Vaccinium arctostaphylos L. (çay üzümü) taksonunun farklı yetiştirme ortamlarında çelikle çoğaltılması
Reproduction of blueberry (vaccinium arctostaphylos L.) taxon by cuttings in di̇fferent growing areas
- Tez No: 945968
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER LÜTFÜ ÇORBACI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Vaccinium taksonlarının çoğaltılması diğer meyve taksonlarına göre daha zordur. Çoğaltılmasında bitkinin özel ortam koşullarının sağlanması gerekmektedir. Çay Üzümü üretiminde yaygın olarak kullanılan çelikle çoğaltma tekniğinin, Vaccinium arctostaphylos L. taksonunun tarımsal üretiminin geliştirilmesi, doğal potansiyelin tespiti ve ekonomiye kazandırılması amacıyla çalışma modeli oluşturulmuştur. Bu kapsamda; ağustos ayında, Rize İli, İkizdere İlçesi, Demirkapı Yaylası yöresinden yarı odunsu çelikler alınmıştır. Çeliklerin alınımında budama makası ve izole kaplar kullanılmıştır. Çeliklerin alımından önce sera ortamında 4 farklı besi ortamı (%75 perlit + %25 demlenmiş çay atığı, %75 torf + %25 demlenmiş çay atığı, %100 perlit ve %100 torf) oluşturulmuştur. Sera ortamında dikime hazır hale getirilen yarı odunsu çelikler belirli dozlarda hormon IBA takviyesi uygulanarak (kontrol, 500 ppm-1000 ppm-2000 ppm) besi ortamlarına dikilmiştir. 90 günlük bitki gelişim periyodu sonunda; ortalama yaprak tomurcuklanma sayısı (adet), ortalama yapraklanma sayısı (adet), ortalama flaş atım oranı (%), ortalama canlı çelik oranı (%) ve ortalama köklenme oranı (%) üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Ortalama en iyi yaprak tomurcuklanması, %100 perlit köklendirme ortamında, 500ppm IBA hormonunda 21 adet yaprak tomurcuklanmaların görülmesi ile gerçekleşmiştir. Ortalama en iyi yaprak oluşumu, %100 perlit besi ortamı kontrol grubunda ortalama 16 adet yaprak sayısı ile en yüksek başarıyı sağlamıştır. Ortalama en iyi flaş atım oranı (yeni sürgün oluşumu) %100 perlit besi ortamında en iyi flaş (sürgün) atımları %35 ile kontrol grubunda gerçekleşmiştir. Ortalama en iyi canlı çelik oranı %100 perlit köklendirme ortamı, kontrol grubunda %82,5 canlı çelik oranı görülmüştür. Yapılan ölçümler ve değerlendirmeler sonucunda bitki çeliklerinin gelişimlerinde tüm besi ortamlarında başlangıçta olumlu sonuçlar elde edilse de 90 günlük bitki gelişim periyodu sonunda sadece %100 perlit, kontrol besi ortamında ortalama %10'luk köklenme başarısı sağlanabilmiştir. Estetik, fonksiyonel ve ekolojik özellikleri ile dikkat çeken, tıbbi ve aromatik değere sahip V. arctostaphylos taksonunun, bitkilendirme tasarım çalışmalarında ve çeşitli amaçlarla peyzaj tasarım bitkisi olarak kullanılabileceği belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Propagation of Vaccinium taxa is more challenging compared to other fruit taxa, as it requires specific environmental conditions. A working model was developed using the cutting propagation technique, which is widely used in tea blueberry production, with the aim of improving the agricultural production of the Vaccinium arctostaphylos L. taxon, identifying its natural potential, and contributing it to the economy. In this context, semi-hardwood cuttings were collected in August from the Demirkapı Plateau region, located in the İkizdere District of Rize Province. Pruning shears and isolated containers were used during the collection of cuttings. Prior to collection, four different growth media were prepared in a greenhouse environment: 75% perlite + 25% brewed tea waste, 75% peat + 25% brewed tea waste, 100% perlite, and 100% peat. The semi-hardwood cuttings were planted in these media with the application of IBA hormone at specific concentrations (control, 500 ppm, 1000 ppm, and 2000 ppm). At the end of the 90-day plant growth period, the effects on the average number of leaf buds (units), average number of leaves (units), average flush shoot rate (%), average viable cutting rate (%), and average rooting rate (%) were examined. The highest average leaf bud development was observed in the 100% perlite rooting medium with 21 leaf buds under 500 ppm IBA treatment. The best leaf development was achieved in the 100% perlite medium control group, with an average of 16 leaves. The highest average flush shoot rate (new shoot formation) occurred in the 100% perlite medium control group, with a 35% flush rate. The highest average viable cutting rate was observed in the 100% perlite rooting medium control group, with an 82.5% viability rate. Although initially positive results were obtained in all media regarding the development of plant cuttings, by the end of the 90-day plant growth period, only the 100% perlite control medium yielded an average of 10% rooting success. Vaccinium arctostaphylos, which stands out with its aesthetic, functional, and ecological characteristics and possesses medicinal and aromatic value, has been identified as a suitable plant for use in planting design projects and as a landscape design plant for various purposes.
Benzer Tezler
- Vaccinium arctostaphylos L. (Çay üzümü) meyvalarının anatomisi, antosiyanozit ve tanen içeriği üzerinde araştırmalar
Başlık çevirisi yok
ITIR ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KOYUNCU
- Karadeniz bölgesinde yetişmekte olan yüksek boylu maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.), çay üzümü (Vaccinium arctostaphylos L.) ve çoban üzümü (Vaccinium myrtillus L.) tohumlarında çıkış üzerine bazı uygulamaların etkilerinin saptanması
Effcet of some pre-treatments on seed germination of highbush blueberry (Vaccinium corymbosum L.), caucasian whortleberry (Vaccinium arctostaphylos L.) and bilberry (Vaccinium myrtillus L.) grown in Black Sea region
BESİM KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÇELİK
- Doğu karadeniz bölgesinde yetişen doğal ve kültür maviyemiş meyve ve yapraklarının fenolik bileşik, şeker, antioksidan tayini ve maviyemiş meyve suyunun besinsel değeri
Phenolic component, sugar, anti-oxidant specification of natural and culture blueberries and its leaves growing in eastern black sea region and nutritional value of blueberry juice
ONUR TOLGA OKAN
Doktora
Türkçe
2016
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN DENİZ
- Batı Karadeniz Bölümü'nde Kurucaşile-Arıt Çayı arası vejetasyon ekolojisi
Vegetation ecology between kurucaşile-Arit Creek in Western Black Sea subregion
FERHAT TOPRAK
- Doğu karadeniz bölgesinde doğal olarak yetişen likapa (Vaccinium arctostaphylos L.) meyve ve yapraklarından süzen poşet çay üretimi
Tea making from the fruit and leaves of the species of likapa (Vaccinium arctostaphylos L.), which grows naturally in the eastern black sea region
BURAK ULUSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BotanikKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN DENİZ