Tokat ili'nın erozyon riskinin değerlendirilmesi
Evaluation of the erosion risk of Tokat province
- Tez No: 945964
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SANİYE DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
Toprak erozyonu; yoğun toprak işleme, toprak bozulması ve şiddetli yağışların bir araya gelmesiyle oluşan ciddi bir çevresel problem olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, hidrolojik döngüdeki şiddetli değişimlere bağlı olarak ortaya çıkan iklim değişikliği nedeniyle, toprak erozyonunun gelecekte daha da artacağı öngörülmektedir. Bu nedenle, belirli bir alandaki toprak kaybını tahmin edebilmek amacıyla çeşitli amenajman teknikleri, denklemler ve modeller geliştirilmiştir. Son yıllarda, toprak yüzeyinde meydana gelen aşınma, taşınım ve birikim süreçlerini değerlendirmek üzere mantıksal, matematiksel ve fiziksel temelli modeller ön plana çıkmıştır. Bu modeller arasında Evrensel Toprak Kaybı Denklemi (USLE) ve Su Erozyon Tahmin Modeli (WEPP), en yaygın kullanılan yöntemlerdendir. Bu çalışma, Tokat iline bağlı Almus, Artova, Başçiftlik, Erbaa, Merkez, Niksar, Pazar, Reşadiye, Sulusaray, Turhal, Yeşilyurt ve Zile ilçelerinde yürütülmüştür. Araştırmada, farklı eğim gruplarına ve farklı arazi kullanım türlerine sahip (tarım, mera ve orman) alanlarda meydana gelen yıllık toprak kayıpları USLE ve WEPP modelleri kullanılarak tahmin edilmiş ve elde edilen bulgular karşılaştırılarak Tokat ili genelinde erozyon riski değerlendirilmiştir. WEPP modeli; tarım arazilerinde yıllık ortalama toprak kaybını 0.02–89.71 ton/ha/yıl, mera arazilerinde 0.00–10.52 ton/ha/yıl, orman arazilerinde ise 0.00–5.56 ton/ha/yıl arasında tahmin etmiştir. USLE modeli ise tarım arazilerinde 1.62–69.55 ton/ha/yıl, mera arazilerinde 0.29–2028 ton/ha/yıl ve orman arazilerinde 0.023–1.202 ton/ha/yıl aralığında toprak kaybı hesaplamıştır. Modellerin karşılaştırılması sonucunda; tarım arazilerinde WEPP modelinin, USLE modeline kıyasla yıllık ortalama 9.28 ton/ha/yıl daha yüksek toprak kaybı tahmin ettiği belirlenmiştir. Orman arazilerinde de benzer şekilde WEPP modeli, USLE'den 4.95 ton/ha/yıl daha yüksek değerler öngörmüştür. Öte yandan, mera arazilerinde USLE modeli, WEPP modeline göre yıllık ortalama 9.76 ton/ha/yıl daha yüksek tahmin yapmıştır. Her iki modelin sonuçlarına göre, eğim artışına paralel olarak toprak kaybı miktarlarında sistematik bir artış gözlenmiş ve özellikle yüksek eğimli alanlarda erozyon riskinin belirgin şekilde arttığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Soil erosion is recognized as a significant environmental problem caused by the combination of intensive tillage, land degradation, and severe rainfall events. Furthermore, due to dramatic changes in the hydrological cycle brought on by climate change, it is anticipated that soil erosion will increase even further in the future. Therefore, various management techniques, equations, and models have been developed to estimate soil loss in a given area. In recent years, models based on logical, mathematical, and physical processes have come to the forefront in assessing soil detachment, transport, and deposition. Among these, the Universal Soil Loss Equation (USLE) and the Water Erosion Prediction Project (WEPP) are among the most widely used approaches. This study was conducted in the districts of Almus, Artova, Başçiftlik, Erbaa, Merkez, Niksar, Pazar, Reşadiye, Sulusaray, Turhal, Yeşilyurt, and Zile, located within Tokat Province. Annual soil losses were estimated using the USLE and WEPP models for areas with different slope classes and land use types (cropland, pasture, and forest), and the results were compared to evaluate the overall erosion risk for the province. According to the WEPP model, the annual average soil loss was estimated to range from 0.02 to 89.71 ton/ha/year in croplands, 0.00 to 10.52 ton/ha/year in pastures, and 0.00 to 5.56 ton/ha/year in forest lands. The USLE model estimated soil losses between 1.62–69.55 ton/ha/year for croplands, 0.29–2028 ton/ha/year for pastures, and 0.023–1.202 ton/ha/year for forests. The comparison of the two models revealed that the WEPP model predicted, on average, 9.28 ton/ha/year more soil loss in croplands and 4.95 ton/ha/year more in forest areas compared to the USLE model. On the other hand, in pasture areas, the USLE model predicted 9.76 ton/ha/year higher soil loss than the WEPP model. According to the results of both models, a systematic increase in soil loss was observed with increasing slope, and erosion risk was found to rise significantly in steeper areas.
Benzer Tezler
- İmbat Çayı (Erbaa) Havzasının morfometrik jeomorfolojisi ve taşkın duyarlılığı
Morphometric geomorphology and flood sensitivity of Imbat Stream (Erbaa) Basin
MUHAMMED EMİN ŞEKERCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
CoğrafyaOndokuz Mayıs ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET BAHADIR
- Sivas İli'nde coğrafi faktörlerin göç olgusu üzerine etkileri
The effects of geographical factors in the city of Sivas on migration phenomenon
ABDULKADIR ERGÜN
Doktora
Türkçe
2016
CoğrafyaNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADNAN DOĞAN BULDUR
- Aşağı Kelkit havzasının bazı toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama ile haritalanması
Mapping of some soil properties at the lower part of Kelkit basin using geographic information systems and remote sensing
SÜMER ASLAN GÜNESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Bilim ve TeknolojiGaziosmanpaşa ÜniversitesiZiraat Bölümü
YRD. DOÇ. HAKAN METE DOĞAN
- Arşiv kaynaklarına göre Tokat ili'nin kentsel gelişim sürecinde koruma ve onarım uygulamaları
Protection and repair practices during urban development process in Tokat province according to archive sources
SERPİL SEYFİ
- Tokat ili tahıl depolarındaki zararlı böcek türlerinde bazı endosimbiyotik bakterilerin belirlenmesi
Identification of some endosymbiotic bacteria in pest insect species of stored grains in Tokat city
YEŞİM EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECİBE CANAN USTA