared with relevant studies in the literature and evaluated accordingly.
Benzer Tezler
- Hasan Kallimci'nin destan romanlar serisinin çocuk edebiyatının temel ilkeleri bağlamında değerlendirilmesi
The evaluation of Hasan Kallimci's epic novels (Destan romanlar) series in the context of the basic principles of children's literature
YUNUS EMRE UYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEYMA BÜYÜKKAVAS KURAN
- Hasan Kallimci'nin çocuk romanlarının incelenmesi
The study of children's novel of Hasan Kallimci
HİKMET DEGEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDumlupınar ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BANU ÖZDEMİR
DOÇ. DR. ALİ FUAT ARICİ
- Çocuk edebiyatı yazarı Hasan Kallimci'nin öykülerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi
An evaluation of stories of Hasan Kallimci, author of children's literature, in terms of readiblity
SERKAN TEKE
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET GEDİZLİ
- Çocuk edebiyatı yazarı Hasan Kallimci'nin ilkokul düzeyindeki kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi
Investigation of children's literature author Hasan Kallimci's books in the primary school level in terms of values education
KÜBRA ERIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZÜBEYİR SALTUKLU
- Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Hasan Kallimci'nin 'Kayadaki Kurt' adlı destan romanının B1 seviyesine uyarlanması
Adaptation of Hasan Kallimci's epic novel 'Kayadaki Kurt' for teaching Turkish as a foreign language at B1 level
DAMLA NUR ÖKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAlanya Alaaddin Keykubat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NERMİN ER AYDEMİR