Tarih yazımında nesnellik ve nedensellik ilişkisi üzerine eleştirel bir inceleme
A Critical analysis on relation between objectivity and causality in writing history
- Tez No: 94616
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. KUBİLAY AYSEVENER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Tarih, Philosophy, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sistematik Felsefe ve Mantık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Nesnellik ve Nedensellik pek çok alanda olduğu gibi tarih felsefesinde de üzerinde durulan iki kavramdır. Bu tez çalışmasında tarih yazımında nesnellik ve nedensellik ilişkileri irdelenmiştir. Amaç değişen nesnellik ve nedensellik anlayışlarına paralel olarak tarihin neüğine ilişkin yapılan tanımların da değişikliğe uğradığını göstermektir. Birinci bölümde geleneksel nesnellik ve nedensellik anlayışlarını benimseyen düşünürlerin en tipik temsilcileri konumunda olan AComte ve KMarx'in tarih tasarımlarına yer verilmiştir. Bu iki düşünürün kurguladıkları tasarımlarla insanlık tarihine ilişkin bütüncül bir bilgi elde edebilme çabası içerisinde oldukları görülmektedir. Yine onlar nedensellik ilişkilerinin açığa çıkartılması yoluyla tarihe ilişkin nesnel bilgilere ulaşılabileceğini savunmuşlardır. Bu tavır alış tarihe belli bir katı, determinist yöntem yardımıyla yaklaşılmasını gerekli kılar. Adı geçen iki düşünürün tarih tasarımlarında pek çok farklılık olsa da, her ikiside tarihe böyle bir yöntem kullanarak yaklaşmışlardır ki bu yöntem açıklama olarak adlandırılır. Bu bölümde tarih felsefesinde açıklama yöntemi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde eleştirel tarih anlayışında nesnellik ve nedensellik ilişkileri üzerinde durulmuştur. Tarihte nesnel bilgilere ulaşabilmek için doğa bilimleri modelinden yararlanan geleneksel yaklaşımlara karşıt olarak eleştirel yaklaşım sosyal bilimler ile doğa bilimleri arasında yöntem farklılığı üzerinde durur. Eleştirel yaklaşım bu disiplinlerin birbirlerinden bağımsız olarak ele alınması 95gerektiğini öne sürmüştür. Bu bölümün sonunda geleneksel yaklaşımların gözden kaçırdığı sorunlara anlamacı tarihin yaklaşımı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde yeni tarih, ki postmodern düşünce içinde gelişmiştir, üzerinde durulmuştur. Amaç postmodern düşüncede tarihin ne olmadığını göstermektir. Bunun için de yeni tarih anlayışı betimlenmiştir. Nesnellik ve nedenselliğin bütünüyle anlamını yitirmeye başladığı postmodern söylemin düşündürdükleri üzerinde de durulan bu bölümün ardından nasıl bir tarih yazımının daha uygun olabileceği tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Objectivity and causality are mostly argued concepts in the area of history of philosophy as well as in other disciplines. This thesis aims to articulate the relation between objectivity and causality in writing history. The aim of the thesis is to display that conceptions of objectivity and causality are also changed in time by reason of changes in description what history is. The first part of thesis deals with the conceptions of history represented by Comte and Marx who were the pioneers of traditional approach to the problems causality and objectivity in history. The conceptions of history attained by these thinkers have a holistic understanding for history of mankind They hold that it is possible to have an objective knowledge of history by illuminating the relations between causality and objectivity in history. Such kind of conception of history requires a method which is consisting of a strict and deterministic set of rules. Although there are many differences between these thinkers, both of them partake a common method of history which is the so-called as the explanatory method Therefore, this part articulates the usage of explanatory method in philosophy of history. The second part of the thesis is about the relation between the concepts of causality and objectivity in critical approach to history. In contrast to traditional approach, which takes its starting point to imitate the method of natural sciences in order to attain an objective knowledge of history, the critical approach insists on the differentiation between the methods of social sciences and natural sciences. The critical method which dwells upon the distinction between natural sciences 93and social sciences tries to construct a sound argument against the defenders of unity of these disciplines. The last chapter of this part deals with the problems which ignored by traditional view and the solutions offered to these problems by the proponents of the understanding approach In the third part, this new understanding of history, which is called in the name of the discourse developed by postmodern thought, is tried to elucidate. In spite of definin this new understanding of history, It is aimed to give an account of what history is not according to postmodern view. The reasons of gradually disappearing the concepts causality and objectivity in postmodern discourse constitute the subject of this part and; in this part it is also considered" Mat which reflections can be inferred from such a situation. The conclusion paW discusses that which conception of writing history seems to be more plausible.
Benzer Tezler
- Tarihte nesnellik sorunu ve tarihyazımı
The problem of objectivity in history and historiography
CÜNEYT ÇAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeYıldız Teknik Üniversitesiİnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN CANER TASLAMAN
- Kurdên Arî: Mît, dîrok û îdeolojî
Arii Kürtleri̇: Mit, tariih ve iideoloji̇
VEJDİ DEMİR
Yüksek Lisans
Kürtçe
2019
TarihMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SHAHAB VALİ
- Mimari eleştiri metinlerinde parça ve bütün ilişkisinin yapısalcı yöntem ile aranması: Pompidou örneği
Searching the relationship between piece and whole with structuralism as a method in architectural criticism texts: Example of pompidou
ARİF AKTAŞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL DEMİR
- Heimat lund gastland im spiegel der Migrantenliteratur-Anhand der susgewaehlten Autor-Inn-En-
Başlık çevirisi yok
ŞEREF ATEŞ
- Anadolu'da Türk mutfak mimarisi ve medeni kullanım eşyaları (18-20. yüzyıl)
Başlık çevirisi yok
EMİNE KARPUZ
Doktora
Türkçe
1996
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ALİ BAŞ
