Geri Dön

Türklerin kutsal ekolojiye dönük inanışlarının efsanelerdeki izleri

Traces of sacred ecology beliefs of Turks in legends

PDF İndir

  1. Tez No: 946168
  2. Yazar: EDA NUR YILMAZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA AÇA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Kutsal ekoloji, geleneksel ekolojik bilgi, derin ekoloji, Türk mitolojisi, efsane, Kutsal ekoloji, geleneksel ekolojik bilgi, derin ekoloji, Türk mitolojisi, efsane
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 108

Özet

Çalışma, Türklerin doğayla kurduğu ilişkiyi kutsal ekoloji bağlamında sözlü kültür ürünlerinden olan efsaneden yararlanarak günümüz ekolojik sorunlarına yönelik efsanelerin nasıl yeniden değerlendirilebileceği üzerinde durmaktadır. Çalışmadaki temel amaç, efsanelerde bulunan kutsal ekoloji unsurlarının ekolojik farkındalık yaratma gücünü ortaya çıkarmak ve bu gücün çevresel sürdürülebilirlik açısından işlevsel hale getirilebileceğini göstermeye çalışmaktır. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiştir; kitap, makale ve tez gibi yazılı kaynaklardan seçilen efsaneler kutsal ekoloji başta olmak üzere derin ekoloji ve geleneksel deneyim bilgisi bağlamında incelenmiştir. Anadolu, Azerbaycan, Başkurt ve Tatar Türklerine ait efsanelerde yer alan dağ, ağaç, su ve hayvan gibi temel doğa unsurları kategorize edilerek incelenmiştir ve mitlerde de bu ekolojik unsurların manevi ve ahlaki değerlerin taşıyıcısı olduğu görülmüştür. Doğanın kişileştirilmiş bir özne gibi aktarıldığı bu efsanelerde su iyesi, dağ iyesi ya da kutsal ağaç gibi figürler; insan davranışlarını ödüllendiren ya da cezalandıran aktif bir doğa fikrini yansıtmaktadır. Çalışma, efsanelerin sadece geçmişi aktaran kültürel anlatılar olmadığını, aynı zamanda toplumsal hafızanın çevre etiğini besleyen temel kodlayıcıları olduğunu ortaya koymaktadır. Efsanelerdeki doğa motifleri, geleneksel ekolojik bilginin sözlü kültür aracılığıyla nesiller boyunca aktarıldığını ve bu aktarımın ekolojik sürdürülebilirlik için kültürel bir zemin sunduğunu göstermektedir. Tez, Türk efsanelerinin sadece mitolojik değil, çevresel bilinç oluşturma açısından da işlevsel olarak kullanılabileceğini savunmaktadır.

Özet (Çeviri)

Çalışma, Türklerin doğayla kurduğu ilişkiyi kutsal ekoloji bağlamında sözlü kültür ürünlerinden olan efsaneden yararlanarak günümüz ekolojik sorunlarına yönelik efsanelerin nasıl yeniden değerlendirilebileceği üzerinde durmaktadır. Çalışmadaki temel amaç, efsanelerde bulunan kutsal ekoloji unsurlarının ekolojik farkındalık yaratma gücünü ortaya çıkarmak ve bu gücün çevresel sürdürülebilirlik açısından işlevsel hale getirilebileceğini göstermeye çalışmaktır. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiştir; kitap, makale ve tez gibi yazılı kaynaklardan seçilen efsaneler kutsal ekoloji başta olmak üzere derin ekoloji ve geleneksel deneyim bilgisi bağlamında incelenmiştir. Anadolu, Azerbaycan, Başkurt ve Tatar Türklerine ait efsanelerde yer alan dağ, ağaç, su ve hayvan gibi temel doğa unsurları kategorize edilerek incelenmiştir ve mitlerde de bu ekolojik unsurların manevi ve ahlaki değerlerin taşıyıcısı olduğu görülmüştür. Doğanın kişileştirilmiş bir özne gibi aktarıldığı bu efsanelerde su iyesi, dağ iyesi ya da kutsal ağaç gibi figürler; insan davranışlarını ödüllendiren ya da cezalandıran aktif bir doğa fikrini yansıtmaktadır. Çalışma, efsanelerin sadece geçmişi aktaran kültürel anlatılar olmadığını, aynı zamanda toplumsal hafızanın çevre etiğini besleyen temel kodlayıcıları olduğunu ortaya koymaktadır. Efsanelerdeki doğa motifleri, geleneksel ekolojik bilginin sözlü kültür aracılığıyla nesiller boyunca aktarıldığını ve bu aktarımın ekolojik sürdürülebilirlik için kültürel bir zemin sunduğunu göstermektedir. Tez, Türk efsanelerinin sadece mitolojik değil, çevresel bilinç oluşturma açısından da işlevsel olarak kullanılabileceğini savunmaktadır.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    855545

    Er Sogotoh Destanında yer alan ekolojik unsurlar

    Ecological elements in the Epic of Er Sogotoh

    CEREN GÜNDÜZOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Halk Bilimi (Folklor)Yıldız Teknik Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MERİÇ HARMANCI

  2. Tez No

    391240

    An ecofeminist reading on Margaret Atwood's the Handmaid's Tale and Starhawk's the Fifth Sacred Thing

    Margaret Atwood'un the Handmaid's Tale (Damızlık Kızın Öyküsü) ve Starhawk'in the Fifth Sacred Thing (Beşi̇nci̇ Kutsal Şey) i̇si̇mli̇ eserleri̇ne ecofemi̇ni̇st bi̇r yaklaşım

    NEŞE ŞENEL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Batı Dilleri ve EdebiyatıErciyes Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İ. BANU AKÇEŞME

  3. Tez No

    183944

    Samandağ kıyı kumulunun bitki ekolojisi ve çevresel değerlendirme yönünden araştırılması

    An investigation plant ecology and enviromental evaluation of Samandağ coastal sand dune

    FADİME GÜMÜŞBOGA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    BiyolojiMustafa Kemal Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HAYRETTİN OCAKVERDİ

  4. Tez No

    77276

    An Investigation on the effects of different ecological conditions to the embriyological development of marine turtle populations

    Farklı ekolojik şartların deniz kaplumbağası türlerinin embriyolojik gelişmleri üzerine etkilerinin araştırılması

    ELİF TÜTÜN ÇITAK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1998

    BiyolojiDokuz Eylül Üniversitesi

    Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM BARAN

  5. Tez No

    612930

    Türklerde kaya resimleri ve mezar geleneği

    Rock arts and tomb tradition in the Turks

    YASİN CEMAL GALATA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET TAŞAĞIL

Geri Dön